Helgarpósturinn - 28.05.1987, Blaðsíða 32

eftir Önnu Kristine Magnúsdóttur Ijósmyndir Jim Smart teikningar Jón Óskar
Mikið fannst manni fyndið að gera bjölluat í „gamla daga“. Það var
hreinn unaður að fela sig bak við bíla eða inni í görðum og horfa á fólk
opna útidyrnar þar sem enginn beið fyrir utan. En það var ekkert of-
boðslega gaman að vera tekinn. Það gerðist þegar fyndnin átti að ná há-
marki með því að láta sömu manneskjuna hlaupa til dyra hvað eftir ann-
að. Stundum var einhver svo sniðugur að bíða við dyrnar eftir að hringt
yrði á ný og opna í snarhasti, grípa sökudólginn og yfirheyra hann. Það
þótti manni ekkert sniðugt.
ÝMIS STRÁKAPÖR
Það var auðvitað skemmtilegast að gera
„at“ í þeim sem espuðust upp og höfðu engan
húmor. Það var dásamleg tilfinning að hrekkja
fólk sem var viðkvæmt fyrir slíku. Annars heíd
ég að krakkarnir í hverfinu mínu hljóti að hafa
verið óvenjulega stilltir. Að minnsta kosti þeg-
ar ég ber prakkastrik þeirra saman við prakk-
arastrik annarra. Okkur hefði til dæmis aldrei
dottið í hug að setja vatnsfötu yfir dyr og láta
hellast úr henni yfir fólk. Hvað þá heldur að
losa hurð af hjörum eins og einn samstarfs-
manna minna gerði. Hann segist hafa haft
mikið fyrir þvi oft á tíðum. Þá völdu þeir hús sem
var með tvær útihurðir, losuðu um hjarir þeirrar
ytri, hringdu bjöllu og földu sig. Það var víst
stórskemmtilegt að horfa á þegar komið var til
dyra, tekið í hurðarhúninn og hurðin þeyttist
út! Þetta finnst honum ennþá fyndið... Svona
strákapör tóku sinn tíma því fyrst þurfti auðvit-
að að finna einhvern sér stærri sem hægt var
að setjast upp á axlirnar á, annars hefði þetta
ekki tekist.
Eða hengja Ijósaperur á hurðarhúna. Það
þótti með eindæmum fyndið að horfa á þær
splundrast þegar komið var til dyra. Stuldur á
þvotti þótti líka gott hrekkjabragð. Að vísu
höfðu prakkararnir vit á því að stela ekki
þvottinum í þess orðs fyllstu merkingu, heldur
fluttu hann yfir á næstu snúrur, í næsta garð.
Húsmæðrum þóttu þessi hrekkjabrögð hreint
ekkert sniðug en þegar maður er fO ára og
heldur að þvotturinn þvoi sig sjálfur er þetta
með fyndnari brögðum.
FJÖR AÐ ESPA FEITAR KONUR
Svo voru auðvitað til hrekkjabrögð sem gátu
verið stórhættuleg. Sigurdur A. Magnússon
rithöfundur er einn þeirra sem segjast hafa ver-
ið „vandræðabörn" fram að 12 ára aldri og
flest þau hrekkjabrögð sem hann og vinir hans
32 HELGARPÓSTURINN
stunduðu hafi beinlínis verið hættuleg. Sigurð-
ur sagðist að vísu vera efins um hvort hann
ætti að rekja helstu hrekkjabrögðin í síma þar
sem dóttursonur hans sæti hjá honum og
horfði stórum augum. „Það var stundum al-
varlegt það sem við gerðum," sagði hann.
