Helgarpósturinn - 21.08.1986, Blaðsíða 15

SlSffl
HP SPÁIR I HVAÐ RÆDUR MESTU
UM VAL FÓLKS Á ÍBUÐARH ÚSNÆÐI
Mikil hreyfing hefur veriö á fasteignamark-
adnum í sumar, en framboðid engan veginn
annað eftirspurn. Greinilega munu margir
halda aö sér höndum þar til hin nýju lán Hús-
nœðisstofnunar komast í gagnið um næstu
mánaðamót; þótt enn sé óljóst hvenœr þau
koma til útborgunar.
En hvaða þœttir skyldu einkum hafa áhrifá
val fólks á íbáðarhúsnœði, hvort það kýs nýtt
húsnœði eða gamalt, Breiðholtið eða Ping-
holtin, bárujárn eða steinsteypu?Er valið e.t.v.
kynslóðabundið að einhverju leyti? Hér hafa
tekjur að sjálfsögðu sitt að segja, svo og lána-
fyrirkomulagið. Við báðum nokkra reykvíska
fasteignasala að velta vöngum yfir þessu, svo
og hugsanlegum áhrifum nýju húsnœðislán-
anna, þá Hall Pál Jónsson hjá Kaupþingi, Þór-
ólf Halldórsson hjá Eignamiðluninni, Kolbein
Bjarnason hjá Fasteignamiðstöðinni og Þor-
stein Broddason hjá Grund.
Hallur Páll var ekki í nokkrum vafa um að
það færi að einhverju leyti eftir aldri hvort
menn veldu nýtt húsnæði eða gamalt. ,,'68
kynslóðin svokallaða hefur gengið með þær
grillur að vilja búa í einhverju gömlu og
huggulegu, með sál, eins og sagt er,“ segir
hann. ,,Þeir sem yngri eru virðast fremur vilja
fara i eitthvað nýrra og betra. Það er svo margt
annað sem fylgir þeim tíðaranda, öðru vísi lífs-
skoðanir að mörgu leyti. Svo hefur ákveðinn
hópur fólks farið út í miklar endurbætur á
gömlu húsnæði en lent í bölvuðu basli vegna
þess að slíkt getur orðið mjög dýrt. Fóik hefur
kannski ekki gert sér grein fyrir því í rómantík-
inni hvað þetta kostaði.
SPURNING UM STÍL OG
VERÐMÆTAMAT
Þá taldi Hallur Páll ekki ólíklegt að sókn
yngra fólks, segjum undir þrítugu, í nýtt eða
nýlegt húsnæði stafaði að einhverju leyti af því
að það hefði sjálft alist upp í slíku húsnæði.
Fleiri af þeim sem nú eru milli þrítugs og fer-
tugs hefðu aftur á móti kynnst bæði eldra hús-
næði og nýju í uppvexti sínum, fæðst inn í
gamalt hverfi og flust síðan i nýtt með foreldr-
um sínum. „Þeir sem ólust upp í nýrri hverfum
telja það eðlilegar kröfur að komast í eitthvað
svipað húsnæði, ekki lélegra, en þeir sem eru
t.d. aldir upp í gamla Skuggahverfinu eins og
ég finnst slíkt húsnæði bara allt í lagi," segir
Hallur.
Þá taldi hann að verðmætamat fólks gæti
verið svo margs konar þegar það væri að velja
sér húsnæði: ,,Ég hef rekið mig á að býsna
margir sem kaupa tiltölulega nýlegar eignir,
segjum tíu ára gamlar, kalli allar innréttingar
gamalt rusl, fleygi þeim út og kaupi nýjar. Þótt
þessir hlutir séu vel nothæfir þá teljast þeir
æði lélegir í augum þessa tiltekna fólks. Það
segir sitt um verðmætamat þess.
Sumir byggja umgjörð um líf sitt, einhvern
kassa með alls konar græjum og parketi á gólf-
um. En aðrir huga meira að staðsetningunni
og umhverfinu sem slíku, vilja miklu heldur
búa í þröngri hliðargötu í Þingholtunum held-
ur en uppi í Breiðholti þótt þar sé hægt að fá
miklu betri íbúð fyrir sömu upphæð. Þetta er
allt spurning um stíl og verðmætamat," segir
Haliur Páll.
