Helgarpósturinn - 28.05.1987, Síða 8

m * ii i w.
eftir Gunnar Smára Egilsson
GRÍÐARLEG ÞENSLA
HEFUR ÁTT SÉR STAÐ í
FJÁRMÖGNUNARLEIGU Á
SKÖMMUM TÍMA.
ENGIN LÖG ERU TIL UM
ÞESSA VIÐSKIPTAHÆTTI.
ÓGRYNNI AF SKATTA-
LEGUM VANDAMÁLUM
HAFA KOMIÐ UPP.
RÍKISSKATTSTJÓRI MUN
ÚRSKURÐA UM HVORT
ÞÆR SKATTALEGU
ÍVILNANIR SEM FJÁR-
MÖGNUNARFYRIRTÆKIN
AUGLÝSA FÁ STAÐIST.
LÆKNAR HAFA FRAMIÐ
SÖLUSKATTSSVIK VEGNA
ÓNÓGRA UPPLÝSINGA
FRÁ FJÁRMÖGNUNAR-
FYRIRTÆKJUNUM.
SPRENGING A PENINGA
Pað er ekki nema rúmt ár síðan fjármögnunarleiga
ruddi sér til rúms að nokkru marki í íslenskum fjármála-
heimi. Þrátt fyrir skamman tíma stefnir nú í að erlendar
skuldbindingar þeirra fyrirtœkja er stunda fjármögn-
unarleigu nemi á þessu ári allt að 2,5 milljörðum króna.
Sú upphœð jafngildir fimmtungi af útistandandi erlend-
um skuldum alls bankakerfisins, sem það hefur stofnað
til vegna endurlána hér heima.
Pó alltstefni í að fjármögnunarleiga verði hér jafn um-
fangsmikill þáttur af fjármagnsmarkaðinum og í ná-
grannalöndum okkar hafa enn ekki verið samin lög um
þessa starfsemi. Margt er enn óljóst um hvernig skattayf-
irvöld muni meðhöndla þá samninga sem geröir eru á
þessum markaði. Sá vafisem leikur á því hver hefur eign-
arrétt á þeim tœkjum sem keypt eru með fjármögnunar-
leigusamningum hefur líka skapað önnur vandamál.
GRÍÐARLEGUR VÖXTUR
í ræðu Jóhannesar Nordal á aðal-
fundi Seðlabankans kom fram að á
síðasta ári mætti rekja megnið af
nýjum erlendum lánum til einkaað-
ila umfram afborganir til rýmkaðra
reglna um fjármögnunarleigu. Þrátt
fyrir þetta umfang var aðeins eitt
fyrirtæki af þeim fjórum sem nú eru
á þessum markaði að fullu tekið til
starfa á síðasta ári.
Síðastliðinn mánudag sendi við-
skiptaráðuneytið frá sér enn rýmk-
aðar reglur um þessi viðskipti. Sam-
kvæmt þeim er fjármögnunarfyrir-
tækjum heimilt að taka að láni er-
lendis allt kaupverð nær allra tækja
og véla til atvinnurekstrar. Húsnæði
er eina fjárfestingin sem stendur ut-
an við þessar reglur. Það er enn
óheimilt að fjármagna húsnæðis-
byggingar með fjármögnunarleigu
erlendis frá.
Nú eru starfandi fjögur fyrirtæki á
þessum markaði. Glitnir hf. í eigu
8 HELGARPÓSTURINN
Idnadarbankans, Nevi a.s. og
Sleipner Itd., tók t il starfa fyrir rúmu
ári. Samkvæmt upplýsingum Glitn-
ismanna hefur fyrirtækið nú gert
fjármögnunarleigusamninga að
upphæð tæplega 900 milljónir
króna.
Önnur fyrirtæki á markaðinum
tóku síðar til starfa eða eru minni.
Lýsing hf. er þó ekki langt undan
Glitni, enda stórir aðilar að baki því
fyrirtæki; Landsbankinn, Búnaöar-
bankinn, Brunabótafélagid og
Sjóvá. Féfang hf. tók yfir fjármögn-
unarleigu Fjárfestingarfélags fs-
lands í lok síðasta árs. Eftir að Versl-
unarbankinn, Eimskip, Lífeyrissjód-
ur verslunarmanna og Trygginga-
miöstödin náðu meirihluta í Fjár-
festingarfélaginu má búast við að
nýtt líf færist í starfsemi þess. Fjórði
aðilinn á markaðinum er svo Lind
hf. í eigu Samvinnubankans, Sam-
vinnusjóös íslands og Banque
lndosuez. Það fyrirtæki hefur enn
ekki að fullu tekið til starfa. (Sjá nán-
ar um eignarhald og eignaskipti á
íslenska fjármagnsmarkaðinum í
greininni ,,BIG BANG“ hér á opn-
unni.)
