Morgunblaðið - 02.03.1967, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. MARZ 1967.
BÍLALEIGAN
FERÐ
SÍMI 34406
Daggjöld kr. 306,00
og kr. 2,50 á ekinn km.
SENDU M
MAGNÚSAR
skiphoui21 símar2119Q
eftirlokun stmi 40381
- ^ SÍMt ^44.44
mumifí
Hverfisgötu 103.
Sími eftir lokun 31160.
LITLA
bíloleigon
Ingólfsstræti 11.
Hagstætt leigugjald.
Bensín innifalið í leigugjaldi.
Sími 14970
BÍLALEIGAIM
VAKUR
Sundlaugaveg 12. Sími 35135.
Eftir lokun 34936 og 36217.
f . ^BUJK If/KAJV
RAUOARÁRSTiG 31 SfMI122022
22-1-75 r-*
Með tækifærisverði
Bell og Howell 16 mm kvik-
myndunarvél, sama sem ónot-
uð, með skiptanlegri optik og
aukalinsu. Uppl. í síma 19790.
Laugavegi 31 - Simi 11822.
Sveinbjörn Dagfinnsson, hrl.
og Einar Viðar, hrl.
Hafnarstræti 11 — Sími 19406.
* Skálholtsskóli
Þórarinn Þórarinsson
skrifar:
„Einhver, sem nefnir sig
gamlan skólastjóra ritar í þátt
um yðar í dag um lýðháskól-
ann í Skálholti. Gerir hann sig
furðu ófróðan um þetta mál.
Er svo að sjá sem allt hafi far-
ið framhjá honum, sem rætt
hefur verið og ritað um þessa
skólahugsjón.
Einnig virðist honum koma
algerlega á óvart, að vinir máls
ins í Danmörku hafa nú lagt
fram væna gjöf til skólans og
lætur hann á sér skilja, að þess
um tíðindum skjóti upp fyrir-
varalaust.
Flestir kannast við, að stofn-
un lýðháskóla í Skálholti á veg
um kirkjunnar hefur verið
rædd árum saman. Málið
komst á rekspöl 1962. Þá var
það aðalmál á Prestastefnu og
kosin nefnd til að vinna að und
irbúningi. Bæði almennur
kirkjufundur og Kirkjuþing
hafa haft málið á dagskrá og
lýst eindregnum vilja sínum til
þess að koma því í fram-
kvæmd.
Með lögum um afhendingu
Skálholtsstaðar í hendur kirkj
unnar 1963 fékk Kirkjuráð
aukna ábyrgð á framgangi
málsins og hefur unnið að því
óslitið síðan.
Það þarf ekki að koma nein-
um á óvart, að gjafir berast
frá nágrannalöndum til þessa
skóla. Þegar Skálholtskirkja
var vígð sumarið 1963 afhenti
séra Harald Hope 200 þús.
norskar krónur og hafði hann
safnað því fé í Noregi. Hann
hefur manna mest og bezt geng
ið fram í því að vekja áhuga
á málinu á hinum Norðurlönd-
unum.
Hefur oftar en einu sinni ver
ið á það bent að nefndir eru
starfandi í Danmörku og Svi-
þjóð, skipaðar vinum íslend-
inga og velunnurum Skálholts
staðar, sem leita eftir samskot-
um til skólans.
Um áramótin var tilkynnt gjöf
frá Færeyingum, 9000 kr.
danskar. Fyrir fjársöfnun í
Færeyjum gekkst Kennarafé-
lag Færeyja. Þá má og geta
þess, að Vestpr-íslendingar af-
hentu fyrir tveimur árum um
hendur dr. Richards Beck,
hundrað þúsund krónur, sem
þeir höfðu safnað í sama skynL
Almenningur á íslandi er
ekki svo skyni skroppinn, að
hann sé lengur allsendis ófróð-
ur um þetta mál, þótt hann
hafi enn ekki áttað sig á mik-
ilvægi þess. Beztar undirtektir
hefur það hlotið meðal skóla-
manna, enda skilja þeir og
þekkja manna bezt, hvaða gildi
lýðháskólar hafa haft í öðrum
löndum og hvílík óskabörn þeir
eru í menningarviðleitni ná-
grannaþjóða.
Með löggjöf og opinberum
fjárframlögum er reynt að
hlynna sem bezt að stofnunum
þessum, þó að frumkvæði um
stofnun þeirra hafi komið frá
samtökum áhugamanna og þeir
njóti mikils frjálsræðis um
starfsháttu.
