Helgarpósturinn - 21.08.1986, Blaðsíða 25

Hlíf Sigurjónsdóttir fiðluleikari og David Tutt píanóleikari.
berta í Kanada. Við kynntumst fyrir
fimm árum þegar við vorum bæði í
skóia í Klettafjöllunum í Kanada.
Þar spiluðum við mikið saman. Við
höfum bæði verið í Sviss í vetur og
haidið marga tónleika þar. Nú, þar
sem ég er búin að fá stöðu við
Kammerhljómsveitina í Zúrich
verðum við David með tónleika þar
og kannski víðar, á Ítalíu og í Frakk-
landi. Þetta er svona langtímasam-
starf."
Það er nokkuð síðan Hlíf lauk
formlegu námi í fiðiuleik en þá kom
hún heim og kenndi í tvo vetur á Isa-
firði, var síðan í lausamennsku í
Reykjavík í hálfan annan vetur. Þá
fór hún til útlanda í byrjun árs 1985
og hefur verið þar meira og minna
síðan, einnig lausráðin, þar til núna
að hún er komin með fasta stöðu við
kammersveitina. Hún var spurð
hvernig henni litist á það.
„Mér líst vel á það. Þaö verða
reyndar svolítil viðbrigði að vera
með fasta stöðu. Vona að það komi
reglu á fjárhaginn. Nei, að öllu
gamni slepptu þá er þetta góð
hljómsveit og mikið um að vera.
Hún ferðast mikið og því hef ég
mjög gaman af. Þannig að mér líst
vel á þetta. Við komum til með að
ferðast vítt og breitt. Það verður far-
ið til Ameríku á næsta ári, til Þýska-
lands í vetur. Það verður reyndar
ekki farið til Rússlands, því það var
gert í fyrra. En þetta er mjög spenn-
andi og við fáum fína einleikara
með okkur, toppfólk," sagði Hlíf að
lokum.
Þar sem Hlíf hefur störf hjá
kammerhljómsveitinni í Zúrich 1.
september næstkomandi verða tón-
leikar hennar og Davids Tutts í Nor-
ræna húsinu á sunnudaginn einu
tónleikarnir að sinni. Þeir hefjast
klukkan fimm.
-gpm
Þetta eru þau Pálmi Gestsson, Edda Björgvinsdóttir, örn Árnason, Eggert Þorleifsson
og margir fleiri á góðri stundu við tökur á kvikmyndinni Stellu Iorlofi. Tökum er nú lokið
og hefur gengið vel þar sem þær hófust í byrjun júní sl. Myndin var tekin í Reykjavík
og nágrenni og varla hefur hið góða veður (sumar spillt fyrir. Það verða rúmlega hundr-
að manns sem koma fram í myndinni, þar af fjölmargir íslenskir gamanleikarar. Áætlað
er að frumsýna myndina 18. október nk. og er þá orðið nokkuð langt um liðið síðan
leikin íslensk kvikmynd var frumsýnd síðast. Þannig að nú er bara að hlakka til. Það
er kvikmyndafélagið Umbi sf. sem framleiðir myndina. -gpm
„Virkja öll skilningarvitin“
— segir Þórunn Valdimarsdóttir sagnfræðingur
um bók sína Sveitin við sundin
,,Pad skemmtilega vid sagnfrœdi
er að sumt fólk gelur lesið þrautleið-
inlega texta, eins og t.d. skjöl, og
haft gaman af. Eg held að áslœðan
sésú að við höfum safnað í eins kon-
ar sögusarp, búið til grind af fortíð-
inni sem viö síðan festum alll á. Pá
gelur einn lítill fróðleiksmoli orðið
feikidýrmœtur af því að hann styrk-
ir þá grind sem fyrir er. í dag það
fyrst og fremst er eldra fólk sem hef-
ur haft áhuga á sögu hérlendis, en
nú er það aðatögrunin að ná til
yngra fólksins."
Sá sem þetta mœlir er Þórunn
Valdimarsdóttir sagnfrœðingur
sem var að senda frá sér heilmikið
rit sem hún nefnir Sveitin við
sundin. Par fjallar hún einkum um
búskaparhœtti í Reykjavík á árun-
um 1870-1950.