„Eitt sinn tókum við okkur til og ruddum niður
torfum af húsþaki hjá heyrnarlausum manni
sem okkur var eitthvað uppsigað við. Við feng-
um til liðs við okkur einhvern sem hafði
fítonskraft og spörkuðum torfunum niður í
tunnu sem stóð við húsið. Oftast vorum við að
hrekkja einhvern, en stundum fór þetta út i
hreint rupl og rán. Við skipulögðum til dæmis
hópa sem fóru í sundlaugarnar og stálu pen-
ingum úr vösum meðan eigendurnir voru í
sundi. Svo vorum við í því að stúta ljósaperum
á götuljósunum. Þá bjó lögregluþjónn rétt hjá
heimili minu og ef við sáum hann einhvers
staðar fannst okkur mikið sport í því að brjóta
perurnar. Hann varð alveg brjálaður, þegar
hann sá til okkar, og elti okkur. Það espaði
okkur auðvitað um allan helming. Hápunktur-
inn var að ná því að espa Erling lögregluþjón."
Sigurður átti það sameiginlegt með öðrum
prökkurum að hafa unun af að espa upp fólk
sem þoldi það illa. Flosi Ólafsson stundaði
þetta iíka og fólust prakkarastrikin oft í því að
nudda steinolíuvættum korktöppum í glugga-
rúður þangað til húsmæðurnar komu æpandi
út: „Þá var markmiðinu náð,“ segir Flosi og
bætir við að þeim hafi þótt ólíkt skemmtilegra
að espa upp þær konur sem voru í holdugra
lagi, því það þótti mikið fjör að sjá þær hiaupa.
Flosi og vinir hans i Miðbæjarskólanum
voru einnig iðnir við að stríða kennurunum
með ótrúlegustu uppátækjum og nutu þess að
kanna flekkina framan í þeim þegar búið var
að gera þá örvita af bræði. Eitt af fyrstu prakk-
arastrikum Flosa var þó framkvæmt þegar
hann var 6 ára. Flosi henti þá kínverja inn í
gang á húsi þar sem kínverjinn sprakk með öll-
um þeim hávaða sem slíku fylgir. Viku síðar
var Flosi á gangi meðfram húsinu. Sér þá hvar
verið er að hífa líkkistu niður af efri hæð hússins
í gegnum glugga: „Þetta er gamla konan í hús-
inu," var sagt við hann. „Hún dó úr hræðslu
þegar þú sprengdir kínverjann í húsinu." Þetta
er að sögn Flosa í eina skiptið sem hann hefur
drepið mann!
Þótt Sigurður og Flosi hafi með ánægju sagt
frá sínum helstu strákapörum voru aðrir á
svipuðu reki ekki alveg á því að segja frá á
prenti hvað þeir höfðu gert. Flestir þeirra sem
komnir eru yfir fimmtugt og rætt var við báru
því við að þeir væru „orðnir svo kalkaðir að
þeir myndu bara eftir því góða frá æskuárun-
um“!
Sumir máttu heldur ekkert vera að því að
gera þessi venjulegu prakkarastrik, heldur
fóru í „óaldarflokka" sem hétu hinum skraut-
legustu nöfnum. Þannig starfaði „Svarta svip-
an“ á Meistaravöllum, „Rauði krossinn" á
Öldugötu og þar í kring og „Hauskúpan" á
Seljaveginum. Þessi lið börðust og voru hat-
rammir óvinir. Þar fólust strákapörin til dæmis
í að handtaka foringja einhvers liðsins og pína
hann til að setjast ofan í poll. Slíkt myndi
fremur flokkast undir pyntingu en prakkara-
strik. . .
HRESSANDI AÐ STELA RÓFUM
Þjófnaðir, svo sem fyrrnefndur þvottarþjófn-
aður, voru vinsælir á árum áður og flestir hafa
upplifað það að stela rifsberjum, rófum eða
rabarbara. Kona ein á miðjum aldri stundaði
það lengi að stela jarðarberjum úr miðbænum
og lét ekki af þeirri iðju fyrr en húsráðandi
kallaði hana á sinn fund. Bauð henni borgun
ef hún vildi vera á vakt í garðinum því það
væri alltaf verið að stela úr honum. Það hvarf
aldrei jarðarber meir úr þeim garði.
