Búreisingur - 15.03.1902, Blaðsíða 12

48
Skúlaskapur í Føroyum.
4) ávoxtur av peningi 112 rd. standandi hjá stiftsráðinum.
5) leigan av tveimum merkum í jorð í Suðuroy ella av tí
peningi, tær verða seldar fyri.
6) 1 p. C. av hvðrjum grindafangsti, jfr. grindareglurnar av 5
febr. 1872.
7) gávur.
8) »legatir«. Sum slík legatir kunnu nevnast: »Grunnurin
til keyps av nytiligum skúlabókum til fátæk skúlabom* 550
rd., jfr. skrivilsi av 6 juni 1818 og 18 febr. 1864, og tað av
presti Jens Engelsted grundaða »Deltagelses og Erkendt-
lighedslegat« uppá 800 rd. til skúlaskapin í Føroyum (frá
31 desemb. 1846).
Sum áður sagt, fingu foreldrini á bygd við lógini av 1854
loyvi til sjálv at halda framm við at bera umsorgan fyri at læra
born síni; men heimaundirvísingin, ið eina ferð var brotin niður,
var nú ikki so góð at fáa í gott lag aftur; nu rennur eisini
nýggj tið upp fyri Føroyar: logtingið verður stovnað 1852, hin
kongaligi handilin verður avtikin, og landið verður opið fyri
fríhandli 1856; sóknaskipanir o. a. m. koma í lag. Eitt nýtt lív í
vinnuvegum og ansi fyri landastýri birtist i. Fólkið rembir sær við
eftir hundraðáralangum durvi, og klárvaknað byrjar tað at sansa
seg um, hvar tað er og hvat tað er; tað byrjar at fara til gongu,
til arbeiðis, samfelagsvii'kið at búgva og røkta, tjóðskapshugin at
menna og røkja. Nógv umbroytist og umskiftist, mangt gamalt
verður kollvelt ella dettur av sær sjálvum, og mangt nýtt og
ókent sprettur framm; nýggj týdningarmikil verk og lívsstorv
bjóðast monnum, men stórir kostir og miklar treytir leggjast við.
Fólkið kemur at kenna, hvussu ncyðsýnlig ein holl andlig fyri-
búgving er, og hvussu neyðturviligur kunnugleiki og lærdómur
er, at tað kann vera væl lagað og ført, fyri at taka upp og
røkja ðll tey mál, ið fyri hond liggja. Fólkið sær, at tað verður
tðrvur til at fáa bamaskúlar í lag, til tess at hin unga slektin
kann læra nakað meira enn tað, hon kundi fáa við heimaundir-
vísingini, ið nú var við at detta burtur, so hon kann alast
upp til sjálvvitandi og sjálvbjargin at taka mót komandi dðgum.
Prestar og menn, ið dugdu á at skyna, hvat gagn góðir skúlar
kundu gera, styðjaðu hesum máli. Nú fór fólkið sjálvboðið at
taka sær um reiggj og fáa sær skúlar, byggja skúlahús og fáa
lærarar. Antin var tað stakmenn í bygdinni ella alt bygdafólkið,
ið hetta gjðrdi Táið ríkisstýrið sá hetta, at fólkið sjálvt nú so