Helgarpósturinn - 16.10.1986, Blaðsíða 15

Fteter Jennings: „Við reynum að gefa fréttunum meiri dýpt en veriö hefur."
Jon Snow: „Mér finnst islendingar afskaplega opnir og raeönir."
að auki er staðsetningin góð, svona
nálægt Hótel Sögu, því það er langt-
um líklegra að eitthvað heyrist frá
Rússunum en Bandaríkjamönnun-
um á meðan á viðræðunum stend-
ur.“
— Ert að lokum, hvad finnst þér
um þann sérhannaða söluvarning,
sem er á boðstólum í tengslum við
fundinn?
„Það er eðlilegt að menn taki
við sér og framleiði þetta í tilefni
leiðtogafundarins. Þetta er lifandi
dæmi um kapítalismann!"
PETER JENNINGS, ABC
„SJONVARPSLAUSIR
FIMMTUDAGAR BESTA
HUGMYND SEM ÍG HEF
NOKKRU SINNI
HEYRT"
Peter Jennings er fréttamaður ABC
sjónvarpsstöðvarinnar í Bandaríkj-
unum, svokallaður „ancor-man“
eins og það er nefnt þar vestra. Það
heiti var fyrst notað um hinn víð-
fræga Walter Cronkite, sem á árum
áður var þekktasti sjónvarpsfrétta-
maður í Ameríku. „Ancor" þýðir
akkeri á ensku og festist þetta orð
við Cronkite vegna þess að hann var
ávalit miðdepillinn eða þungamiðj-.
an, þegar eitthvað var um að vera.
Bækistöðvar Peter Jennings á ís-
landi voru í flugskýli á Reykjavíkur-
flugvelli og þar gripum við hann
glóðvolgan þegar hann var að ná
sér í kaffibolla. Fyrir utan beið bíll,
sem myndi aka Jennings út á Kefla-
víkurflugvöll til móts við forseta
Bandaríkjanna, en blaðamaður
fékk tíma til að leggja nokkrar
spurningar fyrir hann á meðan
hann lauk kaffinu.
— Hvert er álit þitt á rannsóknar-
blaðamennsku?
„Ég er í fyrsta lagi mjög ósáttur
við þetta orð, rannsóknarblaða-
mennska. Mér finnst réttara að kalla
þetta ,,góða“ blaðamennsku.
Þetta varð mikið tískufyrirbrigði í
Bandaríkjunum eftir Watergate-
málið og þá fóru þúsundir blaða-
manna að herma eftir mönnunum
sem komu upp um það hneyksli á
sínum tíma. Menn voru neikvæðir
út í kerfið, svokallaða, og ég held að
þetta hafi farið út í algjörar öfgar,
sem komu óorði á góða blaða-
mennsku."
Er þetta ekki fullmikiö tilstand út
af fundi, sem haldinn er í frétta-
banni?
„Nei, alls ekki. Það eru augljós-
lega stórmerkileg tíðindi að þessir
tveir menn skuli hittast, sérstaklega
þar sem nú lítur út fyrir að mögu-
leikar séu á einhverjum árangri.
Mér finnst þessi viðburður vera eins
konar gluggi, sem opnast og veitir
þar með ákveðin tækifæri fyrir all-
an heiminn."
— Hvernig er aðstaðan hérna í
flugskýlinu?
„Alveg ótrúleg. Ég á ekki orð yfir
þetta. Ég hef unnið í 91 landi og sú
aðstaða, sem okkur hefur verið búin
hér á aðeins örfáum sólarhringum,
er ein sú besta sem ég hef kynnst.
Það skipti hins vegar sköpum fyr-
ir mig að hafa komið hingað áður og
munaði öllu. Fréttir héðan af íslandi
falla í góðan jarðveg í Bandaríkjun-
um og þið ættuð að njóta þess að
vera í sviðsljósinu."
— Hefurðu mikið verið beðinn
um álit á íslandi frá þvíað þú komst
hingað?
„Nei, alls ekki. Annars hef ég ekki
verið mikið innan um íslendinga,
nema hjónin sem ég bý hjá. Ég er
gífurlega heppinn, því ég dvel á
heimili Högna Óskarssonai geð-
læknis og Ingunnar Benediktsdótt-
ur konu hans. Það fer einstaklega
vel um mig þarna og við vorum t.d.
að rabba saman til klukkan þrjú í
nótt.“
— Finnst þér sú ásökun að fréttir
séu að meirihluta neikvœðar, vera
réttmœt?
„Þetta er nú eiginlega bara klisja,
sem notuð er í tíma og ótíma. Það er
einu sinni þannig að það er ekki
frétt þegar flugvél lendir heilu og
höldnu, en það er aftur á móti stór-
frétt þegar slys verður í lendingu.
