Helgarpósturinn - 28.05.1987, Blaðsíða 7

HAMDVÖMM OG KLÚÐUR í KJÚKLINGA-
MÁLINU. EFTIRLITIÐ MEÐ FRAMLEIÐSL-
UNNI VAR EINUNGIS TILVILJUNARKENND-
AR STIKKPRUFUR. Á UMBÚÐUM KJÚKLING-
ANNA STENDUR: „SLÁTRAÐ UNDIR EFTIR-
LITI HEILBRIGÐISYFIRVALDA". RANNSÓKN-
IR Á KJÚKLINGABÚI OG SLÁTURHÚSINU Á
VARMÁ EFTIR AÐ KOMST UPP UM SÝKING-
UNA í HÖNDUM SÖMU YFIRVALDA OG SJÁ
UM EFTIRLITIÐ. ÞRÁTT FYRIR MARGFALDA
INNKÖLLUN KJÚKLINGANNA VORU ÞEIR
TIL SÖLU SL. LAUGARDAG í EINUM STÓR-
MARKAÐANN A Á HÖFUÐBORGARSVÆÐ-
INU. VEIKIN KOM UPP 19. APRÍL. STÓR-
FELLT ÁFALL FYRIR BYGGÐARLAGIÐ Á
BÚÐARDAL. VEITINGAMAÐURINN AÐ
GEFAST UPP Á REKSTRINUM OG KREFST
LÖGREGLURANNSÓKNAR. HONUM VIRÐ-
IST HOLLUSTUVERNDIN VERA AÐ HYLMA
YFIR EITTHVAÐ. GRUNURINN BEINIST AÐ
MEINDÝRUM. ERU KJÚKLINGABÚIN ROTTU-
HELD? VARÐ KROSSMENGUN í SLÁTURHÚS-
INU? FRUMSKÓGUR STOFNANA OG
KONTÓRA KEMUR VIÐ SÖGU EFTIRLITS MEÐ
FRAMLEIÐSLUNNI OG DREIFINGUNNI.
ureftirliti ríkisins innflutt sænskt
fóður frá vandaðri stórri verksmiðju
og með ströngu eftirliti, þannig að
grunurinn beinist frekar að mein-
dýrum,“ segir Halldór.
LÖGREGLURANNSÓKN í
DAG
Hollustuvernd ríkisins stóð fyrir
þeim viðbrögðum að kanna mat-
vælin úr veislunni, kalla kjúklinga
dreifingu. Hver rannsakar kjúkl-
ingabúið og sláturhúsið? Það er hér-
aðsdýralæknir í umboði og með
yfirdýralækni sem fer yfir þennan
hluta ferlisins, en þetta eru sömu
aðilar og eiga að hafa eftirlit með
þessum þáttum framleiðslueftirlitis-
ins.
Fyndist þér óeðlilegt að skipuð
yrði sérstök rannsóknarnefnd til að
fara yfir alla þætti þessa máls? „Nei.
það væri ekki óeðlilegt. Reyndar
lagði ég til í janúar 1986 á fundi með
yfirdýralækni.héraðsdýralæknum
og heilbrigðisfulltrúum, sem tengj-
ast eftirliti með slátrun á alifuglum
hér á landi, að sett yrði sérstök
reglugerð sem fyrirskipaði ná-
kvæma rannsókn í hvert skipti sem
upp kæmi greining á ákveðnum
sýklum sem borist geta á milli dýra
og manna eins og t.d. salmonella,"
segir Halldór Runólfsson.
Samkvæmt áreiðanlegum upplýs-
ingum HP í gær hefur Hollustu-
vernd ríkisins óskað eftir því við
heilbrigðismálaráðherra að fram
fari opinber rannsókn á öllum þátt-
um þessa máls. Reiknað er með að
heilbrigðisráðherra vísi málinu til
rannsóknar hjá Rannsóknarlög-
reglu ríkisins, jafnvel í dag.
