Helgarpósturinn - 19.03.1987, Qupperneq 7

YFIRHEYRSLA
NAFN: Ólafur Ragnar Grímsson fæddur: 14. 5. 1943 staða: Prófessor m.m. læun: Um 70 þús.
bifreið: Mazda 1980 áhugamál Útivera, leikhús, pólitík og fólk heimili: Barðaströnd 5
___ ■ ______________________________________________________________________________________
heimilishagir: Kvæntur Guðrúnu Þorbergsdóttur, og eiga þau tvær dætur, Tinnu og Döllu.
aftan í Reagan
Matthías
eftir Óskar Guðmundsson myndir Jim Smort
Ólafur Ragnar Grímsson hefur síðustu misserin starfað meira
ad stjórnmálum erlendis en á heimaslóðum. Nú er hann í fram-
boði í Reykjaneskjördæmi, en talið hafði verið að hann færi
fram í höfuðborginni.
— Þú ert á mörkunum aö ná kjöri á Al-
þingi, þrátt fyrir sæmilega viðspyrnu í
skoðanakönnunum vantar alltaf herslu-
muninn. — Ertu ekki að gefast upp?
„Nei, þvert á móti. Það vantar heldur ekk-
ert alltaf hersiumuninn í þessum könnunum.
Við byrjuðum þessa baráttu í desember, en
þá sýndu skoðanakannanir hjá HP og Félags-
vísindastofnun, að við værum með 8—10%.
Nýjustu kannanir hjá ykkur og Félagsvís-
indastofnun sýna að við höfum aukið fylgið
í 14 til 15%, þannig að það vantar aðeins 1
til 2% tii að ég nái kjöri. Baráttan síðasta
mánuðinn mun standa um það hvort Gunnar
Schram eða ég nái kjöri.“
— Nú hefur starfsvettvangur þinn að-
allega verið erlendis, þar sem þú hefur
verið að vinna að utanríkis- og friðar-
málum. Hefur þú nokkuð orðið var við
að kjósendur telji að þú eigir þess vegna
minna erindi í kjördæmapólitíkina?
„Það hefur að vísu komið fyrir að góðir
■ menn hafa sagt að ég hafi staðið mig það vel
erlendis, að best væri að hafa mig þar áfram,
en hins vegar hefur oft komið fram, að sú
reynsla og þekking sem ég hef aflað mér á
undanförnum árum, hefur komið að góðum
notum í kosningabaráttunni. Þar á ég við, að
slík reynsla opnar sýn á möguleika okkar í
atvinnumáium, starfsháttum og framtíðarat-
vinnuvegum, þetta nýtist vel.“
— Þú átt mjög harðvítuga keppinauta,
einmitt á sviði utanríkismála, þar sem
fara Matthías Á. Mathiesen utanríkis-
ráðherra og Steingrímur Hermannsson
forsætisráðherra, í Reykjaneskjör-
dæmi. Steingrímur vakti heimsathygli í
Moskvu — hefur þú nokkuð i þessa
keppinauta að gera?
„Ja, ég lít nú ekki á Matthías sem keppi-
naut í þessum efnum. Hann hefur nú fyrst og
fremt dinglað aftan í Reagan og ríkisstjórn-
inni í Bandaríkjunum á þessu kjörtímabili og
þess vegna skipað sér vígbúnaðarmegin í
þessari umræðu. Ríkisstjórn Steingríms hef-
ur reyndar á alþjóðavettvarigi í hverju mál-
inu á fætur öðru brugðist í afvopnunarmál-
um. Hins vegar ber að fagna því að á síðustu
vikum hafa augu Steingríms verið að opnast
fyrir því að það sé kannski ekki vænlegt að
fylgja þeirri vígbúnaðarstefnu eftir hérlend-
is, sem stjórn hans hefur fylgt erlendis."
— Þannig að þið Steingrímur eruð
samherjar?
„Ja, Steingrímur hefur verið að feta þá
braut, sem ég hef verið að reyna að marka að
undanförnu — og ég fagna því auðvitað. Ég
tel t.d. að sú tillaga sem hann hefur sett fram
um friðarstofnun á íslandi sé í sama dúr og
þær tillögur sem ég hef verið að setja fram
um ísland sem griðastað. Hins vegar tek ég
eftir að Matthías Á. Mathiesen hefur hafnað
þessari hugmynd, þannig að það er ljóst að
Steingrímur hefur ekki fylgi með henni einu
sinni innan eigin ríkisstjórnar."
— Mörg er raunin fyrir flokkinn þinn.
Jón Baldvin segir að hann sé afturhalds-
samastur ailra flokka í landinu og vilji
engu breyta innan 200 mílna landhelgi.
Þorsteinn Pálsson talar um tilgangsleysi
flokksins. Fyrst menn af svo ólíku
sauðahúsi komast að hliðstæðri niður-
stöðu, hlýtur þá ekki eitthvað að vera til
í henni?
„Það er nú misskilningur hjá þér að þeir
séu af ólíku sauðahúsi. Satt að segja eru þeir
nauðaiíkir á ýmsum sviðum. Ef einhver er
afturhaldsmaður í íslenskri pólitík, þá er það
Jón Baldvin, sem hefur haft það að leiðar-
ljósi að endurvekja ríkisstjórnarsamstarf
sem hér var við lýði fyrir aldarfjórðungi. Það
er sú eina framtíðarsýn Jóns Baldvins fyrir
íslenska jafnaðarmenn í landinu, sem hann
hefur haft fram að færa. Þetta er sérstaklega
ömuriegt þar sem við höfum boðið Jóni
Baldvini upp á að gefa kjósendum kost á
raunverulegri jafnaðarmannastjórn, nýjum
valkosti í íslenskum stjórnmálum."
