Helgarpósturinn - 21.08.1986, Blaðsíða 9

...pólitískur bæjarstjóri eins og Alexander
Stefánsson forðum. Kristján Pálsson í
Ólafsvík með um 110 þúsund.
...vitleysislegt að liggja á hálfopinberu
framfæri. Brynjólfur Gíslason á Tálkna-
firði með 65 þúsund og ekkert meir.
...ekki lengur hæstur karlinn. Davíð Odds-
son borgarstjóri með launin hans Stein-
gríms — 145 þúsund.
...sagður hafa betri laun f einkageiranum.
Steinþór Júlíusson sem var í Keflavfk, nú
framkvæmdastjóri veitingastaðarins
Glóðarinnar þar í bæ. Var með um 130
þúsund.
...trúnaðarmál, enda launahæstur. Sigfús
Jónsson á Akureyri með svipuð laun og
Helgi Bergs, 170 þúsund.
F R í T T F Æ Ð I
Tugþúsunda sporslur
Sporslur greinast einkum í sex þætti. Bíla-
styrk sem er allt frá 200 kílómetrum á mánuði
upp í það að vera 2000 kílómetrar, á þeim stöð-
um þar sem HP aflaði fanga. Fasta yfirvinnu
sem yfirleitt er um 30 til 50 yfirvinnutímar.
Húsnæðisstyrk, sem er á sumum stöðum föst
upphæð, oft um 10 þúsund á mánuði. Annars-
staðar frítt eða hálffrítt húsnæði. Símastyrkur,
en ýmist er að sveitarfélagið borgar símann að
fullu eða að einhverjum hluta. Laun fyrir
fundasetu, sem sumsstaðar getur verið veru-
legur póstur, svo sem í Grindavík og Kópavogi.
Föst risna er greidd á nokkrum stöðum og
hleypur sú upphæð yfirleitt á 3—8% af föstum
launum. Á einstöku stað greiðir bærinn kynd-
ingarkostnað og rafmagn, og er þá yfirleitt
frítt húsnæði á sömu stöðum.
En hvað af þessum greiðslum er hægt að af-
greiða sem beinar launagreiðslur og hvað af
þeim er hægt að flokka undir greiðslu fyrir út-
lagðan kostnað? Almennt er talið, af bæði
sveitarstjórnarmönnum og öðrum, að góður
bæjar- eða sveitarstjóri vinni mjög mikið. Yfir-
vinnan, sem nær allsstaðar er áætluð föst tala
fyrir hvern mánuð, er því í flestum tilvikum
unnin. Heimildir HP herma að á einhverjum
stöðum sé auk fastra yfirvinnutíma greitt fyrir
unna yfirvinnu, en hvergi háttaði svo til þar
sem HP leitaði upplýsinga og á aðeins einum
stað var bæjarstjóra gert að skrifa á sig unna
yfirvinnu — í Kópavogi.
Bílastyrkur í Njarðvíkum nam á síðasta kjör-
tímabili gjaldi fyrir 2000 kílómetra akstur á
mánuði sem jafngildir rúmlega 100 kílómetr-
um hvern unninn dag. Fráleitt er að bæjar-
stjóri, sem er í fullu starfi á sinni skrifstofu og
býr aðeins í 50 kílómetra fjarlægð frá höfuð-
borginni, aki svo mikið. Enn síður er raunhæft
að bæjarstjóri Neskaupstaðar aki 1000 kíló-
metra á mánuði þar sem flugvöllur er við bæj-
ardyrnar og vegakerfi Norðfjarðar næsta lítið.
Á hinn bóginn hélt Hafsteinn Jóhannsson í Vík
í Mýrdal því fram að þeir 1000 kílómetrar sem
hann fær í bílastyrk á mánuði dygðu hvergi.
Milli Víkur og Reykjavíkur eru um 200 kíló-
metrar, engar flugsamgöngur og auk þess nær
Mýrdalshreppur yfir allnokkurt svæði. Sömu-
leiðis má ætla að 200 kílómetra bílastyrkur
Stefáns Þórðarsonar á Grenivík styðjist við
raunhæfa áætlun, en þaðan eru um 50 km á
Davíð Oddsson, borgarstjóri Reykjavíkur. Borg-
arfulltrúi. Laun eru þau sömu og laun forsætis-
ráðherra ásamt þingfararkaupi: 139.543,- kr. á
mánuði. Auk þess bíll frá borginni. Má reiknast
sem 145.000,- kr. á mánuði.
