Morgunblaðið - 22.11.1975, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. NÓVEMBER 1975
Minning:
Sighvatur Bjarnason
framkvœmdastjóri
Vestmannaeyjum
Mig setti hljóðan, þegar Jón
Sighvatsson, sonur Sighvats
Bjarnasonar, hringdi mig upp, að
beiðni móður sinnar, og greindi
mér frá hinu snögga láti föður
hans.
Þetta ver sami vináttuvotturinn
sem ég hafði notið af hálfu Sig-
hvats, en þarna sýndi hin ástríka
og mikilhæfa kona Sighvats, Guð-
munda, mér þá umhyggju að hlífa
mér við kaldri frétt um lát vinar.
Sighvatur Bjarnason var
óvenju heilsteyptur maður. Kari-
mennskan, raunsæið, afsláttar-
laus sam.viskusemi og dugnaður
var honum í blóð borin, en undir
niðri sló hið viðkvæma hjarta,
sem átti svo ríkan skilning á lífi
og örlögum manna.
Hetjan, sem í umbroti náttúr-
unnar, er gerði heimahaga hans
óbyggilega um skeið, brást þannig
við nóttina, sem eldgosið mikla
hófst að hann bjó í skyndi fjöl-
skyldu sína til flutnings yfir meg-
inlandið, en sjálfum datt honum
ekki í hug að yfirgefa bæinn og
verðmætin sem þar voru, og sem
að hluta voru í umsjá hans. Þegar
stjórnendur björgunarstarfsins
lögðu bann við veru hans í Eyj-
um, meðan óljós var hætta goss-
ins, sagði hann aðeins, æðrulaust,
að fram á þann dag hefði hann
ráðið sínum samastað og athöfn-
um, og að of seint væri að láta
aðra „hafa vit fyrir sér“. Við það
sat.
Stutt lýsing á manni, en Ijós þó.
Sighvatur Bjarnason var í lífi og
starfi annars vegar hinn ljúfi
heimilisfaðir og vinur vina sinna,
en hins vegar hinn þróttmikli
athafnamaður, sem valdi sjálfum
sér ávallt þyngstu þrautina.
Um Sighvat Bjarnason verður
að sjálfsögðu skrifuð bók. Þar
munu niðjar hans og raunar þjóð-
ín öll kynnast mörgu því, sem bezt
er í fari tslendings. Við, sem
þekktum hann í lifanda lífi mun-
um minnast mannkosta hans og
söknum hans nú, þegar hann er
allur.
Kona mín og ég sendum eigin-
konu Sighvats börnum hans,
barnabörnum og öðrum ástvinum
hans innilegustu samúðarkveðjur
með ósk um styrk þeim til handa,
til að standast þunga raun.
Geir Borg.
Sighvatur Bjarnason skipstjóri,
útgerðarmaður og fyrrverandi
framkvæmdastjóri Vinnslu-
stöðvarinnar h.f. í Vestmannaeyj-
um lést í Eyjum laugardaginn 15.
þ.m. og er útför hans gerð frá
Landakirkju í dag.
Sighvatur Bjarnason var fædd-
ur á Stokkseyri þann 27. október
1903 og var því rúmlega 72 ára er
hann lést. Foreldrar hans voru
þau hjónin Arnlaug Sveinsdóttir
og Bjarni Jónasson formaðurþar.
Ólst Sighvatur upp í foreldrahús-
um á Stokkseyri þar til hann
fluttist til Vestmannaeyja árið
1925, þá rúmlega tvítugur að
aldri, og varð fljótlega einn af
harðsæknustu og aflamestu skip-
stjórum í Eyjum, og aflakóngur á
vetrarvertíð oftar en einu sinni og
iuk þess landsþekktur síldarskip-
stjóri þau árin, sem sumarsild-
veiðar voru stundaðar fyrir
Norðurlandi.
Meðfædd athafnaþrá Sighvats
Bjarnasonar hlaut að leiða til þess
að hann vildi ekki una því til
lengdar að vera skipstjóri fyrir
Kveðja
frá S.I.F.
í DAG verður jarðsettur Sighvat-
ur Bjarnason, framkvæmdastjóri,
sem um áratuga skeið var í farar-
broddi í sjávarútvegi. Sighvatur
var farsæll og útsjónarsamur at-
hafnamaður, naut fyllsta trausts
samstarfsmanna sinna í hvívetna.
Sölusamband íslenzkra fískfram-
ieiðenda átti því láni að fagna, að
mega njóta starfskrafta hans og
hollráða til hinztu stundar, en
hann átti sæti í aðalstjórn þess
um 15 ára skeið allt til dánar-
dægurs. Sölusambandið minnist
Qátins heiðursmanns með þökk.
t
Eiginmaður minn
GUNNAR GUNNARSSON
ríthöfundur
lést að morgni 21 þ.m.