Einhverjir ætla kannski að hér sé
um þrautleiðinlegan texta að ræða,
en það er nú öðru nær. Á síðum bók-
arinnar vaknar til lífsins hin ósýni-
lega Reykjavík aldamótanna með
blóðugum hlaðvörpum, drukknum
slátrurum, salernislaus með taði
þöktum götum, krambúðum, gagg-
andi hænsnum og tjölduðum hest-
vögnum. „Öskrandi andstæður,"
segir Þórunn. Svo virðist sem ekk-
ert vanti nema byssubófa og indjána
til að fullkomna samlíkinguna við
villta vestrið. Tískan var m.a.s. svip-
uð.
„I sagnfræði er um að gera að
virkja öll skilningarvitin," segir Þór-
unn, „líka nefið eins og Frakkar
hafa svo rækilega bent á. Því fjalla
ég jafnt um hlandforir sem smjör-
fjöll. Og mannaskítur var lengi not-
aður til að bera á tún.“
Eitt af því sem efldi Þórunni til
dáða við ritun þessarar bókar, hjálp-
aði henni sjálfri við að tengja fortíð
og nútíð, var að hún rakst á langafa
sinn og -ömmu í þeim skjölum sem
hún var að grúska í. „Þá var langafi
vinnumaður í Engey og vildi flytjast
til Reykjavíkur," segir Þórunn:
„Menn þurftu að sækja um búsetu-
leyfi til bæjaryfirvalda og láta fylgja
meðmælabréf, sem staðfestingu á
því að maður gæti framfleytt sér. í
bréfi sínu tíundar langafi allar eigur
sínar, fisk, rúmföt. Það hlýtur að
hafa verið niðurlægjandi að standa
í slíkum bréfaskriftum. Á þessum
tíma voru langafi og langamma trú-
lofuð og áttu von á barni en ekki
mátti segja frá óléttunni í bréfinu."
Seinna rakst Þórunn svo á nafn
ömmu sinnar og nöfnu á lista yfir
börn sem fengu hálft skólagjald
ókeypis. Þegar hún hverfur úr skjöl-
unum er það til marks um að fjöl-
skyldan hafi komið undir sig fótun-
um í höfuðstaðnum.
I bók Þórunnar er að vonum að
finna margar gamlar ljósmyndir,
kort og töflur, en líka gamlar auglýs-
ingum sem oft eru einar til frásagn-
ar um ýmislegt er lýtur að hvunn-
dagssagnfræðinni, hlutum sem
þóttu of sjálfsagðir til að þeirra væri
getið i samtímaheimildum. Af aug-
lýsingunum kemur t.d. fram að oft
voru ritstjórar blaða milligöngu-
menn þegar nautgripir voru seldir;
hegningarhúsið auglýsir saltkjöt til
sölu (!) og óskar eftir að kaupa
400—500 hesta af mó; smjör er til
sölu í barnaskólanum; nýtt sauða-
kjöt er víða auglýst í „heilum kropp-
um“...
Þórunn Valdimarsdóttir er von-
góð um að 200 ára afmæli Reykja-
víkur verði til að efla áhuga Reyk-
víkinga á eigin sögu. „Nú er ekki
lengur litið á það sem lífsgæði að
afla sér þekkingar," segir hún. „Fólk
tekur svo margt annað fram yfir. En
ég vona þó að eftir því sem alþjóð-
leg menning flæðir hér yfir vakni
áhugi á sérkennum okkar sjálfra.
Það skiptir svo miklu máli fyrir
þjóðarvítundina."
-JS
Þórunn Valdimarsdóttir áritar bók sína á afmælisdaginn: „Aldamótaauglýsingarnar
sýna hvað verslunarhættir voru dásamlega frjálsir. Brennivín fékkst t.d. nánast í hverri
búð."
BOKMENNTIR
Börn í völtum báti
Böðvar Guðmundsson:
Vatnaskil
Mál og menning 1986.
Mál og menning hefur undanfarin ár gefið
út tvær ljóðabækur á vori eða sumri, lesend-
um til ánægju á björtum nóttum. Að þessu
sinni var önnur þeirra Vatnaskil eftir Böðvar
Guðmundsson, en fyrsta bók hans kom á
markað 1964, Austan Elivoga.