Sturla Böðvarsson, sveitarstjóri Stykkishólms-
hrepps og bæjarstjóri með haustinu þegar
Stykkishólmur verður að kaupstað. Fæddur
Ólsari, tæknifræðingur að mennt og vann á
verkfræðistofu Sigurðar Thoroddsen. Réðst til
Stykkishólms fyrir 12 árum. Varaþingmaður
sjálfstæðismanna en í Stykkishólmi ræður
meirihluti D-lista.
Laun: Um 90.000,-kr. fastakaup, 43 tíma yfir-
vinna 38.700,- kr. Bílastyrkur og frír simi, á að
giska 5.000,- kr. Reiknast sem 133.000,- kr. á
mánuði.
Snorri Björn Sigurðsson, fyrrverandi sveitar-
stjóri á Blönduósiog nú á Sauðárkróki. Var áður
bæjarritari á Sauðárkróki og Siglufirði. Við-
skiptafræðingur frá Hi. Skagfirðingur.
Laun á Blönduósi, 1983 —86: 88.000,- kr.
með yfirvinnu. 22.000,- kr. risna og bílastyrkur.
Embættisbústaður sem borgað er fyrir 8.500 kr.
( mánaðarlega leigu. Fundaþóknun um 3000,-
Akureyri. Stefán Jón Bjarnason, fyrrverandi
bæjarstjóri Dalvíkur, fékk bílastyrk fyrir 500
kílómetra akstur, og þessutan greitt fyrir allan
akstur utan Dalvíkur. ,,Það má því líta á þessa
greiðslu sem laun. . .“ sagði Stefán.
„Ég lít ekki á bílastyrkinn sem laun. Petta
rétt dugar fyrir viðhaldi en á móti kemur að ef
maður á bara einn bíl þá er konan og aðrir í
fjölskyldunni bíllausir heima. Það er ætlast til
að maður hafi bílinn til taks í vinnunni en auð-
vitað kaupir fólk bíl til þess að hann gagnist
öllum á heimilinú," sagði annar sveitarstjóri
sem fær greitt verulega umfram það sem ætla
má að ekið sé í háns embætti.
,,.. .risnuna lít ég aftur á móti svo á að mað-
ur hafi lagt alveg út fyrir og vel það,“ sagði
Stefán Jón Bjarnason á Dalvík. „Að minnsta
kosti fyrstu árin. Þá var ekkert hótel á staðn-
um og enginn veitingastaður þannig að maður
tók alla sem komu í heimsókn heim í mat og
kaffi." Risna á Dalvík hefur numið 3,71% af
föstum launum, eða sem samsvarar nú um
2700 krónum á mánuði. Sigfús Jónsson, fyrr-
verandi sveitarstjóri á Skagaströnd (nú á Akur-
eyri), tók í sama streng.
Húsnæðisstyrkur, kyndingarstyrkur, frítt
húsnæði og frír sími hljóta allt að vera sporslur
sem reiknast sem launauppbót. í útreikningi á
framfærslu vísitölufjölskyldu er a.m.k. reiknað
með þessum kostnaðarliðum og er húsnæðis-
liður þar talinn vera um 150 þúsund á ári eða
12.500 krónur á mánuði. Flestir bæjarstjóra-
bústaðir eru nokkru stærri og betri en íbúðir
vísitölufjölskyidu og þegar við bætist að sveit-
arfélagið sér viðkomandi fyrirhafnarlaust fyr-
ir húsnæði, þykir ekki óraunhæft að áætla
þennan lið sem 20 þúsund króna launauppbót.
Til stuðnings má benda á að sveitarstjórinn í
Ólafsvík telur húsnæðisfríðindi einmitt nema
um 20 þúsund króna uppbót.
Þá hlýtur það að orka tvímælis þegar bæjar-
fulltrúar, sem þegar hafa fasta greiðslu fyrir
unna yfirvinnu, fá greiðslur fyrir setu á fund-
um — en sú greiðsla nemur allt að 20 þúsund-
um á mánuði, þar sem mest er.
Fá milljón króna sjóð
Enn eitt sem talið verður til fríðinda í kjörum
FIMMFÖLD LAUN
SKRIFSTOFUDÖMU
Þeir sem hvað næstir ganga bæjarstjór-
um og sveitarstjórum að tign á skrifstof-
um sveitarfélaga hafa allnokkru lægri
laun. Á Eskifirði kvaðst Hrafnkell Jóns-
son ætla að þar munaði 35 til 45 þúsund-
um, — og þó var Jóhann Kiausen á Eski-
firði með lægst launuðu bæjarstjórum
landsins. I Neskaupstað hefur fjármála-
stjóri bæjarins um 52 þúsund í fastalaun,
21 þúsund í fasta yfir vinnu, 5.700 í bíla-
styrk og um 2.150 í fundaþóknun. Sam-
tals 80.850 krónur á mánuði eða helming
þess sem bæjarstjóri fær. Skrifstofustúlka
á sömu skrifstofu austur í Neskaupstað
fær laun samkvæmt 63. launaflokki
BSRB eða rétt um 30 þúsund krónur. Það
er tæplega fimmtungur af launum bæjar-
stjóra ...
