Skógræktarritið - 15.05.2004, Side 65

að sömu niðurstöðu og sá merki
Danmerkurbúi og vatnalíffræð-
ingur, Pétur M. Jónasson, um
hættuna sem Þingvallavatni stafi
af skógarlundum á vatnasviði
þess18 - nema þá helst ef tekið
væri til við að rjóðurfella þá og
birkikjarrið í stórum stfl þannig
að það „náttúrulega" köfnunar-
efni sem losnar úr lífrænu efni
jarðvegsins við rotnun væri ekki
tekið upp af djúpt liggjandi rót-
um trjánna.
Lokaorð
Tilraunaskógurinn í Gunnars-
holti notaði um 9% ársúrkomu til
útgufunar. Afgufun var rúmt 1%
og uppgufun frá skógarbotni 19%
af ársúrkomu. Alls var það þvf um
70% ársúrkomunnar sem rann
niður í grunnvatn. Mjög lítið
köfnunarefni barst frá skógrækt-
arsvæðinu með grunnvatns-
rennslinu. Það má ætla að vatns-
hringrásin muni breytast talsvert
þegar skógurinn vex upp og
myndar þéttara laufþak og breyt-
ingin mun að hluta endurspegla
vatnshringrás eldri skóga á Norð-
urlöndum sem sýnd er til saman-
burðar. Þó er ólíklegt að útgufun
verði nokkurn tímann eins mikil
hér vegna styttri vaxtartíma. f
þessari grein höfum við notað
rannsóknaniðurstöður frá Tii-
raunaskóginum í Gunnarsholti til
að útskýra hvernig skógrækt og
aðrar breytingar á gróðurfari
breyta vatnshringrás og vatns-
gæðum í þeirri von að einhver
hafi haft gagn og gaman af.
Þakkir
Hólmfríður Sigurðardóttir og
Halldór Þorgeirsson, fyrrverandi
starfsmenn Rala, voru verkefnis-
stjórar NORN-verkefnisins, og
Jón Guðmundsson, Rala, tók
drjúgan þátt f því undir lokin.
Landgræðsla rfkisins lagði til að-
stöðu fyrir verkefnin og aðstoð-
uðu ýmsir starfsmenn hennar við
rannsóknir þær sem hér er getið.
Einnig komu ýmsir aðilar frá Mó-
gilsá og Rala að rannsóknunum.
Öllum þessum aðilum er þakkað.
í janúar 2004 var haldin mjög
skemmtileg ráðstefna að Laugum
í Sælingsdal um áhrif skógar-
þekju á vatn og vatnalíf. Erindi
sem flutt var þar varð kveikjan að
þessari grein, og er ráðstefnu-
höldurum þakkað framtakið.
English Summary
Gunnarsholt Experimental Forest II.
Annual water balance and water qu-
ality.
A range of published papers on
different aspects of the hydrological
cycle in the Gunnarsholt Ex-
perimental Forest in southern
Iceland were reviewed and data were
re-examined to estimate the annual
water balance of the young poplar
forest in 1996. The annual precipita-
tion was estimated to be 1219 mm.
Of this amount, only 1-2% was
intercepted by the young trees, 9%
was transpired during the growing
season, 19% evaporated from the soil
surface and the remaining 70%
percolated through the soil column.
The NOj leaching to ground water
was low, or less than 0.1 mg L'1 2 3 4
during the investigation period in
1996. On fertilisation plots, where
450 kg N ha'1 had been applied since
1994 (over three years) as mixed
solid fertiliser, the leaching also
remained low, or less than 0.3 mg L'1.
According to these results, afforesta-
tion in Iceland is unlikely to cause
any significant nitrate leaching to
ground water, as has been post-
ulated recently.
Heimildir
1. Alister H. Fitter og Robert K. M. Hay (2002). Environmental
Physiology 0f Plants. 3rd edition. Academic Press, London,
Bretlandi, 366 bls.
2. Anders Lindroth (1995). Vaxten som vattenpump:
vadrets makter styr. í: Def evigt vandrande vattnet. Áberg
(ritstjóri). Naturvetenskapliga forskningsrádet, Uppsala,
Svíþjóð. Bls. 83-90.
3. Belinda E. Medlyn, C.V.M. Barton, M.S.J. Broadmeadow,
R. Ceulemans, P. de Angelis, M. Forstreuter, M. Freeman,
S. B. Jackson, S. Kellomaki, E. Laitat, A. Rey, P. Roberntz,
Bjarni D. Sigurðsson, J. Strassemeyer, K. Wang, P. S. Curt-
is og P.G. Jarvis. (2001). Elevated |C02l effects on stoma-
tal conductance in European forest species: a synthesis
of experimentai data. New Phytologist 149: 247-264.
4. Bjarni D. Sigurdsson (2001). Environmental control of car-
bon uptake and growth in a Populus trichocarpa plantation
in Iceland. Doktorsritgerð við Dept. for Production
Ecology, Skógfræðideild sænska landbúnaðarháskólans í
Uppsölum, Svíþjóð. Acta Universitatis Agriculturae Sueciae.
Silvestria 174. 64 bls.
5. Bjarni Diðrik Sigurðsson (2003). Tilraunaskógurinn í
Gunnarsholti I. Einn mest rannsakaði skógur landsins.
SkógræktarritiS 2003 (1): 67-73.
6. Bjarni D. Sigurðsson og Brynhildur Bjarnadóttir (2004).
Beinar mælingar á kolefnisbindingu skógræktarsvæða. í:
FrœSaþing landbúnaSarins 2004, Tryggvi Gunnarsson (ritstj.J,
Rala. Bls. 269-272.
7. Halldór Þorgeirsson, J. Harry McCaughey, Alexander Ro-
bertson ogT. C. French (1993). Long-term biometeor-
ological monitoring at two forest sites in Iceland and
Newfoundland: Initial results. í: Forest Development in Cold
Climates. J.N. Alden & S. Odum (ritstj). Plenum Press, New
York. 227-239.
8. Guðríður G. Eyjólfsdóttir, Ása L. Aradóttir, Halldór Þor-
geirsson, Ólafur Arnalds og Jón Guðmundsson (1994).
Rannsóknir á umhverfisbreytingum og orkuflæði við
framvindu asparskógar á berangri. Áfangaskýrsla 1991.
Fiölrit RannsóknastöSvar Skógræktar ríkisins 8: 32 bls.
SKÓGRÆKTARRITIÐ 2004
63