Helgarpósturinn - 08.10.1987, Side 9

ur en viðskiptin eru gerð upp.
Það er því ljóst að nokkur tími
mun líða áður en Nesco manufact-
uring tekst að vinna sig upp úr þeim
greiðsluerfiðleikum sem nú hrjá
fyrirtækið.
,,Það hefur aldrei komið til tals
hér að sækja um greiðslustöðvun
eða grípa til slíkra úrræða. Við trú-
um á framtíðina, enda teljum við
okkur hafa ástæðu til þess,“ sagði
Óli Anton Bieldtvedt, forstjóri
Nesco manufacturing hf.
-gse
Ef þið fengjuö grœnt Ijós á þessar
lóöir gœtud þid þá hafid fram-
kvœmdir strax?
Já það er ekkert því til fyrirstöðu.
Við myndum fara af stað af fullum
krafti og framkvæmdin á ekki að
þurfa að taka langan tíma.
Þannig aö þú hefur tryggt fjár-
magn til ad byrja strax?
Við getum sagt að ég verði ekki í
neinum vandræðum með að fá fjár-
magn með þessari leið sem ég
nefndi á mjög skömmum tíma, með
hlutafjáraukningu. Sú leið er fær.
Við höfum í sjálfu sér fulla fjárhags-
lega tryggingu á bak við þetta
dæmi.
Þad er þá rífandi áhugi á að koma
inn í þetta dœmi. Það hafa aðrir
áliuga á því að koma inn í fyrirtœk-
ið?
Við skulum orða það þannig að
þetta sé ekki versta hlutafélag sem
þú finnur á Islandi. Það er mest þörf
á fólki í iðnað, verslunarstörf, í
hafnsækna starfsemi, þar með talda
fiskvinnslu, og svo á ríkisspítalana.
Koma ríkisspítalarnir inn í þetta
dœmi líka?
Þeir gera það líka, já, og Borgar-
spítalinn. Það er feikileg þörf fyrir
fólk á ríkisspítulunum. Meira vil ég
ekki segja að svo komnu máli.
Þið senduð þeim þá kynningu á
starfseminni?
Við sendum þeim líka, já.
Fylgdu með þessari kynningu
hugmyndir ykkar um byggingu hús-
nœðis svo og húsnœðismiðlun?
Ég sendi þessa kynningu strax eft-
ir stofnun fyrirtækisins, þ.e. íslensku
atvinnumiðlunarinnar. Þá var hug-
myndin ekki komin upp um stofnun
Islensku húsnæðismiðlunarinnar
þannig að sú hugmynd kemur ekki
fram í þessari kynningu. Aftur á
móti efast ég ekkert um að öll þessi
fyrirtæki muni hafa samband við
mig.
Þannig að þú hefur dregið þá
ályktun af viðbrögðunum við þessu
bréfi hversu þörfin er mikil á
erlendu vinnuafli?
Ég dró þá ályktun eftir að fólk,
sem ég hafði sent bréfið, hafði haft
samband við mig og sagt mér þörf-
ina hjá sínu fyrirtæki.
jgg/fþg
„Við höfum lagt til grund-
vallar að þetta yrði hæfandi
öllum, en ekki neinn fátækra-
bragur á þessu. Boðlegt
öllum.“
< '' ..—......
ERLEND
YFIRSÝN
eftir Magnús Torfa Ólafsson
Tilnefning Borks var
storkun við þingið
„Þýðingarmesta verkefnið í innanlandsmálum á
þessu þingi“ kallaði Ronald Reagan Bandaríkjaforseti
í sumar viðleitni sína til að fá öldungadeild til að stað-
festa tilnefningu sína á Robert H. Bork í dómarastöðu
í Hæstarétti Bandaríkjanna. Eftir atkvæðagreiðslu í
dómsmálanefnd deildarinnar í fyrradag horfir afleit-
lega fyrir forseta og hans mönnum. Níu nefndarmenn
samþykktu að leggja til við öldungadeildina að hún
hafnaði Bork. Einungis fimm hvetja deildina til að
staðfesta tilnefninguna.
sem stefnt hafði honum til að láta
af hendi segulbandsupptökurnar
frægu, sem bundu enda á forseta-
feril hans í Watergate-málinu. Og
ekki nóg með það, heldur reyndist
Bork fara á svig við sannleikann í
frásögn fyrir dómsmálanefndinni
af þessari atburðarás. Aðstoðar-
menn Archibalds Cox, saksóknar-
ans sem Bork vék úr starfi eftir að
yfirmenn hans, bæði Richardson
dómsmálaráðherra og Ruckels-
haus staðgengill hans, höfðu sagt
Reagan forseti (t.h.) kynnir Bork hæstaréttardómaraefni fyrir bandarísku
þjóðinni.
