Víðförli - 01.03.1947, Blaðsíða 6

4
VÍÐFÖRLI
Nokkru hvikulli var rómv. kirkjan í Frakklandi. Og á Spáni
hefui' stefna hennar og atferli verið injög svo fjarri þessu.
Rómakirkjan lýtur öll einu og sama yfirvaldi, páfanum, og hef-
ur orð fyrir trausta skipulagningu og markvísa stefnu. En ekki
hefur hún verið einhuga eða einlit í afstöðu sinni til fascismans.
Hún hefur unað atlotum Erancós á sama tíma sem hún barðizt
til blóðs við fyrirmynd hans og höfuðpaura í Þýzkalandi. Og
á Ítalíu var hún löngum á báðum áttum. Ymsir háttsettir
menn hennar þar gengu í fóstbræðralag við Mussolíni og
stjórnarstefnu hans, svo illur lögunautur sem hann var og að
mörgu óþarfur kirkjunni. En Vatikanið, páfi og ráðuneyti
hans, verður hinsvegar ekki sakað um þetta. Páfastóllinn sjálf-
ur varð aldrei handgenginn ítalska fascismanum, gætti eftir
megni hlutleysis gagnvart honum, en lengstum var það fremur
kuldalegt.
Pólitísk aðstaða rómv. kirkjunnar hefur versnað við stríðið.
Höfuðvígi hennar, Italía og Spánn, standa nú öðruvísi i tafli
alþjóðamála en fyrir 1939, og í báðum þeim löndum bíða henn-
ar flókin og illkynjuð vandamál. ítök hennar hjá stórþjóðunum
þrem, sem mestu ráða í heimsmálum um sinn, eru ekki inikil.
Sterkust er hún að tiltölu í Bandaríkjunum. Mjög er grunnt
á því góða milli hennar og Rússa. Hún nýtur ekki heldui'
trausts eða samúðar grísk-kaþólsku (Austur-) kirkjunnar, —
— kirkju Rússlands m. a. — Telur hún, að Róm hafi freklega
notfært sér veikleika hennar undanfarin ár, reynt að koma
ár sinni fyrir borð í fornum löndum grískrar kristni. En á
hinn bóginn hefur rómv. kirkjan mjög aukið vinsældir sínar
og virðingu í Þýzkalandi og hernumdu löndunum, svo sem
kosningar næstliðins árs bera með sér.
Austurkirkjan. Sá hluti kristninnar, sem nefnist orþodoxa
kirkjan (grísk-kaþólska eða Austurkirkjan), hefur þolað mikl-
ar hörmungar af völdum styrjaldarinnar, einkum í Rússlandi
og Júgóslavíu. Þar á ofan hafði rússn. kirkjan sætt þungum
örlögum fyrir stríð. Byltingin í lok fvrri heimsstyrjaldar leiddi