I SÖLU Á LAUGARDAGINN
Hollustuvernd ríkisins fól heil-
brigðisnefndum um land allt að
kalla inn kjúklinga með viðkomandi
framleiðslunúmeri. Heilbrigðisfull-
trúar og Heilbrigðiseftirlit Reykja-
víkur starfa í umboði heilbrigðis-
nefnda. „Við byrjuðum að kalla inn
áður en bréf frá Hollustuverndinni
barst hingað inn. Okkar svæði er í
Reykjavík ög á Seltjarnarnesi. ísfugl
hringdi líka út, þannig að það var
tvöföld innköllun á þessu,“ sagði
Oddur R. Hjartarson, forstöðumað-
ur Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur.
„Þetta klikkaði á einum stað, Mikla-
garði, þar sem kjúklingurinn var til
sölu á laugardaginn," sagði Oddur.
Hann kvað þennan stórmarkað
hafa fengið sams konar boð og aðr-
ir, en þeir hefðu haft einhvers staðar
tvo kassa undir, sem ekki hefðu
komið fram fyrr en á laugardaginn
að heilbrigðisfulltrúi kom auga á
kjúklingana með viðkomandi fram-
leiðslunúmeri í versluninni. Hann
kvað aldrei hægt að útiloka að ein-
hver mistök af þessum toga yrðu
gerð, en kvaðst fullviss um að þetta
væri einsdæmi.
ROTTUHELD
KJÚKLINGABÚ?
Eftirlit með kjúklingabúinu og
sláturhúsinu Varmá í Mosfellssveit
er í höndum héraðsdýralæknis, sem
er í þessu tilfelli Brynjólfur Sand-
holt. Hvernig er því eftirliti háttað?
„Við tökum sýni í sláturhúsinu af
svokölluðum hálsaskinnum, sem
eiga að geta varað okkur við,“ segir
Brynjólfur. Þetta eru þannig séð til-
viljunarkennd sýni, stikkprufur.
En hvernig getur staðið á því, að
finnst salmonellasýking í kjúkling-
um frá íslandi í Noregi, en ekki áður
en sendingin fór utan? Brynjólfur
telur að skýringin geti verið sú, að
Norðmenn taki sýni úr öðrum hlut-
um kjúklingsins en íslendingar.
Hann var einnig spurður hvort klór-
þvottur kjúklinganna áður en sýni
væru tekin gæti haft einhver áhrif.
Brynjólfur kvaðst ekki treysta sér til
að segja til um það nákvæmlega
hvort það hefði einhver áhrif, en i
matvælaiðnaði væri það hefðbund-
in varnaraðgerð að nota klórbland-
að vatn.
Eru kjúklingabú undir stöðugu
eftirliti hér á landi? „Nei, það er
framkvæmt eftir því sem þörf þykir
hverju sinni," segir Brynjólfur Sand-
holt. Hann kvað heldur ekki gengið
úr skugga um það hvort kjúklinga-
„Það var búið að selja megnið af
þessum kjúklingum eða um 6000 af
þeim 7000 sem slátrað var, en þetta
er eina tilvikið sem kemur upp á, —
auk þess eru fjórir mánuðir síðan
kjúklingunum var slátrað," sagði Al-
fred Jóhannsson forstjóri Isfugls.
Hann lagði áherslu á að salmonellu-
sýkillinn dræpist við 65 gráða hita
og aldrei væri lögð of mikil áhersla
á varkárni við matreiðslu kjúklinga.
Alfreð kvað salmonellufundinn í
kjúklingunum í Noregi og í Búðar-
dal hafa leitt til þess, að eftirlitið
hefði mjög verið hert í sláturhúsum
Isfugls. Nú væru tekin saursýni og úr
hálsaskinnum daglega, en þetta
væru stikkprufur. Salmonella fannst
í kjúklingakjötinu í Noregi í byrjun
ársins, þannig að eftirlitið var slæ-
legra í desembermánuði, þegar
bú væru rottuheld frekar eri önnur
peningshús.
