Fróðskaparrit - 01.01.1987, Page 6

Fróðskaparrit - 01.01.1987, Page 6
10 EG HAVI VERIÐ VIÐ HAVSINS BOTN í broyttum líki: Child Rowland to the darke tower came. / His word was still, Fy, fo and fumme. /1 smell the bloud of a British man10). Tó at Svend Grundt- vig kundi síggja stóran líkskap millum tað skotska ævintýrið og serliga A-frá- brigdið av donsku vísuni viðvíkjandi søguevninum og nøvnunum á høvuðs- persónunum, eitt nú: Rowland, Hille og Ellen, gjørdi hann; vart við, at nevnda leysaørindi kemur fyri í fleiri ævintýrum og kann tí ikki takast sum prógv um beinleiðis skyldskap millum ævintýrið og donsku vísuna. 4. Vísan um Rosmer hevur sostatt ikki skotskan (ella skotsk-keltiskan), men norðurlendskan uppruna. Søgan í hin- um frábrigdunum av donsku vísuni speglar sum í føroyska kvæðinum aftur tveir ymiskar sagnformar, sum eru komnir í bland. Annar teirra er (a) ein frásøgn um eina gentu, sum er burtur- tikin av einum trølli, men verður bjargað av bróður sínum, hin er (b) ein frásøgn um ein kappa, sum kemur til ein risa, ið eigur eina dóttur, ið kappin ger við barn. Av hesum báðum sagn- formunum er tann seinni tann eldri. Donsku B- og C-frábrigdini standa millum danska A-frábrigdið, ið hevur fingið tann yngra sagnformin, og før- oyska kvæðið, ið er merkt av blandin- um av báðum sagnformunum. 5. Eftir áskoðanini hjá Svend Grundtvig eru danska vísan og føroyska kvæðið upphavliga komin úr Noregi, tó at har er bara varðveitt eitt lítið brot av kvæðinum. Prógvini fyri, at danska vís- an er norsk, eru fyrst og fremst málslig. Navnið Rosmer á risanum er tað sama sum norskt rossmál (rossmár), ið merk- ir ‘roysningur' (sbr. annars norr. rosm- hvalr m. og rostungr m.) Navnið »hvi- den Gaas« á skipinum er »afledt af et norsk Digterudtryk for et skib i Al- mindelighed«. Navnið kemur annars ikki fyri í tí norska kvæðabrotinum, men í okkara kvæði (sbr. »hvíta gás« ella »hvítar gæs«). Tá Rosmer grætur í teirri donsku vísuni, verður sagt um tár hansara, at tey renna »som Duggen dri- ver for Elve«, og má tað vera ein mis- skiljing av vendingini í okkara kvæði »so runnu tár av risans kinn / sum høgl av hvøssum æli« (A 87) ella »So støkk tár av risans kinn / sum høgl av stórum æli« (B 76). Orðið »Krosser« í danska frábrigdinum (ør. 7) hevur helst ong- antíð verið danskt, sigur Grundtvig, men er »krásir« í okkara kvæði og er gott gamalt norskt. Niðurlagið í danska B-frábrigdinum, tað er: »i Havet ud der sejle de Nordmænd«, tekur Grundtvig eisini sum eitt prógv aftur at hinum um norskan uppruna. Tó at tað danska A-frábrigdið stendur fyri seg sjálvt í mun til hinar norðurlendsku uppskriftirnar viðvíkjandi søguni, vísir kortini navnið Svane í tí danska frá- brigdinum á teirri burturtiknu gentuni móti tí norrøna kvinnuheitinum svanni, ið eins og Svanna í føroyska kvæðinum er vorðið misskilt sum eitt serligt kvinnunavn. Hinvegin er navnið Hilda í okkara kvæði í tí danska A-frábrigd- inum vorðið knýtt í forminum Hillelille at mammuni at teirri burturtiknu gent- uni. í danska B- og C-frábrigdinum er seinna navnið knýtt at risadóttrini (so- leiðis B) ella at gentuni, ið leitað verður eftir (C, sbr. Eline). 6. Svend Grundtvig sigur annars um
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160

x

Fróðskaparrit

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.