YNGRA FÓLKIÐ ÓRÓMANTÍSKARA
OG SKYNSAMARA
Hinir fasteignasalarnir voru nokkuð sama
sinnis. „Það er rétt að mjög algengt er að ungt
fólk geti ekki hugsað sér að flytja í gamalt hús-
næði,“ segir Pórólfur Halldórsson. „Frávikin
eru bara þau að fólk vill fara heim í átthagana,
vill flytjast aftur í bernskuhverfið sitt, sækist
eftir eldra húsnæði á þeim forsendum. Mér
finnst yngra fólkið heldur ekki eins rómantískt
að tiltölu og fólk á fertugsaldrinum, sækist
ekki eftir uppruna sínum í jafn ríkum mæli.
Þá sagði Þórólfur að þeir sem væru aldir upp
í Breiðholtinu vildu margir halda sig áfram við
það hverfi. „Svo eru aftur á móti ýmsar fóbíur
í gangi,“ bætir hann við. „Sumir segjast aldrei
ætla að flytjast upp í Breiðholt. Þá segir maður
sem svo að þar búi nú þrjátiu þúsund manns
og liki bara ágætlega. Svo lætur fólk sig
kannski hafa það, eins og það kallar það, og
líkar svo bara alveg stórvel, finnst Breiðholtið
sannkallað sómahverfi.“
„Kannski má segja sem svo að það fólk sem
velur íbúðir í eldri hverfum eins og Þingholt-
unum búi yfir vissum listrænum sveiflum,"
segir Kolbeinn Bjarnason. „Framboðið skiptir
líka máli í þessu samhengi. En sem betur fer er
smekkur manna misjafn."
Þorsteinn Broddason segir að ekkert fari á
milli mála að eftirspurn eftir eldra húsnæði
hafi minnkað jafnt og þétt á síðastliðnum ár-
um. „Ég hef rekið mig á að ungt fólk vill yfir-
leitt yngra húsnæði: steinsteypu," segir Þor-
steinn. „Og ekki nóg með það. Margir þeirra
sem keyptu timburhúsnæði milli '70 og ’80
vilja gjarnan fara í nýtt. Það er visst afturhvarf
til þess sem feður þeirra og mæður sóttust eftir
á sínum tírna."
Því telur Þorsteinn að þessi viðhorfsbreyt-
ing, að velja fremur nýlegt húsnæði en gamalt,
sé fremur almenn en kynslóðabundin. „Fólk
milli tvítugs og þrítugs og svo aftur þessi svo-
kallaða '68 kynslóð hefur óhemju ólík lífsvið-
horf,“ segir hann. „Yngra fólkið er miklu meira
efnishyggjufólk, kannski bara skynsamara.
Þetta er kynslóð stereótækjanna og mynd-
bandanna en ég fæ þó ekki betur séð en marg-
ir af minni kynslóð séu orðnir að stereó- og
myndbandafólki. Þeir hafa tekið sneggri
stakkaskiptum en maður hefði reiknað með.
HÓFLEGA RÚMGOTT TIL
HVUNNDAGSLÍFS
Við nánari umhugsun sannfærðist Þorsteinn
um að skynsemin væri í uppsveiflu. „Menn
eru ekki eins ruglaðir og áður,“ segir hann.
„Þeir asnast ekki lengur til að kaupa hálfónýt
bárujárnshús, og jafnframt hefur því fólki
mjög fækkað sem vill búa á þrjú, fjögur hundr-
uð fermetrum. Nú felast stöðutáknin greini-
lega í einhverju öðru en að búa stórt. Menn
hugsa almennt meira um praktísku hliðarnar
á húsnæðinu. Fólk vill húsnæði sem hentar því
hversdagslega, en hugsar minna um hvernig
það geti haldið sig á stórhátíðum. Menn hafa
því í auknum mæli kastað nostalgíunni fyrir
róða, og hætt að hugsa um stofur undir ferm-
ingarveislur. Fólk vill bara fá allt hóflega rúm-
gott til hvunndagslífs. Það er orðið skynsam-
ara, m.a. vegna þess að það veit að það þarf að
borga fyrir hvert einasta hæti sem það kaupir,
tryggt í bak og fyrir.“
Fasteignasalarnir töldu að fyrirkomulag
húsnæðismálalánanna stýrði beinlínis vali for-
gangshópsins svokallaða, þ.e. þeirra sem nú
eru að kaupa í fyrsta sinn.
