Helgarpósturinn - 05.12.1985, Síða 4

AGNAR FRIÐRIKSSON FORSTJÓRI
ARNARFLUGS SEGIR HELGAR-
PÓSTINUM FRÁ ÁSTÆÐU UPP-
SAGNAR SINNAR, ÚTSLÍTANDI
STARFI STJÖRNANDANS OG
RÓGINUM í KRINGUM ÞAÐ,
ÁSAMT SKOÐUNUM SÍNUM Á
REKSTRARGRUNDVELLI FÉLAGSINS
Þaö vakti athygli sjónvarps-
áhorfenda á dögunum að Agnar
Friðriksson forstjóri Arnarflugs
svaraði neitandi þegar spurt var
í fréttatíma hvort hann hefði
sagt upp hjá félaginu „í gær“.
Það var í sjálfu sér rétt hjá hon-
um, hann hafði sagt upp löngu
fyrir þann tíma! Sömuleiðis
vakti það athygli í fréttinni að
fréttastofan Iagði fram aðrar töl-
ur um tap fyrirtækisins en for-
stjóri þess hélt fram í viðtalinu.
Agnar er í HP-viðtali um þetta og
síðan ástæðu uppsagnar sinnar,
afkomu Arnarflugs og útlitið hjá
félaginu í ljósi aðalfundarins í
gær, en fyrst þetta um sjónvarps-
fréttina frægu . .
„Mér fannst fréttin vera mjög
ósanngjörn, vegna þess að sá sem
spurði hafði allan aðgang að þeim
upplýsingum sem hann var að
spyrja um og því var algerlega
ástæðulaust af sjónvarpinu að
rengja það sem ég var að segja. Ég
skýrði það út fyrir fréttastjóranum
fyrir útsendingu fréttanna um
kvöldið að hann væri með ranga
tölu um rekstrarstöðu fyrirtækisins
og ég skýrði það líka út fyrir honum
af hverju ég teldi að hann væri með
þessa röngu tölu. Hann virtist hins-
vegar treysta betur öðrum heimild-
armönnum en þeim sem hann var
að tala við.
Varðandi spurninguna hvort ég
væri búinn að segja upp hjá Arnar-
flugi, þá sagði ég fréttamanninum
fyrir viðtalið nákvæmlega hvernig
málin stæðu. Ég ætti mjög erfitt
með að svara henni. Ég hefði um
þrjá kosti að velja: Ég gæti í fyrsta
lagi sagt ósatt, í öðru lagi brotið
trúnað og í þriðja lagi neitað að
svara. Enginn af þessum kostum er
góður. Að öllu samanlögðu fannst
mér þessi frétt því vera afskaplega
skaðleg fyrirtækinu. Það gerir sér
enginn grein fyrir áhrifamætti þessa
miðils fyrr en hann lendir sjálfur í
honum. Og fyrir utan að vera skað-
leg Arnarflugi, þá finnst mér líka að
fréttin hafi verið mjög ósanngjörn í
minn garð."
— Þarna var vitaskuld rekin
hörð fréttamennska og manni
stillt upp við vegg. En er eitthvað
að því í sjálfu sér?
„Það er alveg sjálfsagt að stilla
mönnum upp við vegg. Hinsvegar
er ósanngirni í því fólgin að taka
mann í viðtal við sjónvarpið til þess
eins að því er virðist, að segja eftir
á að allt sem þessi maður hafa verið
að segja hafi verið ósatt og ein reg-
invitleysa.“
— Það virðist hafa lekið út úr
stjórn Arnarflugs að þú værir
búinn að segja upp og mann
grunar fyrst Flugleiðamennina
tvo sem sitja í stjórn. Hvað með
Þig?
„Ég veit hver braut þennan trún-
að um að halda uppsögn minni
leyndri, en ég ætla aldrei að segja
frá því hver það var.“
— Af hverju ertu að segja upp?