FÁTT UM LÖG OG
REGLUR
Þessi fyrirtæki fjármagna starf-
semi sína að langmestum hluta er-
lendis frá. Þeim er ekki gert skylt að
sækja sérstaklega um erlendar lán-
tökur hjá langlánanefnd, eins og
fyrirtækjum í atvinnurekstri er
gert. Eins og áður sagði er gert ráð
fyrir að erlendar skuldbindingar
þessara fyrirtækja nemi um 2,5
milljörðum króna á þessu ári.
„Því miður eru engin lög til um
þessa starfsemi," sagði Þóröur
Ólafsson, forstöðumaður bankaeft-
irlits Seölabankans, þegar Helgar-
pósturinn innti hann eftir möguleik-
um hins opinbera til að fylgjast með
þessari starfsemi. ,,í nágrannalönd-
um okkar hafa verið sett sérstök lög
um fjármögnunar- og kaupleigu, en
MINNKANDI MIÐSTÝRING
í RÆÐU JÓHANNESAR NORDAL Á ÁRSFUNDI SEÐLABANKANS KOM FRAM AÐ ÞAÐ
ER STEFNA BANKANS AÐ AUKA HLUT FJÁRMÖGNUNARLEIGU Á FJÁRMAGNSMARK-
AÐINUM.
I ræöu Jóhannesar Nordal á árs- Síðar í sömu ræðu sagði Jóhann- enda sinna einna, en njóti ekki
furidi Seðlabankans kom fram aö es: ábyrgðar ríkisins beint eða óbeint
fjármögnunarleigu er œtlaö umtals- „Tillögur liggja nú fyrir um veru- varðandi lánsfjáröflun.
vert hlutverk í framtíöinni. Þarkem- lega rýmkun á reglum um aðgang Af þessum orðum má sjá að það
ur meöal annars fram aö fjármögn- fyrirtækja að erlendum lánum, þeg- er stefna Seðlabankans að auka þátt
unarleiga á aö hluta til aö taéa yfir ar hvorki er um ríkisábyrgð né erlendrar lántöku fyrirtækja, beint
hlutverk fjárfestingalánasjóöa. bankaábyrgð að ræða, enda felst í eða með milligöngu annarra en rík-
Jóhannes sagði meðal annars: núgildandi reglum veruleg mismun- isins.
„Er tilefni til þess að endurskoða un milli fyrirtækja og atvinnu- Við þetta má bæta, að í þessari
bæði fjármögnun og starfsemi fjár- greina. Á hinn bóginn er ljóst, að ræðu mælti Jóhannes fyrir hækkun
festingarlánasjóðanna með tilliti til skilyrði aukins frjálsræðis í þessu vaxta á ríkisskuldabréfum. Frá því
þeirra breytinga, sem orðið hafa á efni, svo æskilegt sem það í sjálfu að vextir á þeim voru lækkaðir í
lánsfjármarkaðtnum að undan- sér er, hlýtur að vera, að jafnframt ágúst á síðasta ári hafa þau varla
förnu. Með auknu framboði á inn- sé dregið úr milligöngu ríkisins og hreyfst á markaðinum. Með vaxta-
lendu lánsfé og rýmri reglum um ríkistryggðra fjárfestingarlánasjóða hækkuninni seldust þau aftur og
lántökur fyrirtækja erlendis, þar og banka um lántökur erlendis. Ella ríkissjóður gæti brúað eitthvað af
með talinni fjármögnunarleigu, ætti er hætt við, að afleiðingin verði enn halla sínum með innlendum iántök-
þörf fyrir milligöngu fjárfestingar- aukin skuldasöfnun, sem gangá um. En við það þrengdist innlendur
lánasjóða um útvegun lánsfjar mundi þvert á nauðsyn aukins að- lánamarkaður og fyrirtæki þyrftu í
erlendis að fara minnkandi. Er jafn- haids um þróun eftirspurnar. Mark- auknum mæli að leita til útlanda eft-
vel hætt við, að við þessar aðstæður miðin í þessum efnum ættu að vera ir lánum. Eins ög staðan er í dag eru
beinist einkum til sjóðanna lánsfjár- skýr. Með auknu frjálsræði og mark- fjármögnunarleigufyrirtækin það
eftirspurn fyrirtækja, sem ekki njóta aðsbúskap hljóta að fylgja kröfur fyrirbrigði er best hentar til þess.
lánstrausts á almennum lánamark- um það, að fyrirtæki og fjármála- Þau hafa aðgang að uppsprettum
aði." stofnanir séu rekin á Ábyrgð eig- erlends lánsfjármagns.