Vatnaskil er ekki stór bók, 27 ljóð á 44 síð-
um og ber sitt heiti hvert. Ljóðin eru öll í
frjálsu formi, en hefðbundin einkenni nokk-
ur: óregluleg ljóðstafasetning á stöku stað,
háttbundin hrynjandi í nokkrum ljóðum, rím
naumast og þó:
Óli Jóns
- minning -
Tvíeitt streymir fljótið
tœrt og djúpt og lygnt
þar sem áradalsheiðin
er yfirskyggð
en brýtur leirugt
úr lágum eyrum
í byggð.
Þetta finnst mér vel gert og hef ekki fleiri
orð um það.
Annars eru yrkisefnin af ýmsu tagi: hetjur,
hnífar, maradona heita þrjú ljóð, svo dæmi
séu nefnd og segja þó harla lítið um innihald-
ið. Böðvar beinir skeytum sínum að sýndar-
mennsku og glaumi nútímans, gjarnan með
skírskotun til fortíðar á einn eða annan hátt:
Hetjur
Pegar ég heyri um hetjuskapinn
og sé allan eldmóðinn
þá verður mér hugsað til kvennanna
á Böggvisstöðum í Svarfaðardal
sem urðu varar við nykur
í pytti í Rollulœknum
einn góðviðrisdag haustið 1810.
Pœr tendruðu kyndlana sína
og stungu þeim logandi í pyttinn.
Aldrei varð hans vart eftir það.
Eftirvænting nútímamannsins verður ör-
vænting, draumlaus svefn hans er tilbreyting
við „þrúgandi leiðindi/endalausra, þögulla
daga.“
Örvita, „ósjálfbjarga drengir" vaxa að
sönnu, en vitrir karlmenn eru eftir sem áður
jafnósjálfbjarga, þótt þeir hafi kafað í undir-
djúpin og grunað „leyndardóminn/um
Guð.“ Það er vegna þess, að þeir finna ekki
barnið í sjálfum sér, hafa týnt uppruna sín-
um; þeir eru of stórir til að taka með sér að
heiman söguna um Bláskjá. Og leiti þeir sér
bjargar skera menn á vaðinn, en ekki óvætt-
ur í bergi. Leiðin upp er síðan torsótt.
Á aftari kápusíðu er mynd af höfundi, sæl-
um á sólskinsfjalli, og þann tón er að finna í
bókinni, bak við ádeiluna:
Borg
Dýrt varð um síðir
framlag þitt til samgöngumála
Henry Ford.
Eg man ekki lengur
sólheitan eim úr mosa og lyngi.
Svo máttugt er kolmónoxíðið.
Ég finn ekki á asfaltinu
þá árglöðu vinda sem forðum
blésu hlýtt á kinnum.
Hœgt og hœgt gleymi ég
gnýþungu ísabroti vorflauma.
Pó blikar enn hátt í lofti
flughraður vœngur við sól.
Ég skyggni hönd fyrir augu
og hugur minn fylgir honum á leið.
Báðum fótum slíg ég í hundaskítinn.
eftir Sölva Sveinsson
Hér að leita óhamingjunnar. Þótt vindar
blási hlýtt á kinnum sem hjá Jónasi forðum,
og „flughraður vængur" bliki við sól, en ekki
„birkiþrasta sveimur", er heimurinn samt
breyttur, gömul gildi gleymd, því áleitinn er
hinn nýi boðskapur erkibiskups.
Innan um eru einkar persónuleg ljóð, rík
að kennd:
Vegamót
Á Steinadalsheiði
skiljast leiðir.
Við ókum hana saman
í sól og regni
í roki og hríð
í tunglsljósi og þoku.
Það er ilmur úr jörð.
Framundan
bíða aðrar, nafnlausar heiöar.
Vatnaskil, „markalína, þaðan sem vatn
fellur í tvær áttir" segir m.a. í orðabók. Við
getum haldið áfram á sömu braut og ekki til
góðs, en á gagnvegum ganga þeir, semv. virða
gömu! kynni.
Vatnaskil er áleitin bók og þar er að finna
nokkur ágæt ljóð.
HELGARPÓSTURINN 25