„Ég segi upp af persónulegum
ástæðum. Og með þessum persónu-
legu ástæðum á ég við ástæður sem
varða aðeins mig og mína. Það er
enginn ágreiningur milli mín og
stjórnarmanna í Arnarflugi, hvorki
við fulltrúa Flugleiða eða fulltrúa
annarra eigenda félagsins. Þvert á
móti hefur verið mjög gott samband
milli mín og þessara manna. Ég
minni á að Arnarflug var stofnað
1976 og verður tíu ára næsta vor. Ég
er þriðji framkvæmdastjóri félags-
ins frá upphafi. Mér sýnist því með-
altími manna í þessu starfi hafi verið
þrjú til fjögur ár. Ég er núna að Ijúka
mínu þriðja ári hjá fyrirtækinu. Ég
er með mjög langan uppsagnar-
frest. Með uppsögninni var ég að-
eins að benda stjórnarmönnum á að
þeir skyldu fara að líta í kringum sig
og bauð þeim jafnframt að vera nýj-
um manni innan handar lengi og
þessvegna mánuðum saman. Ég er
ekkert að fara í burtu á næstunni."
— Hvaða persónulegu ástæð-
ur eru þetta?
„Þær eru þessar: Ég er orðinn
þreyttur á starfinu, ekki á mann-
skapnum sem vinnur með mér,
heldur eðli starfsins. Þetta er of-
boðslega erilsamt starf. Það út-
heimtir fullt þrek, griðarleg ferða-
lög, marga og viðamikla samninga.
Og þetta er stórt fyrirtæki en fá-
mennt. Það er með gifurlega veltu
og gífurleg umsvif en fáa stjórnend-
ur.“
— Ertu að reyna að segja mér
að þú sért orðinn útkeyrður?
„Ég er það já, eftir ærinn og af-
skaplega erfiðan starfa. Ég held líka
að það sé betra fyrir fyrirtækið að í
þessu starfi sé ávallt maður sem fær
út úr því mikla ánægju að starfa og
veita því forystu. Ég hef haft mikla
ánægju af þessu og fengið mikið út
úr stjórnuninni. Þetta hefur verið
gífurleg reynsla fyrir mig. Starfið
hefur að mörgu leyti breytt mínu
lífsviðhorfi. Hinsvegar finn ég það
bara núna að ég er ekki sami átaka-
maðurinn og ég var í upphafi. Mér
finnst því tími til að annar taki við."
— Er stjórnun flugfélaga út-
slítandi, fráleitt mannbætandi?
„Þessi flugheimur er mjög lítill,
miklu minni en menn gera sér grein
fyrir. Starfsfólk flugfélaga, jafnt
stjórnendur sem aðrir, ferðast mikið
og hitta mikið af kollegum úti um
allan heim, tala mikið eins og geng-
ur og gerist og hafa tilhneigingu til
að hressa upp á sögurnar frekar en
öfugt. Ég myndi segja að umtal um
aðra, hvort heldur varðar einstaki-
inga eða fyrirtæki, sé óvenjulega
mikið í þessari starfsgrein. Þetta
umtal er yfirleitt á neikvæðu nótun-
um. í þessari atvinnugrein er mikið
af mönnum sem ber að varast.
Þarna er fullt af mönnum sem lofa
gulli og grænum skógum og lausn
allra vandamála, en eru í rauninni
aðeins að hugsa um það eitt að geta
grætt sem mest á náunganum. Þess-
vegna þurfa menn sem standa í
þessum bransa að vera sífellt á varð-
bergi gagnvart svona mönnum. Þeir
eru nánast á hverju götuhorni. Þetta
er því á margan hátt mjög slítandi.“
— Talaröu af reynslu hvað róg-
burð snertir?
„Já, já, ég tala af mikilli reynslu í
því sambandi. Allt frá því ég byrjaði
hjá Arnarflugi hefur verið mikið
umtal um félagið og mig náttúrlega
sem forystumann þess i daglegri
stjórnun. En ég er fyrir löngu hætt-
ur að taka nærri mér hvað sagt er
um mig og jafnframt hættur að taka
mark á því sem sagt er um aðra. Ég
veit hvað lítið er til í því sem gengur
hvað ákafast milli manna dags dag-
lega.“
— Hvaöan finnst þér rógurinn
gegn þér hafa aðallega komið?