Hæstiréttur Bandaríkjanna er
voldug stofnun. Hann hefur með
höndum að túlka stjórnarskrá
landsins. Tveggja alda afmælis
þess sögulega plaggs var minnst í
sumar með kostum og kynjum.
Það er á valdi dómaranna í
hæstarétti að úrskurða, hvort lög-
gjöf þings eða ákvarðanir ríkis-
stjórnar í nafni forseta samræmist
ákvæðum sem fulltrúar nýlend-
anna þrettán gengu frá í Fíladelfiu
síðsumars árið 1787 og gerðu úr
þeim Bandaríki Ameríku.
Sem vænta má koma einatt upp
álitamál, þegar semja skal úr-
lausnarefni á 20. öld ofanverðri að
grundvallarreglum settum á þeirri
18. Túlkun og beiting stjórnar-
skrárákvæða í dómstörfum í
hæstarétti eru því veigamikið
verkefni í bandarískri lögfræði.
Þar hefur á þessari öld einkum
verið tekist á um tvö
meginsjónarmið. Annað kallast
„ströng túlkun", hitt „athafnasemi
í dómstörfum".
Talsmenn „strangrar túlkunar"
leggja megináherslu á að menn
geri sér grein fyrir vilja stjórnar-
skrárhöfunda í liverju efni og fylgi
honum eindregið, hverjar svo sem
afleiðingarnar verða. Fyrir áhang-
endum „athafnasemi í dómstörf-
um" vakir að beita meginstefnu
sem stjórnarskráin birtir og gera
hana að leiðarhnoða við að ráða
fram úr úrlausnarefnum, sem
stjórnarskrárhöfundar gátu sér
enga grein gert fyrir að eftirkom-
endunum bæri að höndum.
Robert H. Bork aðhyllist ein-
dregið „stranga túlkun" og hefur
jafnt í prófessorsembætti við Yale-
háskóla og dómarastöðu við al-
ríkisyfirrétt haldið því sjónarmiði
fram af leikni og hugkvæmni.
Hann hefur áfellst harkalega
dóma hæstaréttar á undanförnum
áratugum i málum sem tryggja
tjáningarfrelsi þeim sem halda
fram óvinsælum skoðunum, setja
friðhelgi einkalífs einstaklinganna
ofar afskiptasemi stjórnvalda,
staðfesta jafnrétti kvenna og
ákveða lagavernd fyrir réttindi
minnihlutahópa. Loks vill Bork
sem minnstar hömlur leggja á at-
hafnafrelsi framkvæmdavalds al-
ríkisins, það er að segja forsetans.
Af þessum ástæðum er Bork til-
valinn að uppfylla það markmið
Reagans að mynda með tilnefn-
ingum í sinni forsetatíð meirihluta
íhaldsmanna í hæstarétti, sem
gæti aldurs vegna mótað laga-
ramma bandarískrar þjóðfélags-
þróunar framyfir aldamót. Jafn-
framt gæti slíkur meirihluti dóm-
enda ráðist í að ónýta verk frjáls-
lynds meirihluta síðustu áratugi.
Talsmenn Reagans hafa óspart lýst
yfir, að með þessu móti eigi forset-
inn kost á að láta eftir sig varan-
lega arfleifð, gera reaganisma að
mótandi afli í þjóðlifinu framyfir
sinn dag.
Þegar dómsmálanefnd öldunga-
deildar hóf að spyrja Bork út úr og
síðan hlýða á vitni með honum og
móti fyrir þrem vikum voru fimm
nefndarmenn yfirlýstir fylgis-
menn staðfestingar á tilnefningu
hans, fimm andvígir en fjórir enn
óákveðnir. Fjórmenningarnir
kváðust hlýða á dómaraefni og
vitni en gera síðan upp hug sinn.
Niðurstaða varð að allir fjórir
greiddu atkvæði gegn staðfest-
ingu á tilnefningu Borks.
Þrír þesara miðjumanna eru
demókratar en einn repúblíkani.
