Fróðskaparrit - 01.01.1987, Qupperneq 17

Fróðskaparrit - 01.01.1987, Qupperneq 17
EG HAVI VERIÐ VIÐ HAVSINS BOTN 21 vanvirðing: »Hvaðan er hatta av landi skotið, sum ikki trýr, at Hábarð hevur livað.« - Tað var týðuligt, at hetta svarið frøddi Janus bæði sum skald og langabba- son Sjóvarbóndans. Fara vit longri aftur í tíðina, eitt nú sein- miðøld, tá ið elstu kappakvæði okkara ætl- ast at vera yrkt, hava vit tíverri ongar sam- tekstir, sum kunnu siga okkum beinleiðis, hvussu fólk tá hava mett markið millum skaldskap og veruleika í slíkum yrkingum. Hinvegin er tað ikki óhugsandi, at svarið upp á henda spurning kann óbeinleiðis finnast í samtekstum, ið eru varðveittir til norrønar fornaldarsøgur, ið kappakvæði okkara eru so nær skyld við viðvíkjandi evni, stíli og anda. Ein áhugaverdan slíkan samtekst hava vit soleiðis frá Sverra kongi, ið livdi 1150-1202 og var sum kunnugt upp- vaksin í Føroyum. Einaferð hann sum kongur í Noregi hoyrdi fornaldarsøguna um Hrómund Gripsson, skuldi hann siga: at slíkar lygisøgur vóru stuttligastar, men at tað kortini vóru fólk, ið kundu føra ætt sína aftur til Hrómund Gripsson. Av hesum svari skilja vit, at tó at Sverri sjálvur metti fornaldarsøgur fyrst og fremst sum skaldskap, var honum greitt, at tað vóru onnur fólk í hansara samtíð, sum mettu hetjuna í søguni at vera ein sannsøguligan persón. Eitt annað áhugavert dømi finna vit í formælinum til ta íslendsku fornaldar- søguna um Gpngu-Hrólf, ið ljóðar soleiðis í føroyskari týðing: Mangar frásagnir hava menn sett saman monnum til skemtanar, summar eftir forn- bókum ella fróðum monnum og stundum eftir fornum bókum, sum í fyrstuni hava verið skrivaðar í stuttum máli, men sum síðan meiri hevur verið lagt aftrat, tí alt hevur ikki verið sagt, sum hent hevur. Verða menn javnan ymsir á máli, tí at tað er ofta, at ein sær og hoyrir og annar ikki, tó at teir eru við sama tilburð staddir. Tað er eisini náttúran hjá mongum fávitskutum monnum, at teir trúgva einans tí, sum teir síggja við sínum eygum og hoyra við sínum oyrum, men at teimum tykir at vera fjarlagt síni náttúru, slíkt sum hevur verið um vitra manna ráðagerðir ella miklan alv ella frá- líkan fimleika hjá reystmonnum og ikki síðst um kunstur og miklan gandamátt, tá ið teir ristu móti summum æviliga óeydnu ella deyða og summum veraldar virðing, fæ og heiður. Teir østu stundum frumkreftir, men stiltu tær stundum, so sum Óðin ella aðrir, ið av honum lærdu galdurlistir ella læknakynstur. Tað finst har eisini dømi um, at summir menn hava havt røring av innblástri frá óreinum anda, so sum Oy- vindur kinnriva í Ólavs søgu Trygvasonar ella Einar skarvur ella Froyur, ið Gunnar helmingur drap í Svíaríki. Nú verður hvørki hetta ella annað gjørt øllum til vildar, tí at ongum tørvar at leggja trúnað á slíkt, meira enn hóskiligt tykir. Tað er eisini best og fródligast at lýða á, meðan frá verður sagt, og heldur at gera sær gleði av tí enn harm, tí at vanligt er, at maður hugs- ar ikki um aðrar syndugar lutir, meðan hann gleðist av skemtanini. Tað sømir heldur ikki væl teimum, ið hjá eru, at lasta, tó at ófródliga ella ómjúkliga er tikið til orða, tí at fátt verður fullvandaliga gjørt, tað ið ikki meira um varðar enn slíkir lutir. Tilvísingar 1. Svabos færøske Visehándskrifter, útg. Chr. Matras, Kmh. 1939, bls. 494. 2. Jóhannes í Króki: Sandoyarbók I, útg. R. Long, Tórshavn 1968, bls. 145.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160

x

Fróðskaparrit

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.