Franzisca Gunnarsson.
t
BJÖRN E. JÓNSSON
verkstjóri, Bogahlið 15
sem lézt 13. þ.m., verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju mánudaginn
24. nóvember kl 13.30.
Vilborg ívarsdóttir,
Leifur Björnsson.
Sigrún Björnsdóttir
Hreinn Björnsson.
aðra, heldur hlaut hann að verða
útgerðarmaður og skipstjóri á
eigin skipi. Fyrsta bát sinn mb.
Svöluna, eignaðist hann árið 1926
og fylgdu fleiri á eftir, eftir því
sem flotinn stækkaði og tækni-
búnaður við veiðarnar færðist í
aukana. Mun hann hafa verið
fyrsti skipstjórnarmaðurinn í
Eyjum og einnig á landinu, sem
tók gúmmíbjörgunarbát um borð
í skip sitt og reyndist það heilla-
drjúgt spor, eins og síðar kom i
Ijós, þvi gúmmíbátarnir sönnuðu
þegar ágæti sitt á fyrstu árum
sínum á Vestmannaeyjaflotanum
þar sem með þeim björguðust
fleiri mannslíf og heilar skips-
hafnir, áður en þeir voru lögleidd-
ir sem björgunartæki á íslenska
skipaflotanum.
Sighvatur Bjarnason var
farsæll gæfumaður í starfi. sínu
sem skipstjórnarmaður sem og í
öðrum störfum.
Þrátt fyrir harða sjósókn og
mikil aflabrögð hlekktist honum
aldrei á, missti aldrei mann eða
bát, en kom ávallt öllu í heila
höfn og varð auk þess þeirrar
gæfu aðnjótandi að standa fyrir
björgun skipshafna við Eyjar og
lagði eitt sinn líf sitt og skipshafn-
ar sinnar i beina lífshættu við að
bjarga í stórviðri vélvana bát frá
að reka upp í F:xasker og hlaut
hann og skipshöfn hans fyrir að
afrek réttilega opinbera viður-
kenningu með veitingu hinnar is-
lenzku Fálkaorðu.
Sighvatur Bjarnason lét af skip-
stjórnarstarfi árið 1959, eftir
þrotlaust starf á sjónum að heita
má frá barnæsku og gerðist þá
framkvæmdastjóri Vinnslu-
stöðvarinnar, sem þá var og er
enn í dag ein af stærstu fisk-
vinnslustöðvum landsins. En
vinnslustöðin var stofnuð og
byggð upp sem sameignarfélag
útgerðarmanna og hélst það fyrir-
komulag svo þar til fyrir nokkr-
um árum, að fyrirtækið var gert
að hlutafélagi. Sýnir þetta, að
hann skyldi vera valinn sem
framkvæmdastjóri og forystu-
maður fyrir þetta stærsta fyrir-
tæki Eyjanna, hversu mikils
trausts og álits hann hafði aflað
sér í starfi Sínu sem skipstjórnar-
maður og útgerðarmaður og
hversu mikla trú menn höfðu á
dugnaði hans og atorku, enda
brást hann þar ekki frekar en
endranær og sýndi það og sannaði
í starfi sínu, að stjórn fyrirtækis-
ins hafði valið rétt, er hún réð
hann sem framkvæmdastjóra, því
fyrirtækið óx og dafnaði ár frá ári
undir hans handleiðslu og var
alveg óumdeilanlega orðið
umsvifamesta og fjársterkasta
fyrirtæki bæjarins í árslok 1972,
er rekstrargrundvelli þess, eins
og annarra fyrirtækja í Eyjum,
var skyndilega kippt burt f bili
vegna náttúruhamfaranna, sem
þar urðu í ársbyrjun 1973.
Ég hitti Sighvat einu sinni,
skömmu eftir að hann hafði
verið ráðinn framkvæmdastjóri
Vinnslustöðvarinnar og spurði
hann að því, hvort nokkur kvíði
væri í honum við að taka við
svona stóru fyrirtæki. Hann sagði
það ekki vera. Hann sagðist alveg
gera sér grein fyrir, að það væru
mikil umskipti fyrir sig að hverfa
frá skipstjórn á skipi með 10—12
manna áhöfn og taka við fyrir-
tæki þar sem ynnu á milli 300 og
400 manns, þegar mest væri um
að vera. Um borð í bát sínum
hefði hann verið vanur að gefa
harðar, snöggar og óvæntar fyrir-
skipanir og getað hagað orðum
sinum í hvert skipti og við hvern
mann eins og honum þótti við
eiga og best henta í hverju tilfelli
og ekkert þurft að vera að klípa
+ utan af hlutunum, og alltaf hefði
Þökkum innilega auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og útför MAGNÚSAR MAGNÚSSONAR múrara, Sörlaskjóli 32 t Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vináttu við andlát og
Bára Magnúsdóttir Frímann Frímannsson útför
Einara Magnúsdóttir Einar Ásgeirsson ÁRNA
Skúli H. Magnússon Unnur Pétursdóttir GUNNARSSONAR,
Guðmundur Þ. Magnússon Jónína Friðriksdóttir frá Keflavík.