Mér finnst sjálfum að fréttir í Banda-
ríkjunum séu ekkert óeðlilega nei-
kvæðar."
— Hvað með þá gagnrýni að frétt-
ir séu matreiddar á einfaldaðan
máta og hafðar allt ofstuttar til þess
að fólk nái að átta sig á umfjöllun-
arefninu?
„Þetta er að vissu leyti réttmæt
gagnrýni, en við hjá ABC-stöðinni
erum að reyna að breyta þessu og
hafa meiri dýpt í fréttaflutningi okk-
ar. Einn liður í þeirri viðleitni er t.d.
að nú sendum við út hálftíma frétta-
þátt á hverju kvöldi, sem einungis
fjallar um eitt afmarkað efni.“
— Hafa frétta- og blaðamenn í
Bandaríkjunum miklar áhyggjur af
því að verða sóttir til saka fyrir dóm-
stólum vegna frétta sem þeir láta
frá sér fara?
„Það er oft áhyggjuefni þeirra
sem vinna hjá litlum félögum og
blöðum, en þeir sem starfa við
stærstu stöðvarnar og stóru blöðin
þurfa ekki að hafa áhyggjur af máls-
sóknum. Slík fyrirtæki láta sér ekki
bregða þó hótað sé háum skaða-
bótakröfum, sem minni fjölmiðlar
réðu ekki við.“
— Hvert er hlutverk þitt sem
„ancor-marí' hjá ABC?
„Þetta er eiginlega eins konar rit-
stjórastaða, eða fréttastjórastaða,
nema hvað ég les líka fréttirnar. Þar
að auki skrifa ég töluvert af þeim,
svo þetta er eiginlega sambland af
starfi ritstjóra, fréttamanns og þular.
Ég vona að þeir frétti þetta ekki
hjá ABC, en ég má til með að segja
þér að mér finnst sjónvarpslausu
fimmtudagarnir besta hugmynd í
sjónvarpsmálum sem ég hef nokkru
sinni heyrt. Þetta er stórsnjallt hjá
ykkur. Það er nauðsynlegt að fólk
hafi tíma til að ræðast við og sinna
öðru en því að láta sjónvarpið
stjórna gerðum sínum heima við.“
— Hvers vegna valdirþú að senda
út fréttirnar frá Austurvelli?
„Ég reyni alltaf að velja afmarkað
svæði fremur en víðáttu og ennfrem-
ur að gefa áhorfendum eitthvað til
þess að tengjast. Hvað er betur til
þess fallið en Alþingishúsið ykkar?
Ég hef hingað til rætt um bók-
menntir, íslendingasögurnar og
sögu þjóðarinnar almennt í frétta-
þáttunum mínum. Við hjá ABC-
stöðinni höfum sérstakan áhuga á
því hve þið lesið mikið hér á íslandi.
I ár stendur sjónvarpsstöðin nefni-
lega fyrir mikilli herferð gegn ólæsi
í Bandaríkjunum."
— Sendirðu út í beinni útsendingu
frá Austurvelli?
„Já, þetta er bein útsending í hálf-
tíma."
— Hefurþað ekki gífurlega streitu
í för með sér?
„Ekki beint streitu — þetta er
miklu fremur spennandi, finnst mér.
Þegar maður er í beinni útsendingu,
verður maður að þjálfa einbeiting-
una. Þetta er allt spurning um þjálf-
un.“
JON SNOW, ITN:
„FRÉTTAMENNIRNIR
VEITA LEIÐTOGUNUM
AÐHALD"
Jon Snow gegnir sama hlutverki
hjá ITN-fréttastofunni í Bretlandi og
Martin Bell gerir hjá BBC. Hann er
staðsettur í Washington og sendir
fréttir heim til London —• reyndar
hefur hann sést í fréttamyndum hjá
ríkissjónvarpinu okkar hér á íslandi.
Snow er ekki síður þekktur en þeir
Bell og Jennings og þeir Bretar eru
vandfundnir, sem ekki vita hver
hann er.
„Veistu, mér datt aldrei í hug að ég
ætti eftir að koma hingað til ís-
lands," segir Snow við HP. „Ég vissi
satt að segja lítið sem ekkert um
landið áður en ég kom og hef eflaust
verið haldinn sama misskilningi um
þessa eyju og flestir landar mínir. Ég
hélt að hérna væri miklu kaldara en
raun varð á, og svo hélt ég að þið
væruð fremur vanþróuð þjóð.
Þetta er stórkostlegt tækifæri fyr-
ir ykkur, því nú leiðréttist þessi mis-
skilningur væntanlega vegna mikils
fréttaflutnings héðan."