— Þú svarar ekki spurningunni; hlýt-
ur ekki eitthvað að vera til í yrðingum
þeirra Jóns Baldvins og Þorsteins, ann-
ars vegar um íhaldssemi Alþýðubanda-
lagsins og hins vegar um tilgangsleysi —
tiivistarkreppu? Þú sagðir sjálfur fyrir
ekki ýkja löngu að AB ætti i tilvistar-
kreppu?
„Ja, ég hef alltaf verið reiðubúinn til að
ræða vanda Alþýðubandalagsins, sem hefur
verið þar eins og hjá öðrum flokkum. Þetta
hefur sérstaklega orðið mál hjá okkur, vegna
þess að nokkuð skorti á að umræða færi
fram í flokknum um mistök sem áttu sér stað
í tíð síðustu ríkisstjórnar. Eins ríkti mikil ofur-
trú á það, að gamlar formúlur um eittlivað
sem kallað var „flokkur og verkalýðshreyf-
' ing“ myndu skila miklum árangri ef það væri
samtvinnað í forystu flokksins. Ég taldi nauð-
synlegt að endurskoða slíkar hugmyndir og
tel að innan flokksins hafi aukist verulega
fylgi við slíka endurskoðun, skilji þarna á
milli. Og sú stefna sem nú liggur fyrir fyrir
kosningarnar er í anda þessara nýju hug-
mynda fyrst og fremst."
— Er það táknrænt fyrir þessa endur-
skoðun og aðskilnað „flokks og hreyf-
ingar“ að forseti Alþýðusainbandsins sé
í framboði fyrir flokkinn, — og er það
sams konar tákn, að t.d. formaður Al-
þýðubandalagsins ræðir í löngu og ítar-
legu máli og skrifar um að flokkurinn og
verkalýðshreyfingin séu I miklum
bræðraböndum? Er það sams konar
tákn að f lokkurinn hafi á síðustu misser-
um tekið afstöðu annað hvort með þögn-
inni eða upphátt ævinlega með ákvörð-
unum forystu verkalýðshreyfingarinn-
ar?
„Svavar Gestsson hefur nýlega ítrekað á
blaðamannafundi hjá Alþýðubandalaginu
að menn mættu ekki rugla saman ASÍ og Al-
þýðubandalaginu og þær áherslur hans eru
í nákvæmlega sama dúr og við höfum sett
fram.“
— Enn svarar þú ekki spurningunni;
er t.d. stuðningurinn við þjóðarsátt og
kjarasamninga á síðustu árum, og sífellt
klifur á „flokk og hreyfingu“ sem eitt,
og fleira þess háttar, er þetta tákn um
endurskoðun?
„Ef þú lítur t.d. á stefnu Alþýðubandaiags-
ins fyrir þessar kosningar, þá er það ekki
nein stefna um þjóðarsátt, það er stefna um
stórhækkun launa, styttingu vinnutíma,
breytta skiptingu þjóðartekna, nýja stefnu i
húsnæðismálum, skattamálum, og þess hátt-
ar, þetta er engin stefna um þjóðarsátt, auð-
vitað ekki. Auðvitað munu allir frambjóð-
endur Alþýðubandalagsins framfylgja þess-
ari stefnu."
— Þannig að Alþýðubandalagið hefur
skipt um stefnu frá því að það studdi
þjóðarsáttina t.d. á þingi á síðasta ári?
„Alþýðubandalagið barðist ekkert fyrir
þjóðarsáttinni, — það voru ákveðnir þing-
menn flokksins sem samþykktu einstök
frumvörp varðandi kjarasamningana á
þingi. Mikill fjöldi flokksmanna, í æðstu
stjórnum flokícsins, framkvæmdastjórn, í
Þjóðviljanum og víðar, setti fram ákveðna
gagnrýni á þessa þjóðarsátt. Sú gagnrýni
hefur fengið aukinn styrk og byr — og þess
njóta menn nú í kosningabaráttunni sem
framundan er. Þó þingmenn hafi greitt at-
kvæði með einhverjum tiiteknum hætti, er
ekki þar með sagt að fiokkurinn sé bundinn
með því."
— Þannig að flokkurinn gengur klof-
inn til kosninga?
„Flokkurinn gengur ekkert klofinn til
kosninga. Ég hef enga ástæðu til að ætla
annað en að þeir sem studdu þjóðarsáttina,
eins og Ásmundur Stefánsson í fyrra, styðji
stefnu flokksins nú.“
— Það hefur ekki farið dult, að þú hef-
ur gengið pólitískt á skjön við forystu
Alþýðubandalagsins að undanförnu.
Það er kominn tími til að skipta um for-
ystu skv. endurnýjunarreglu — munt þú
sækjast eftir því að verða formaður AI-
þýðubandalagsi ns?
„Ég hef ekki tekið neina ákvörðun um
það. Það bíður haustsins, ég hef hins vegar
verið talsmaður nýrra viðhorfa og vinnu-
bragða innan Alþýðubandalagsins. Eg tel að
kosningabaráttan í Reykjanesi hafi sýnt, að
slíkur málflutningur á verulegan hljóm-
grunn og ég mun halda honum áfram bæði
í kjördæminu og á Iandsvísu. Það er fyrir
löngu kominn tími til að endurskoða gamlar
stoðir í íslenska flokkakerf inu og búa til póli-
tískt afl, sem getur tekist á við framtíðina. Þá
sem hrærast í deilum fortíðarinnar mun
daga uppi í framtíðinni. Spurningin er því
ekki bara hvað gerist innan Alþýðubanda-
lagsins heldur á vinstri væng íslenskra
stjórnmála. Ég hef aldrei verið trúaður á al-
gildan sögulegan sannleika, er raunar ófor-
betraniegur endurskoðunarsinni"