„Ég hef nú oft á tíðum átt erfitt
með að átta mig á hvaðan þetta
komi...“
— Innanhúss eða aðallega
utan?
„Ég vil bara helst tala sem minnst
um það.“
— Snúum okkur þá að rekstr-
arafkomu Arnarflugs á árinu.
Hún hefur aldrei verið betri það
sem af er þessum áratug, þó enn-
þá sé hún nú handan núllsins.
Þetta er samkvæmt rekstrar-
reikningnum sem kveður á um
17 milljóna heildartap á árinu,
þar af 7 milljóna rekstrartapi. Er
þetta sæmilega heiðarlega
reiknað og framsett af ykkur?
„Já, ég held að það sé alveg óhætt
að segja það. Við erum ekkert að
reyna að fegra myndina, langt í frá.
Auðvitað hefði maður viljað sjá
þarna plústölu og það hefði þá verið
í fyrsta skipti í mörg mörg ár. En það
er einkum tvennt sem olli því að við
náðum því ekki: Ofan á skuldir sem
hafa safnast upp í gegnum árin
vegna neikvæðrar afkomu hafa aðr-
ar skuldir safnast upp að undan-
förnu sem stafa af því að greiðslur
hafa borist mjög seint og illa fyrir
þann umsvifamikla rekstur sem við
stóðum í á erlendri grundu í sumar.
Vaxtabyrðin er þessvegna orðin
óheyrileg. Og það verður að viður-
kennast að greiðslustaðan hefur
verið mjög þröng núna í haust. Ég
held að það sé af þeim sökum sem
fyrirtækið hefur lent í þessari nei-
kvæðu umræðu að undanförnu, en
hún hefur verið svo mikil að umtalið
hefur stórskaðað félagið og gefið
stjórnendum tiltölulega lítið ráðrúm
til þess að stjórna. í dag eigum við
útistandandi frá verkefnum sumars-
ins um 1,8 milljónir dollara sem
nálgast það að vera sjötíu milljónir
íslenskra króna. Þetta er auðvitað
staða sem Arnarflug þolir ekkert
frekar en önnur fyrirtæki."
— Bendir taprekstur ár frá ári
ekki til þess að grundvöllurinn
fyrir Arnarflugi sé afskaplega
veikur?
„Það hefur alltaf verið ljóst og ég
hef aldrei farið dult með það að
grundvöllurinn fyrir þessari venju-
legu starfsemi Arnarflugs með inn-
anlandsflugi til fámennra staða og
millilandaflugi til faktískt einnar
borgar, er hreint afskaplega veikur
grunnur. Þessvegna höfum við lagt
í æ ríkari mæli í erlend verkefni til
þess að bera uppi hina rekstrarþætti
félagsins. En erlend verkefni í flug-
rekstri eru ákaflega áhættusöm og
Arnarflug hefur ekkert farið var-
hluta af því. Það skiptast á skin og
skúrir í þeim bransa eins og öðrum.
í ár hafa þessi erlendu umsvif hins-
vegar gengið einstaklega vel hjá
okkur. .. “
— Nema hvað greiðslurnar
vantar bara?
„Já, en ég held að þar sé heldur
ekkert að óttast. Við erum þarna að
skipta við mjög trygga aðila, yfir-
leitt með ríkisábyrgð, og þó þessir
aðilar borgi seint, þá borga þeir.“
— Án vaxta á meðan þið þurf ið
hinsvegar að borga háa vexti af
lánum sem taka þarf vegna þess
að þessar vaxtalausu greiðslur
berast ekki.
„Þetta er náttúrlega málið. Ég við-
urkenni það. Þetta er veikleiki þess-
ara viðskipta. Á hitt ber hinsvegar
að líta að samkeppnin er orðin svo
gífurlega óvægin í þessum bransa
að ekkert þýðir að heimta dráttar-
vexti af viðskiptavinum, þeir skipta
þá bara við einhvern annan sem
sættir sig við seinar greiðslur án
vaxta.“
— í nærfellt áratugarsögu
Arnarflugs hefur félagið „fakt-
ískt“ fengið inn á einni rútu í
áætlunarflugi, eins og þú segir.