Sigurður A. Magnússon segist hafa iðkað að
fara í kálgarða: „Það var mikil hressing að
stela rófum," segir hann. Flosi Ólafsson stund-
að þetta einnig og stal bæði rófum og rifsberj-
um ásamt félögum sínum. Það er spurning
hvort fólk verður þess almennt vart að nokkur
rifsber hverfi af trjám en þegar farið er að
kasta reyniberjum í hundraðatali í glerrúður
fer það ekki framhjá neinum.
Það var raunar það alversta sem ég gerði á
æskuárunum. Við krakkarnir í hverfinu kom-
umst nefnilega að þeirri niðurstöðu að það
væri lítið varið í þetta hverfi því þar voru engin
leynifélög starfrækt. Við stofnuðum því leyni-
félagið „Rats“. Tilgangur þess var að espa upp
manninn á fimm. Hvers vegna man ég ekki
lengur og mig rekur heldur ekki minni til þess
að maðurinn hafi gert okkur nokkuð. Nema að
eiga barn sem var alltaf grenjandi og við þold-
um ekki. „Prakkarastrikin" fólust sem sé í að
tína reyniber af trjánum, fela okkur í garðin-
um og með því að kalla „hó“ var látið til skarar
skríða. Reyniberin dundu á rúðunum á
„fimm“. Maðurinn brjálaðist og þegar hann
birtist í dyrunum viðbúinn því að hlaupa á eftir
okkur til að rassskelia okkur var kallað
„RATS“! — og allir hlupu eins hratt og hægt
var. Leynifélagið entist í fimm daga.
SÍMAAT ALLTAF VINSÆLT
Símaat var iíka nokkuð vinsælt — og er
reyndar enn. Að vísu segja krakkar mér núna
að það þyki ekkert fyndið að spyrja hvort
„Hreinn sé heima" og þegar svarið sé „Nei,
það er enginn Hreinn hérna" að spyrja þá
hvort fólkið fari aldrei í bað. Nú felst aðalsíma-
atið í því að hringja í einhvern í bekknum og
þykjast vera annar en maður er. Þá er gaman í
skólanum næsta dag þegar sá sem hringt var
til eldroðnar þegar hann sér þá sem hann
heldur að hafi hringt í sig.
Teiknibólufaraldurinn er víst líka að líða
undir lok. Krakkarnir núna þekkja varla
teiknibólur, en þau þekkja þeim mun betur
hinar vinsælu „prumpblöðrur". Þær eru þeim
eiginleikum búnar að þegar sest er ofan á þær
glymur við þetta fyrirmyndar „prump-hljóð.
Auðvitað má blaðran ekki sjást og þess vegna
eru heimili þar sem eru sófar með lausum púð-
um vinsælust. Einkum og sér í lagi ef von er á
fínni frú í heimsókn, sem má ekki vamm sitt
vita. Á tímum Flósa Ólafssonar voru svona
blöðrur ekki komnar í tísku, en þá voru „skíta-
lyktarpillur" hins vegar vinsælar. Einu sinni
ætluðu Flosi og bekkjarbræður hans að svæla
stærðfræðikennara sinn, Ásmund Brekkan, út
úr tíma með „skítalyktarpillum". Hann lét sér
ekki bregða, setti upp dæmi á töflu sem leit
svona út: ,,Ef einum manni finnst X vond lykt
hérna inni, hvað finnst þá þrjátíu tossum
mörgum exum verri lykt?“
STRÁKAPÖR I SKÓLUM
Það hefur líka löngum þótt sniðugt að binda
dósir, eða annað sem veldur hávaða, aftan í
bifreiðir og sjá framan í bíleigendur þegar þeir
aka af stað og nýi bíllinn er farinn að fremja
slík óhljóð að menn fara að blóta umboðinu í
sand og ösku. Eða setja skókassa fyrir utan
dyr, fullan af lambaspörðum, hringja á bjöllu
og hlaupa í burtu. Kennarar hafa líka fengið
sinn skammt gegnum tíðina. Þótt teiknibólu-
faraldurinn sé liðinn undir lok og „prump-
blaðran komi ekki að notum í kennslustund-
um taka krakkar aðra siði núna, önnur stráka-