— Er allt þetta umstang ykkar
fréttamannanna til nokkurs þegar
algjört fréttabann á að ríkja á fund-
inum?
„Það er engin spurning. Athygli
fréttamannanna veitir leiðtogunum
það aðhald, sem þeim er nauðsyn-
legt, og það á þar af leiðandi sinn
þátt í árangri fundarins. Hugsaðu
þér bara hvað það breytti miklu ef
Reagan og Gorbachov ætluðu að
hittast norður í Grímsey og sigla síð-
an hvor í sína áttina eftir fundinn, án
þess að hundruð fréttamanna biðu
fyrir utan fundarstaðinn til þess að
spyrja hver niðurstaðan væri. Þá
væri mun minni pressa á þeim og
það getur vissulega haft áhrif á það
hve alvarlega þeir taka fundinn.
Ég held líka að það sé heppilegt
að Island varð fyrir valinu fremur en
London, sem kom einnig til greina.
Þar hefði allt verið svo miklu þyngra
í vöfum og ég er viss um að hreint
öngþveiti hefði skapast. Hérna eru
allar aðstæður fyrir okkur frétta-
mennina frábærar."
— Hvernig gekk að fá gistingu?
„Við vorum heppin, því um leið
og tilkynnt var um fundarstaðinn
rauk fréttastjórinn í símann og var
búinn að panta herbergi handa okk-
ur á Hótel Borg innan fimm mín-
útna. Þar erum við í miðjum bænum
í mestu vellystingum — alveg alsæl.
Mér finnst íslenska þjóðin líka af-
skaplega töfrandi. Þið eruð svo opin
og fólk ræðir hér við mann um
heima og geima, en það er hlutur
sem maður á ekki að venjast annars
staðar. Ég tók eftir þessu strax í
passaskoðuninni á Keflavíkurflug-
velli. Þá fór starfsfólkið að rabba um
þokuna og ýmislegt annað og það
er afskaplega viðkunnanlegt. Það
eina sem er virkilega neikvætt er
verðlagið á íslandi. Það er hræði-
legt."
— Spyr fólk þig mikið hvernig þér
líki hérna?
„Það spyrja mann allir að því.“
— Segðu mér hvað þér finnst um
stöðu rannsóknarblaðamennsku t
Bandaríkjunum á síðustu árum?
„Hún hefur verið að breytast, að-
allega vegna breytinga í hinu póli-
tíska umhverfi. Fólk hungrar ekki
iengur jafnmikið í afrakstur rann-
sóknarblaðamennskunnar, því það
tekur oft á að horfast í augu við
sannleikann. Ég er t.d. viss um að
bandaríska þjóðin hefði alls ekki
getið tekið því að horfa upp á annan
forseta fara í svaðið, eins og Nixon.
Allt andrúmsloftið hefur breyst
hvað þetta varðar. Reagan hefur al-
veg örugglega gert ýmislegt, sem
vert væri að kanna nánar, en það
láta það allir vera.
Tækniframfarir vinna einnig á
móti rannsóknarblaðamennsku,
held ég. Tæknin gerir fleirum mögu-
legt að halda úti fjölmiðlum, en
hvorki peningunum né fólkinu sem
vinnur við þetta fjölgar að sama
skapi. Það verður því of kostnaðar-
samt að setja fé í langtíma rann-
sóknir, sem enginn veit fyrir víst
hvað kemur út úr. Fjölmiðlaeigend-
ur vilja fá fréttir alveg á stundinni og
ekkert hangs. Það er vissulega mikil
synd og sýnir okkur að nútíma-
tækninhefur sínar neikvæðu hliðar.
Gæði fréttanna hljóta að iíða fyrir
þessa stefnubreytingu."
— Hvað finnst þér um sölu-
mennskuna sem fylgir þessum
fundi hérna á Islandi?
„Þið væruð fífl, ef þið nýttuð ekki
þetta stórkostlega tækifæri á þenn-
an hátt. Ég er búinn að fara á kynn-
ingarkvöld útflytjenda í Broadway
og þar hitti ég u.þ.b. tíu fslendinga,
sem fræddu mig um ýmislegt sem
ég hefði annars ekki heyrt. Það var
mjög ahyglisvert.
Ég er þar að auki búinn að kaupa
mér Reagan/Gorbachov peysu úr
lopa, sem ég býst við að nota heima
hjá mér og sýna krökkunum mín-
um. Sölumennskan er eðlilegur
fylgifiskur stóratburðar á borð við
þennan fund.“
eftir Jónínu Leósdóttur myndir Jim Smarti
HELGARPÖSTURINN 15