Vera - 01.06.1998, Síða 11

Hvað segja
Sóknarkonur?
Sá sem heyrir nefndar Sóknarkonur - hvað kemur hon-
um/henni fyrst í hug? Stór hópur láglaunakvenna? En
sennilega kemur líka fleira í hugann. Já, þetta eru
stúlkurnar sem vinna í ræstingunum, i heimahjálpinni,
á sjúkrastofnununum, stundum í vaktavinnu, stundum
ekki. Þær sem framkvæma það sem aðrir hafa skipu-
lagt við skrifborðið - þær sem gera það sem á skóla-
máli er kallað að aðgerðabinda - gera hugmynd að
verki.
Pétur verður að hreyfa sig.
Komið honum fram úr,
það er lífsnauðsyn.”
„Pálína má ekki detta, fylgist
alltaf með henni.”
Hver kannast við svona setn-
ingar? Allar Sóknarkonur á
sjúkrastofnunum. Svo hverfur
læknirinn af vettvangi, ef til vill
hjúkrunarfræðingurinn líka.
Sjúkraliðar og Sóknarkonur,
hinar svonefndu starfsstúlkur,
halda áfram að aðgerðabinda.
Og það verður að vera hægt að
treysta hverri fyrir sig fullkom-
lega. Hér eru engar aukahend-
ur, sparnaðarstefnan sem nú er
í tísku sér um það. Ef einhver er
veik eða forfölluð bæta hinar
bara verkum hennar við sín verk. Kannske ekki alltaf og allsstaðar, en
allt of oft og allt of víða.
Og dagurinn líður að kvöldi. Eg hef vitað unglingsstúlku innan við
tvítugt eina á næturvakt með 28 manna deild. Að vísu var hjúkrunar-
fræðingur á bakvakt einhvers staðar í stofnuninni. En þetta er bara
svona - öllum finnst það sjálfsagt. Öllum finnst víst líka sjálfsagt að
Sóknarkonur fái útborgaðar um 70.000 krónur á mánuði.
„Það er ekkert undarlegt,” sagði starfssystir við mig nýlega. „Við höf-
um svo lágt kaup að við getum ekki farið í verkfall.” Og hún bætir við:
„Það þarf líka að gjörbreyta trúnaðarmannakerfinu því atvinnurek-
endur reyna alltaf að sneiða hjá ýmsum réttindum sem samið hefur
verið um en eru ekki eins augljós og kaupgjaldið. Trúnaðarmaðurinn
er að vissu leyti háður vinnuveitanda, eins og aðrir starfsmenn, bæði
er hætt við persónulegum áhrifum og hagsmunalegum freistingum.
Það ætti alls ekki að þekkjast að trúnaðarmaður vinni á sömu deild og
hann hefur umboð fyrir. Störfin eru það lík að það ætti ekki að breyta
neinu nema til hins betra.”
„Samfélagsleg og einstaklingsleg ábyrgð er alls ekki metin inn í
kaupgjaldið,” fullyrðir önnur láglaunakona.
Vinnan hefur orðið erfiðari
Þetta er fremur óglæsilegt ástand og við það bætist að starfsfólk hikar
við að tala hreinskilnislega um óánægju með kaup og kjör af ótta við
atvinnuleysið sem blasir við þeim sem eru látnir fara. Ungt fólk á sér-
staklega á hættu að missa vinnuna ef eitthvað ber út af og þá er oft
mjög lítið sem það má segja. En hvað er hægt að gera? Hefur eitthvað
“Ég hef vitað unglingsstúlku innan
við tvítugt eina á næturvakt með
28 manna deild.”
“Hér eru engar aukahendur, sparnaöarstefnan
sem nú er í tísku sér um það. Ef einhver er veik
eða forfölluö bæta hinar bara verkum hennar
við sín verk.”
„Það hefur komið
til tals að hafa
a.m.k. einn óháðan
trúnaðarmann á
svæði stéttarfélags-
ins,” segja þær á
skrifstofu Sóknar.
„Við vitum að að-
staða trúnaðar-
manna er erfið og
að þeir þurfa mik-
inn stuðning frá fé-
laginu. Hér á landi
fá trúnaðarmenn
aðeins 80 stunda
menntun en t.d. í Danmörku eiga þeir rétt á 1000 kennslustundum.
Þetta er ólíku saman að jafna. Það er nú einu sinni svo að eitt af erfið-
ustu verkefnum hvers stéttarfélags er að fá atvinnurekendur til að
standa við samninga sem þeir hafa sjálfir skrifað undir. Við höfum
stöðugar áhyggjur af kjaramálum félaga okkar,” bæta þær við.
Reynd Sóknarkona segir: „Við náðum reyndar þokkalegum santn-
ingurn síðast. En starfið er svo margslungið og alltaf að breytast, t.d.
á elliheimilunum. Síðustu ár verður það sífellt algengara að eldra fólk
búi heima hjá sér eins lengi og nokkur tök eru á, sem er auðvitað af
hinu góða. En það hefur m.a. þær afleiðingar að þegar fólkið kemur
inn á elliheimili er það miklu heilsuveilla en áður, á nánast heirna á
sjúkrahúsi en ekki vistheimili. Þetta gerir vinnu starfsfólks miklu erf-
iðari, því er ekki saman líkjandi. Eins hefur það litla athygli fengið að
Iæknishjálp og öll þjónusta kostar orðið miklu meira en það gerði áður
en farið var að slátra velferðarkerfinu. Engar ráðstafanir hafa verið
gerðar þannig að láglaunafólk geti mætt þessari stefnu. Þarna þyrfti að
gera átak áður en langt um líður.”
Átak - óteljandi átök. Við viturn allar að stéttabaráttan er stríð sem
aldrei tekur enda, fremur en margskonar önnur barátta.
„En stóra óskin mín,” segir eina af baráttukonunum, „er að þessar
starfsstéttir verði virtar eins og þær vinna til, verði viðurkenndar sem
það sterka afl sem þær eru í raun. Og að þær verði meðvitaðar um það
sjálfar, verði stoltar af starfi sínu og sjálfum sér.”
Það er einmitt þetta sem þarf að gerast, systur góðar. Nú er sífellt
rætt urn nýja öld og nýtt þetta og hitt. Byrjurn næstu öld með nýju bar-
áttuþreki, byggðu á þekkingu og þeirri samstöðu sem þekkingin veit-
Steinunn Eyjólfsdóttir
starfstúlka á elliheimili
verið gert? Á eitthvað að gera? Vissulega.
SIMI552-1500
Ókeypis félags- og lögfræðileg
ráögjöf fyrir konur.
Opið þriðjudagskvöld
kl. 20.00 - 22.00 og
fimmtudaga
14.00-16.00
grænt númer
800-6215
v^ra 11
Kjaramál