Mestu varðar fyrir framhaldið af-
staða Howells Heflin, demókrata
frá Alabama og fyrrum dómara í
hæstarétti fylkisins. Snemma þótti
ljóst, að flestir í hópi 20 íhalds-
samra demókrata frá suður- og
vesturfylkjum myndu líta til for-
dæmis hans. Atkvæði úr röðum
þessara tuttugumenninga hafa
einatt tryggt málum Reagans
framgang í öldungadeild.
Forseti kvaddi Heflin og fleiri
miðjumenn til einkafunda við sig
síðustu dagana fyrir atkvæða-
greiðslu í dómsmálanefndinni.
Þar hefur hann vafalaust boðið
þau íríðindi og fyrirgreiðslur, sem
á slíkum stundum tiðkast að for-
seti veifi fyrir augliti úrslitaat-
kvæða. Allt kom það fyrir ekki, en
samt kveðst Reagan staðráðinn í
að taka upp baráttu fyrir að öld-
ungadeildin gangi gegn niður-
stöðu dómsmálanefndar og stað-
festi tilnefningu Borks.
Pólitískt kraftaverk af því tagi
telja flestir Reagan ofvaxið eins og
nú er komið. Bæöi þingmenn og
almenningur virðast hafa komist
að þeirri niðurstöðu að dómara-
efni hans standi utan við megin-
farveg bandarískrar lögspeki yfir-
standandi tíma, hann verði að telj-
ast róttækt íhald. Á þeim grund-
velli hafa mannréttindasamtök,
kvennahreyfingar, verkalýðsfé-
lög, samtök blökkumanna og fleiri
minnihlutahópa sameinast í bar-
áttu gegn staðfestingu á tilnefn-
ingu Borks.
Loks vegur það þungt í afstöðu
margra þingmanna, að Bork lét
Nixon fyrrum forseta nota sig til
að reka úr starfi saksóknarann,
af sér frekar en vinna slíkt óhæfu-
verk fyrir Nixon, kváðu rangt hjá
Bork að hann hefði lagt sig fram
að halda rannsókninni á hendur
Nixon áfram og skipa nýjan sak-
sóknara. Þvert á móti væri þeim
fullkunnugt um að dómaraefnið
hefði haldið að sér höndum dag-
ana sem úrslitum réðu og annarra
verk hefði verið að bjarga rann-
sókninni.
Ronald Reagan sýnir i rauninni
ofmetnað, þegar hann býst við að
öldungadeildin staðfesti tilnefn-
ingu hans i hæstarétt á einstakl-
ingi sem rökstyðja má að teljist
öfgamaður. Nýlega er lokið rann-
sókn nefndar beggja þingdeilda á
írans-Kontra-hneykslismálinu, þar
sem leitt hefur verið í ljós með
óyggjandi hætti að starfsmenn
forsetans í Hvíta húsinu gengu af
ráðnum hug í berhögg við laga-
ákvæði og stjórnarfarsreglur til að
koma fram vilja forsetans. North,
Poindexter og þeirra nótar hög-
uðu sér eins og Bandaríkjaforseti
færi með alræðisvald og væri ekki
bundinn af stjórnarskrá og lögum.
Rannsóknarnefndin fór silki-
hönskum um forsetann sjálfan, lét
undir höfuð leggjast að spyrja úr-
slitaspurninga og fylgdi lítt eftir at-
hyglisverðum vísbendingum.
Astæðan er augljós. Þingheimur
skirrist við að leggja á bandarískt
stjórnkerfi og þjóðfélag afleiðing-
arnar af því, ef í ljós kemur, svo
ekki verði undan vikist, bein aðild
forsetans að lögbrotum og yfir-
troðslum. Reagan hefur tvívegis
svarið að halda stjórnarskrána og
framfylgja lögunum af trú-
mennsku. Eftir afdrif Bandaríkja-
forseta allar götur frá því Eisen-
hower skildi við embættið með
sæmd þykir fæstum stjórnmála-
mönnum fýsilegt að standa
frammi fyrir því að sá sem nú skip-
ar forsetastól sé uppvís eiðrofi og
afsetjanlegur. En þegar sá sem í
hlut á lætur eins og hann geti boð-
ið sjálfri öldungadeildini hvað sem
honum sýnist er varla hægt að bú-
ast við að deiidarmenn taki slíku
með auðsveipni.
HELGARPÓSTURINN 9