Magnús A. Magnússon Margrét Vestmann Fyrir hönd systkina
Valtýr E. Magnússon Gunnsteinn Magnússon Rita Jensen Hjördís Pétursdóttir. Margrét Gunnarsdóttir.
sér verið hlýtt umsvifalaust.
Hann sagðist gera sér fulla grein
fyrir að þetta dygði ekki þegar
hann stæði frammi fyrir svo stór-
um hóp vinnandi fólks í landi,
eins og honum nú hefði verið
falin stjórn á. Og hann brosti við
og sagði: ,,Ég verð bara að læra að
hafa hemil á skapi mínu og aðlaga
mig breyttum aðstæðum,“ og svo
sannarlega tókst honum það með
mikilli prýði, því á allra vitorði er,
að starfsfólk fyrirtækisins bar
fyrir honum mikla virðingu sem
húsbónda og hann átti vináttu
allra, sem þar störfuðu og því
meiri, sem þeir störfuðu þar leng-
ur, og mun starfsfólkið af ein-
lægni sakna hans, þegar hann nú
svo snögglega er burtu kallaður.
Ég kynntist Sighvati Bjarna-
syni fyrst náið, er leiðir okkar
lágu saman í sambandi við félags-
málastörf f Eyjum, bæði i bæjar-
stjórn og víðar. Og minnist ég
margra funda með honum í
bæjarstjórn, hafnarnefnd og
öðrum nefndum bæjarstjórnar,
svo og á ýmsum félagsfundum.
Hann var fyrst kosinn í bæjar-
stjórn 1942 og átti síðar sæti þar
um árabil eða frá 1954 til 1966. Af
eðlilegum ástæðum var hann
strax kosinn í hafnarnefnd, þar
sem hann átti sæti óslitið um ára-
tugabil, eða allt þar til hann féll
frá. Hafnarmálin voru honum
hjartfóigin. Hann hafði upplifað
það, að ekki einu sinni smærri
bátar flutu að bryggju í Eyjum
nema um flóð, eða þegar hátt var í
sjó eins og sagt er. Honum var það
sem sjómanni og skipstjórnar-
manni sérstaklega ljóst, að úr
þessu varð að bæta og að það væri
ekki síst hagsmunarnál sjómanna,
að úr rættist í þessum efnum.
Hann hafði kynnst því f raun að
sjómenn urðu að berjast með hnú-
um og hnefum fyrir hverju
einasta viðleguplássi sem losnaði
þegar mestur afli barst að landi á
vetrarvertíð. Hann hafði á því
fullan skilning, að bætt haínar-
aðstaða létti ekki aðeins störf sjó-
manna og stytti vinnutíma þeirra,
heldur einnig og ekki síður að
uppbygging hafnarinnar væri
undirstaðan undir framþróun
byggðarlagsins. Hafnarmálin í
Vestmannaeyjum voru honum af
þessum ástæðum sérstaklega
hjartfólgin, því þó að hann væri
ekki fæddur í Eyjum og hefði eytt
bernsku- og æskuárunum f fæð-
ingarbyggð sinni Stokkseyri, sem
hann vissulega bar mikinn hlý-
hug til, kom það greinilega fram f
öllum félagsmálastörfum hans
síðar á lífsleiðinni, að heima-
byggð sinni, Vestmannaeyjum,
unni hann af alhug og taldi svo
sannarlega ekki eftir, þó að hann
eyddi verulegum tima í margþætt
félagsmálastörf, ef hann vissi að
þau yrðu byggðarlaginu til hag-
sældar. Fundarseta með Sighvati
Bjarnasyni var yfirleitt óvenju-
lega ánægjuleg og lærdómsrík.
Raunsæi hans og rétt mat á þeim
verkefnum, sem fyrir lágu, gerðu
oft flókna hluti einfalda og auð-
leystari en mörgum sýndist við
fyrstu sýn. Af þessum ástæðum
hlutu að hlaðast á hann margvis-
leg og fjölþætt félagsmálastörf
eftir að hann hætti sjómennsku
og var kominn í land, eins og sagt
er, og er ég alveg sannfærður um,
að ef hann hefði verið aðeins
nokkrum árum yngri, hefði hann
orðið sjálfkjörinn forystumaður
um uppbyggingu byggðarlagsins
eftir að náttúruhamförunum lauk
þar og fólk fluttist heim aftur.