Þá má enn geta þess að ráðuneytisstjór-
ar hafa um 97 þúsund krónur í laun en al-
geng iaun hjá forstjórum stórra ríkisfyrir-
tækja eru 60 til 70 þúsund krónur. Og
margir þeirra hafa sporslur í ofanálag . . .
bæjar- og sveitarstjórnarmanna eru svokölluð
biðiaun eða ákvæði um uppsagnarfrest. Víð-
ast hvar fá þessir menn greidd laun í þrjá mán-
uði eftir að þeir hætta störfum — hvort sem
þeim er gerð uppsögnin kunnug með lengri
eða skemmri fyrirvara. Ráðningarsamningur
miðar yfirleitt við það að menn vinni til loka
kjörtímabils. Ef ekki verður um áframhaldandi
setu að ræða er þó algengt að bæjar-/sveitar-
stjóri vinni einhverjar vikur og jafnvel mánuði
meðan leitað er að nýjum manni. Á flestum
stöðum er samt gert ráð fyrir að uppsagnar-
frestur taki ekki gildi fyrr en viðkomandi hætt-
ir störfum. Á sumum stöðum er 6 mánaða upp-
sagnarfrestur en þá er oftar en ekki reiknað
með að hann taki gildi strax að kosningum
loknum.
„Það má samt segja að við séum með 4 ára
uppsagnarfrest — það er hvort sem er orðið
miklu óalgengara að menn sitji lengi á hverj-
um stað. Flestir eru ekki meira en 1 til 2 kjör-
tímabil," sagði sveitarstjóri á Austurlandi í
samtali við HP og gagnrýndi um leið þá ráðn-
ingarsamninga þar sem menn hafa hálfs árs
laun eftir að starfi þeirra lýkur. Ef menn ganga
beint í nýtt starf fá þeir aukalega 600 þúsunda
til milljón króna sjóð.
Aðrir sveitar- og bæjarstjórar sem HP ræddi
við töldu að til verulegra óþæginda væri
óöryggi í þessu starfi, stöðugir búferlaflutning-
ar og kostnaður við að koma sér fyrir á nýjum
stað. „Þú átt kannski íbúð þar sem þú ert, kon-
an er í góðri vinnu og svo tínist allavega smá-
ræði til. Það þarf að sauma alveg nýjar gardín-
ur — bara sem dæmi. Barnið okwar fær til dæm-
is ekki dagheimilispláss hérna á Akureyri svo
konan verður að vera heima yfir þeim og fleira
mætti telja," sagði Sigfús Jónsson, bæjarstjóri
á Akureyri, í samtali við HP.
Fésýslumenn, bændur,
hóværir gasprarar
„Þetta eru ekki há laun miðað við það sem
er í einkageiranum, en þau eru há miðað við
það sem tíðkast hjá hinu opinbera. Og margir
sem sækja um þessar stöður eiga ekki kost á
neinu öðru en þá láglaunastarfi hjá ríkinu,"
sagði einn bæjarstjóranna sem HP ræddi við.
Mjög margir fyrrverandi kennarar, skólastjór-
kr. á mánuði. Uppsagnarfrestur eða biðlaun:
Sex mánuðir. Reiknast vera 125 þúsund krónur
á mánuði.
Stefán Þórðarson, sveitarstjóri á Grenivík síðan
1979. Áður hreppsnefndarmaður og bóndi í
sveitinni. Oddviti í 20 ár.
Laun: 50.000,- kr. í fastakaup, föst yfirvinna 21
tími 10.500,- kr, bflastyrkur 200 km, 2.280,- kr.
Reiknast vera 62.780,- kr. á mánuði.
Arnaldur Bjarnason, fyrrverandi sveitastjóri f -
Mývatnssveit, 1980 — 86. Samvinnuskólapróf,
iðnmenntun, menntaskólanám í Bandaríkjun-
um og reynsla af félagsmálastarfi.
Laun: 63.000,- kr. fastalaun, 30 timar í fasta
yfirtið 18.900,- kr., biiastyrkur 730 km, 8.322,-
kr. Fritt húsnæði, umframskref af síma borguð.
Reiknast sem 110.222,- kr. á mánuði.
Ásgeir Magnússon í Neskaupstað er búinn að
vera í embætti síðan 1. okt. 1984, var áður iðn-
fulltrúi Austurlands með aðsetur á Seyðisfirði
og þaráður hjá Rafafli ( Hrauneyjarfossvirkjun.