Fyrir allmörgum árum sam-
þykkti Alþingi þingsáíyktunar-
tillögu um stofnun lýðháskóla
og setti nefnd í málið. Nefndin
skilaði áliti og mælti með því
að slíkur skóli yrði settur á
fót. Frekar var þó ekki gert að
sinni þar sem fræðslulöggjöfin
í heild var þá í deiglunni og
er enn.
Svo sem fyrr segir hefur
Þjóðkirkjan tekið forustu í
þessu máli og er það nú í hönd
um Kirkjuráðs, sem samkvæmt
lögum hefur umsjón með Skál
holti og þeirri uppbyggingu,
sem þar er fyrirhuguð.
Kirkjuráð hefur því skipað
byggingarnefnd fyrir væntan-
legan skóla og er nú verið að
vinna að teikningum hans.
Fyrr eða síðar hljóta að
verða sett lög um lýðháskóla,
hliðstæð lgggjöf annarra Norð-
urlanda, og verða þau lög að
sjálfsögðu ekki bundin við
skólann í Skálholti, þótt ganga
verði útfrá því að sá skóli njóti
góðs af þeirri löggjöf. Hingað
til hefur ekki verið leitað til
hins opinbera, því að enn eru
til menn í þessu landi, sem
vilja krefjast nokkurs af sjálf
um sér, áður en þeir gera kröf
ur til annarra eða á hendur
ríkinu, en einmitt það er eitt
af markmiðum lýðháskólanna.
Hefur því verið treyst, að
sjálfboðaframlög komi einhver
frá innlendum aðiluiga, þegar
erlendir menn sýna málinu
þann skilning, sem raun er á,
enda hafa einstaklingar þegar
sýnt lit á því. Nefna má í því
sambandi, að annar „gamall
skólastjóri“, Snorri Sigfússon,
hefur um nokkurra ára bil innt
af hendi mánaðarlega greiðslu
til lýðháskólans í Skálholti. Sá
„gamli skólastjóri“ er ekki í
neinum vafa um, hvers eðlis sú
hugsjón er, sem hér er á ferð,
né að hverju stefnt, enda sjálf-
ur gamall lýðháskólamaður.
Margir eru þeir fleiri í sama
flokki, þótt ekki hafi þeir marg
ir sýnt málinu þvílíkan dreng-
skap, sem hann og efa ég ekki
að þeir eiga eftir að verða
miklu fleiri, sem fylgja munu
fordæmi hins mikla skóla-
manns. Þess er og vert að geta
að norðlenzkur bóndi Jón H.
Þorebrgsson, Laxamýri, hefur
gerzt styrktarmaður skólans
með álitlegu fjárframlagi.
Með því, sem sagt hefur ver-
ið, hefur væntanlega verið svar
að fyrirspurnum þeim, er sá
„gamli" setur fram í lok grein-
ar sinnar, engu að síður lang-
ar mig til að bæta nokkru við,
öllu þessu máli til frekari skýr
ingar.
Svo sem fyrr segir, eru lýð-
háskólarnir frjálsar mennta-
stofnanir, í litlum eða engum
tengslum við ráðandi skóla-
kerfi. Inntöku-skilyrði, bæði
hvað snertir undirbúnings-
menntun nemenda og aldur eru
önnur en í venjulegum gagn-
fræðaskóla. Þar eru engin próf
tekin, en fyrst og fremst lagt
stund á þær námsgreinar, er
vekja til skilnings á manninum
sjálfum og lifinum í kringum
hann. Því hljóta þær náms-
greinar að vera aðrar en í
venjulegum unglingaskólum og
allt öðrum námsaðferðum
beitt, sem hér er ei rúm til að
rekja.
Námið allt i þessum skólúm
og þó fyrst og fremst hvernig
numið er, skipar þeim miklu
fremur í sveit með hinum svo-
kölluðu „alfræðiskólum“ uni-
versitates kallaðir á sínum tíma
háskólar á íslenzku, en nokkr-
ir aðrir skólar, sem ég þekki
og er því lýðháskólaheitið ekki
út í hött eins og greinarhöfund-
ur vill vera láta.
GODIR GÍTARAR
Hljóðfærahús Reykjavíkur
Hafnarstræti 1. — Sími 13656.
Árshátíð
félagsins verður haldin 12. marz í Att-
hagasal Hótel Sögu. Heitur matur. Góð
skemmtiatriði og dans. Aðgöngumiðar
verða afhentir eftir helgina á eftirtöldum
stöðum. Carl Bergman Skv.st. 5, Bólstrun
Harðar Lgv. 58 og Lúllabúð Hverfisg. 61.
Tryggið ykkur miða í tíma. Ath. takmark-
aður fjöldi.
Stjórnin.
Þórarinn Þórarinsson,
fyrrv. skólasitjóri.“