„Þetta unga fólk getur í raun bara keypt nýtt
húsnæði, segir Kolbeinn Bjarnason, „vegna
þess að þegar maður kaupir slíkt húsnæði er
eitthvað borgað við undirskrift kaupsamnings,
en síðan yfirtekur byggingaverktakinn vænt-
anlegt húsnæðislán og maður þarf ekki að
setja á það nákvæma dagsetningu. En við
kaup á eldra húsnæði þarf alltaf að tilkynna
dagsetningu á kauptilboðinu og nákvæma
upphæð."
Þá sagðist Kolbeinn ekki öfunda starfsfólk
Húsnæðisstofnunar þessa dagana. Það þyrfti
að vera í forsvari fyrir stjórnmálamennina sem
ráða bæði afgreiðsluhraða og upphæðum lán-
anna en hefur enn ekki gefið starfsfólki stofn-
unarinnar nákvæmar upplýsingar þar að lút-
andi.
NÝ LÁN: NÝTT HÚSNÆÐI
„Já, lánakjörin hafa breyst mjög til batnaðar
að undanförnu,” segir Hallur Páll. „Þeir sem
keyptu fyrir nokkrum árum fengu tiltölulega
mjög lág lán, t.d. 250 þúsund til kaupa á gam-
alli kjallaraholu. I dag geta þeir sem njóta
fullra réttinda fengið heila milljón til kaupa á
gömlu húsnæði. Kaupi þeir í nýbyggingu fá
þeir rúmlega eina og hálfa milljón. Greiðslu-
tíminn hefur líka verið lengdur upp í fjörutíu
ár. Hér er um algjöra byltingu að ræða. Því hef-
ur margt ungt fólk í dag möguleika á því að
spara í tvö ár eða svo, og byrja svo búskap ann-
að hvort í stóru og rúmgóðu eldra húsnæði
eða jafnvel nýju.“
Þá sögðu fasteignasalarnir að húsnæði hefði
hækkað nokkuð að undanförnu sökum mikill-
ar eftirspurnar, en þeir treystu sér ekki til að
spá í það hvort það ætti eftir að hækka veru-
lega þegar nýju húsnæðislánin kæmust í gagn-
ið. En þeir töldu líklegt að mjög margir í for-
gangshópnum myndu hoppa yfir tveggja,
þriggja herbergja íbúðirnar yfir í stærra hús-
næði. Þá vona þeir í lengstu lög að framboðið
aukist til muna með haustinu, nú sé það baga-
lega lítið.
„Stundum er erfitt eða ógerlegt að verða við
óskum fólks,“ segir Þórólfur. „Ég hef t.d. orðið
var við það undanfarin misseri að fólk er farið
að sækja aftur i stórfjölskylduna, börnin flytja
inn með foreldrum sínum með sín börn, og þá
leitar það eftir tveimur, þremur íbúðum í sama
húsinu. Ég sé ekki betur en þetta sé vísir að aft-
urhvarfi til stórfjölskydunnar gömlu. Og þetta
er fólk af öllu tagi, síður en svo úr einum þjóð-
félgashópi öðrum fremur."
KVENFÓLKIÐ RÆÐUR MEIRU
Talandi um þjóðfélagshópa sagði Þórólfur
að þá stýrði fjárhagurinn oft húsnæðisvalinu
meira en löngunin: „Fossvogurinn er t.d. dýr,
þriggja herbergja íbúð þar kostar hálfri milljón
meira heldur en jafnstór ibúð uppi í Breiðholti.
Þarna er auðvitað augljós skýring á því hvers
vegna ungt fólk sem er að koma undir sig fót-
unum fer frekar í Breiðholtið en Fossvoginn.
Þarna er það bara spurningin um peninga sem
ræður. Ég er líka klár á því að peningarnir ráða
því oft að fólk flyst í Þingholtin og Skugga-
hver.fið. Þar eru kjallarar og ris sem eru merkj-
anlega ódýrari heldur en annars staðar. Því er
ljóst að langanir fólks ráða ekki alltaf mestu
við val þess á íbúðarhúsnæði.”
En hvort kynið skyldi nú hafa meira að segja
við húsnæðisvalið? Þorsteinn Broddason er
ekki í nokkrum vafa um það: „Kvenfólkið, al-
veg tvímælalaust. Þetta segir okkur bara
hvernig kynjaskiptingin er yfirleitt. Það eru
konurnar sem áfram annast börnin og hugsa
um heimilið sem slíkt. Aftur á móti ákveða
karlarnir frekar hvaða bíltegund á að kaupa.“
eftir Jóhönnu Sveinsdótturi
HELGARPÓSTURINN 15