Víðförli - 01.03.1947, Page 21

SKÁLHOLT
19
Rödd úr Skálholtssókn:
Heilcg jörð
„Drag skó þína af fótum þér, því að staðurinn, sem þú stendur
á, er heilög jörð“.
Flestar ])jóðir munu eiga einn eða fleiri staði, sem í þeirra aug-
um eru öðrum stöðum helgari. Ýmsar orsakir geta verið til
þess, að helgi legst á stað, svo sem sérkennilegir eða fagrir stað-
hættir. En mestu orka þó minningar sögunnar, ef helgar eru og
dýrmætar.
Hér á landi eru nokkrir staðir með slíka sérstöðu, sumir eign
vissra landshluta, aðrir alþjóðareign. Allir kannast við söguna
um Helgafell. Þangað mátti enginn óþveginn iíta, því síður
nokkuð saurugt fremja. Á nokkra fleiri staði lögðu forfeður
vorir „mikla helgi“, að því er sögur herma.
Einn liinn mesti helgistaður, sem íslenzka þjóðin á, er hið
forna biskupssetur, Skálholt. Það var um alda skeið höfuðstaður
kirkju og kristni og raunar alls andlegs lífs í landinu. Allt frá því
að Isleifur Gissurarson sezt þar að stóli árið 1056 og fram að
lokum 18. aldar er þar höfuðkirkja landsins og aðalstöðvar
mennta og menningar fyrir meginhluta landsbúa. Gissur ísleifs-
son gaf Skálholtsstað, föðurleifð sína, Guðs kirkju á íslandi, til
þess að þar skyldi vera biskupsstóll alla tíð, meðan kristni
héldist í landi hér.
Margir ágætir rnenn sátu þann stað eftir hann með rausn og
prýði svo sem alkunnugt er, skörulegir biskupar, lærðir skóla-
meistarar o. s. frv. og margra manna leiðir, þeirra er framast
vildu og farsæla þjóð sína, lágu í Skálholti. Ekki man ég fvrr eft-
ir mér en að mér fannst helgiljómi, bjartur og fagur, skína frá
Skálholti, þótt mjög langt væri frá, að ég sæi þangað heim.
Mun Jónsbók hafa átt sinn þátt í því, sem mikið var lesin og
mjög í heiðri höfð á bernskuheimili mínu. Ég vissi snemma, að
höfundur hennar var mikill maður og átti heima í Skálholti. Þar