„UNDIR EFTIRLITI
HEILBRIGÐISYFIRVALDA"
En hvað liggur á bak við þá aug-
lýsingu utan á pakkningum kjúkl-
inga að slátrað sé „undir eftirliti
heilbrigðisyfirvalda".
Samkvæmt upplýsingum héraðs-
dýralæknis er í rauninni ekkert ann-
að á bak við þetta hinar tilviljunar-
kenndu sýnatökur í sláturhúsi. Áður
var heimilt að slátra í heimahúsum,
og mun áðurnefnd auglýsing vera til
að minna á að fuglinum sé slátrað í
sláturhúsi.
Eins og komið hefur fram eiga
kjúklingakjötið sem olli hinum hast-
arlegu veikindum fór í gegnum slát-
urhúsið á Varmá í Mosfellssveit. Þá
voru einungis tekin sýnishorn úr
hálsaskinnum öðru hvoru, en nú
eru þau tekin daglega og bæði úr
görnum og hálsaskinnum.
„Þetta er gífurlegt áfall fyrir okk-
ur. Við leggjum okkur fram um
vandaða framleiðslu, fullkomið
hreinlæti og viljum ekki að svona
komi upp. Þetta tilfelli mun leiða til
þess að við herðum enn eftirlit og
höfum ekki á móti því að opinberii*
aðiljar geri það einnig. Við sættum
okkur auðvitað ekki við að selja
vöru sem gæti verið hættuleg heilsu
fólks og munum gera viðeigandi
ráðstafanir," segir Alfreð Jóhanns-
son forstjóri.
héraðsdýralæknir og yfirdýralækn-
ir að hafa eftirlit með fyrri fram-
leiðslustigum í búi og í sláturhúsi.
Hollustuvernd og heilbrigðisnefnd-
ir taka svo við eftirliti með dreifingu
og matreiðslu.
DÓMARI í EIGIN MÁLI?
Þegar svona alvarlegt mál kemur
upp eru það sömu aðiljar og áttu að
koma í veg fyrir að eitthvað færi úr-
skeiðis sem fara yfir málið. Er t.d.
heppilegt að héraðsdýralæknir fari
yfir hvort hugsanlega einhver hand-
vömm hafi orðið í hans eftirliti fyrir
hálfu ári? „Það er aldrei heppilegt
að vera dómari í eigin máli en í
þessu máli held ég að ekki sé um
það að ræða. Ég hefði hins vegar
ekkert við það að athuga að utanað-
komandi aðiljar færu í saumana á
þessu máli, því allt slíkt eftirlit má
herða," segir Brynjólfur Sandholt.
Hins vegar leggur hann áherslu á
rétta meðhöndlun matvæla á öllum
stigum framreiðslunnar. Víða
erlendis séu 10% til 30% kjúklinga
sýkt salmonellu, sem sýni stærðar-
gráðu þess vanda sem við er að fást
í matvæiaiðnaði. En þurfa íslenskir
framleiðendur og neytendur að
sætta sig við að framleiða og neyta
sýktrar vöru? „Nei, nei, enda er
engin ástæða til að íslendingar éti
kjúklinga," segir Brynjólfur. Á hann
þá við að það sé óhjákvæmilegur
fylgifiskur kjúklinga, að þeir geti
verið sýktir hvar og hvenær sem er?
„Já, fólk verður að gera það upp við
sig, ef það vill borða kjúklinga, að
matreiða þá þannig að þeir mengi
ekki ef þeir eru sýktir," segir héraðs-
dýralæknir. Hann kvað fjölmiðla
eiga leggja áherslu á að matvaran sé
hættulaus ef hún er soðin.
FORSTJÓRI ÍSFUGLS
6000 KJÚKLINGAR SELDIR
HELGARPÓSTURINN 7