Er þetta ekki til marks um það
að þetta félag hefur verið að
hjakka í sama farinu hvað varð-
ar alla uppbyggingu þess?
„Arnarflug var upphaflega stofn-
að sem leiguflugfélag, en síðan, árið
1979, fékk það leyfi til þess að fljúga
innanlands. Svo fékk það leyfi til
áætlunarflugs árið 1982 og stefnan
þar tekin á Ámsterdam. Nú eru nýir
áfangastaðir að bætast við, ég nefni
Hamborg. Umsvifin í erlendu leigu-
flugi hafa aldrei verið meiri en í ár.
Þannig held ég að alrangt sé að
segja að félagið hafi verið að hjakka
í sama farinu. Þetta er félag sem hef-
ur byggt á tiltölulega föstum rekstri,
en farið síðan út í gríðarleg umsvif
þegar tækifæri hafa gefist. Ég held
að fólk geri sér ekki almennilega
grein fyrir því hvað þessi rekstur
okkar var umfangsmikill í sumar. Þá
var félagið með þrettán þotur í
rekstri og þegar mest lét voru starfs-
mennirnir 485. Á þessu ári mun
Arnarflug flytja yfir 300 þúsund far-
þega, auk þess að flytja frakt fyrir
tvö erlend flugfélög. Þetta er upp-
taktur."
— Engu að síður er rekstrar-
staðan ákaflega þröng. Hvernig
á að kippa henni í liðinn í nán-
ustu framtíð?
„í fyrsta lagi ætlum við að semja
við þá sem við skuldum — en það
eru allt fyrirtæki, engir bankar —
um eðlilega dreifingu á greiðslum. í
öðru lagi ætlum við að herða inn-
heimtuna að mun frá því sem áður
hefur verið. í þriðja lagi kemur von-
andi til lánafyrirgreiðslu í bönkum,
en hennar höfum við alltaf notið
yfir vetrartímann þegar minnst er
að gera. Fjórðu leiðina útiloka ég
ekki, en hún væri hlutafjárútboð."
— Mig langar að víkja talinu að
einu atriði áður en þessu spjalli
lýkur, en það er sá pirringur
sem ríkir milli starfsmanna
Flugleiða og Arnarflugs og al-
menningur tekur eftir.
„Ég veit svo sem af þessum pirr-
ingi, en þetta er viðkvæmt mál. Ég
held samt að það sé enginn pirring-
ur milli stjórnenda þessara fyrir-
tækja í daglegu samstarfi. Ég get
sagt það fyrir mitt leyti að Sigurður
Helgason forstjóri Flugleiða er
ágætis félagi minn, reyndar skóla-
bróðir minn úr viðskiptafræðinni.
Og sama er að segja um þá Sigfús
Erlingsson og Björn Theodórs-
son...“
— Þið eruð kannski saman í
briddsklúbb, félagarnir?
„Nei, ég er í briddsklúbbi með
öðrum ágætismönnum, ekki þeirn."
— En skítkastið milli starfs-
manna: Þú neitar því ekki?
„Nei, ég skal ekki gera það. Auð-
vitað er ákveðin spenna þarna á
milli en hinsvegar tel ég hana fara
minnkandi."
— Geturðu hugsað þér að fara
að starfa hjá Flugleiðum þegar
þú hefur lokið störfum sem for-
stjóri Arnarflugs?
„Eg á nú erfitt með að sjá mig sem
starfsmann Flugleiða, allra hluta
vegna. Og ástæðan: Ég held bara að
hún sé augljós."
— Hvað á að fara að bralla?
„Ég veit það bara alls ekki, í ein-
lægni sagt. Þegar menn hætta starfi
segjast þeir yfirleitt ætla að helga
sig ritstörfum. Það verður ekki í
mínu tilviki. Það er öruggt, þó nóg
sé í sjálfu sér að skrifa um.“
eftir Sigmund Erni Rúnarsson — m/nd Jim Smart
4 HELGARPÓSTURINN