Ég tel að traustleiki Sighvats
Bjarnasonar og konu hans
Guðmundu Torfadóttur hafi
fengið sfna eldskírn f orðsins
fyllstu merkingu í náttúru-
hamförunum í Eyjum veturinn
1973. Þrátt fyrir að hið gamla,
góða heimili þeirra að Ási yrði
óíbúðarhæft i fyrstu eldgusunni,
sem yfir bæinn gekk, hopuðu þau
hvergi, heldur fluttu sig aðeins
um set með nauðsynlegustu hluti
af innbúi sínu inn í verbúðirnar í
Vinnslustöðinni, þar sem konan
bjó þeim eins vistlega aðstöðu og
kostur var á og þar dvöldu þau
allan veturinn og stóðu af sér
allar hrinur náttúruhamfaranna
hversu svart sem útlitið var.
Frúin við alls konar fyrirgreiðslu
við þá tugi og þau hundruð gesta,
sem gistu og gistingar leituðu í
verbúðum fyrirtækisins. En Sig-
hvatur á þeysingi um allan bæinn
á gamla Volvoinum sínum, sem
einu sinni var hvítur, en nú var
orðinn málningarlaus og svartur
af öskufalli og gjalli, sem á
honum hafði dunið, bæði af gló-
andi og kulnuðu grjótkasti, telj-
andi kjark í menn og ráðleggjandi
um, hvernig skyldi bregðast við
hinum óteljandi vandamálum,
sem upp komu. Hann stóð þá eins
og reyndar oft áður á hættunnar
stund æðrulaus og bjargfastur
eins og klettur í hafinu, sann-
færður um að allt myndi bjargast
og fara vel að lokum. Hlýt ég f
þessu sambandi að minnast
einnar nætur af mörgum, er ég
gisti i verbúðunum hjá þeim hjón-
um þennan vetur. Ég hafði komið
í náttstað um miðnæturskeið og
stöð við austurgluggann á efri
hæð hússins, þar sem verbúðirnar
voru og virti fyrir mér náttúru-
hamfarirnar, sem við blöstu, þar
sem eldtungurnar lýstu upp allan
bæinn og kyrrð næturinnar var af
engu rofin öðru en öskrinu frá
eldfjallinu, þegar glóandi gjallið
og gosmökkurinn braust út með
nokkuð reglubundnu millibili. Ég
var satt að segja búinn að gleyma
stund og stað, en stóð þarna ríg-
bundinn eða heillaður, sem er
kannski ekki rétta orðið, af
hinum hrikalegu náttúruhamför-
um, sem við blöstu, og sem maður
svo sannarlega vildi heldur trúa
að væri draumur frekar en veru-
leiki, þegar ég varð þess áskynja
að ég var ekki einn lengur. Sig-
hvatur hafði komið fram og stóð
við hlið mér og stóðum við nokkra
stund þögulir, þar til mér varð að
orði: „Ætlar þetta virkilega að
fara með Eyjarnar." Sighvatur
þagði aðeins við, hefur eflaust
heyrt einhvern efa í rödd minni,
en sagði síðan með mikilli ró: ,,Ég
veit ekki hvaðan ég hef það, en ég
þori næstum að fullvissa þig um,
að þetta bjargast allt, þótt dökkt
sé í álinn í bili.“ Ég vissi, að
Sighvatur hafði oft á lffsleiðinni
staðið i- stýrishúsi á bát sínum í
náttmyrkri og ólgandi sjó og var
því vegna reynslu sinnar mun
dómbærari á aðsteðjandi hættur
en ég. Hið rólega svar hans verk-
aði þannig á mig, að það hlaut að
auka bjartsýni mína á, að allt
myndi fara vel að lokum. Og ég er
sannfærður um, að svo hefur
verið með fleiri, sem við hann
ræddu um ástand og horfur á
þessum erfiðu tímum, svör hans
voru vissulega hvetjandi og fram-
koma hans og stöðugleiki þeirra
hjóna beggja, að standa af sér
æðrulaus allan veturinn úti i Eyj-
um meðan að náttúruhamfarirnar
gengu yfir, hefur án efa verið
öðrum hvatning, sem þar dvöldu
og unnu við hin margvíslegu
björgunarstörf.
Ég mat mikils áður Sighvat
Bjarnason og konu hans, en virð-
ing mín fyrir þessum ágætu
hjónum óx mikið vegna starfa
þeirra, ósérhlífni og staðfestu,
þegar allt virtist vera að fara for-
görðum úti í Eyjum, og ég veit
það með fullri vissu, að þannig
var og er hugur Vestmannaeyinga
Framhald á bls. 18
útfaraskreytingar
blómouol
Groðurhusið v/Sigtun simi 36770