Menntaður rafmagnstæknifræðingur, Reykvik-
ingur en fæddur á Vestfjörðum. Starfið var ekki
ar og landfræðingar hafa sest í bæjar- og sveit-
arstjórastóla. Nýlega var guðfræðingur ráðinn
bæjarstjóri og bæði í Kópavogi og á Dalvík
sitja menn með lokapróf úr heimspekideild
Háskólans.
Þrátt fyrir fjölbreytta menntun þessarar
stéttar er einhverskonar fésýsiu- eða viðskipta-
fræðimenntun hvað algengust. Áður réðust
mjög mikið í þessi störf menn með verslunar-
skólapróf og samvinnuskólapróf en heimildir
HP sögðu að á seinni árum væri æ algengara
að i lítil pláss úti á landsbyggðinni settust við-
skiptafræðingar úr Háskólanum. Ástæður
þess eru aukið framboð af háskólamenntuðu
fólki, lækkandi laun hjá ríkinu og hækkandi
laun bæjar- og sveitarstjóra.
Tæknimenntun er einnig mjög algeng ekki
hvað síst hjá minni sveitarfélögum þar sem
ekki er ráðinn sérstakur, byggingarfulltrúi.
Raunar þurfa sveitarstjórar hjá minni sveitar-
félögunum að vera „þúsunýlþjalasmiðir, lagnir
bæði í úti- og innivinnu," sagði Hallgrímur
Guðmundsson á Höfn og fyrrverandi sveitar-
stjóri Nesjahrepps.
„En það eru líka allavega menn sem veljast
í þetta. Margir eru gasprarar, menn sem þykj-
ast vita alit en eru lítið inni í málum og undir
hælinn lagt hvort þeir kunna lýðræðisleg
vinnubrögð," sagði einn sveitarstjóri i samtali
við HP. „En þessir menn eru oft sterkir per-
sónuleikar, hamast mikið þannig að það á við
að meira vinnur strit en vit og fólk dáist svo að
því hvað þeir eru duglegir. Menn sem kunna
svo ekkert inn á stjórnkerfið, leggja kapp á að
byrja á sem flestum framkvæmdum en kenna
svo kerfinu um þegar allt strandar."
Annar sveitarstjóri sem HP ræddi við tók
undir þetta og benti á að þegar hann var ráð-
inn hafði sveitarfélagið auglýst tvisvar áður og
14 sótt um en enginn þótt hæfur í starfið.
Oftar en ekki er auglýst þegar stöður sveitar-
og bæjarstjóra losna. Engu að síður hefur þá
oft verið gengið frá því hver verði ráðinn og
vel þekkist að stöðurnar séu alls ekki auglýst-
ar. Sá háttur er oft hafður á þar sem hreinn
meirihluti eins lista situr að völdum. Er þá ým-
ist að valinn er einn úr hópi bæjarstjórnar-
manna — svo sem í Reykjavík, Hafnarfirði,
Keflavík og Ólafsvík, eða að þessi samstæði
meirihluti ,,finnur“ mann, eins og alþýðu-
bandalagsmenn í Neskaupstað hafa gert.
auglýst. Alþýðubandalagið skipar meirihluta
bæjarstjórnar og hefur gert í 40 ár.
Laun: 79.055,- kr. samkvæmt taxta tækni-
fræðinga, 40 tima yfirvinna með orlofi 35.287,-
kr., bflastyrkur; 1000 km á mánuði, 13.450,- kr,
frítt húsnæði, frír simi, frí kynding. Funda-
greiðsla á mánuði um 3500 kr.. Þriggja mánaða
biðlaun eftir uppsögn. Reiknast sem 160.000,-
kr. á mánuði.
Vilhjálmur Ketilsson, nýskipaður bæjarstjóri í -
Keflavík. Bæjarfulltrúi Alþýðuflokks sem vann
meirihluta ( síðustu kosningum. Áður skóla-
stjóri Myllubakkaskóla, Kennaraskólapróf og
stúdentspróf. Ösamið um laun en þiggur laun
samkvæmt sömu kjörum og forveri hans Stein-
þór Júlíusson sem nú er framkvæmdastjóri á
Glóðinni, Keflavík.
Föst laun: 61.000,- kr. Föst 50 tíma yfirvinna
30.000,- kr. Bflastyrkur 20.000,- kr. Risna,
2.600,- kr. Sími frír, 10 til 20 þúsund kr. fyrir setu
á bæjarstjórnarfundum á mánuði. Þriggja
mánaða biðlaun eftir uppsögn. Reiknast 130
þúsund kr. á mánuöi.