Morgunblaðið - 09.07.1982, Blaðsíða 12

X 2 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. JÚLÍ1982
Verðlaun fyrir
450 veidda seli
Gagnrýni í garð nefndarinnar óþarflega
gífuryrt, segir Björn Dagbjartsson
Samband íslenzkra náttúruverndarfélaga:
Óskar svara opinber
lega vegna aðgerða
Hringormanefndar
Hringormanefnd hefur greitt
verðlaun fyrir um 450 veidda seli
siðan nefndin fór að heita verð-
launum fyrir veidda seli nú í vor.
Björn Dagbjartsson, formaður
hringormanefndar sagði í samtali
við Mbl. að um helmingur væri
fyrir kópa sem væru aðallega
veiddir vegna skinnanna og
a.m.k. 90% af verðlaununum
hefðu verið greidd til bænda.
Aðspurður um þá gagnrýni
sem hefur orðið vart í garð
hringormanefndar vegna verð-
launaveitinganna sagði Björn
Dagþjartsson: „Ég vil ekki gera
mikið úr þessari gagnrýni, hún
hefur verið óþarflega gífuryrt
og má segja að „finni þeir lauf-
blað fölnað eitt þá fordæmi þeir
skóginn".
Við höfum ekki haft spurnir
af nema örfáum selskrokkum
sem skolað hefur á land. í sér-
stakri könnun sem við létum
gera við innanvert ísafjarð-
ardjúp fundust 7—9 selskrokk-
ar sem skolað hafði á land, af
einhverjum hundruðum sem
hafa verið veiddir á þessu svæði
og er talið fullvíst að þá hafi
alla rekið frá sama veiðistaðn-
um. Okkur er kunnugt um tvo
aðra staði sem selshræ hafa
rekið, eitt á öðrum staðnum og
tvö á hinum.
Orðbragði í garð hringorma-
nefndar, að hún standi að út-
rýmingarherferð á selnum og
standi að stjórnlausum veiði-
skap, vísa ég heim til föðurhús-
anna. Verðlaunaveitingarnar
eru eingöngu í þeim tilgangi að
örva veiðiskap á sel þar sem
veiðiskapurinn hefur á undan-
förnum árum dregist mjög
saman vegna verðfalls á afurð-
um selsins og mun sel fjölga
mikið af þeim sökum ef ekkert
verður að gert. Þessar aðferðir
eru þekktar til að halda dýrast-
ofnum niðri t.d. má benda á lík-
ar aðferðir við að halda hrein-
dýrastofninum niðri."
Um þá staðreynd að hring-
ormur er ekki í þorski við
Grænland, en þar er þó mikið
af sel sagði Björn Dagbjarts-
son, að því væri til að svara að
hringormseggið í saur sela
klektist ekki út í svo köldum sjó
eins og þar væri. Gagnvart
hringormavanda í þorski hjá
Færeyingum sagði hann, að
Færeyingar fengju mikið af
þorski frá öðrum miðum, t.d.
Islandsmiðum og úr Barents-
hafi. Þó þeir væru duglegir
selveiðimenn sjálfir væru
Hjaltlandseyjar skammt undan
og þar væri allt morandi af sel.
Að lokum sagðist Björn vilja
taka það fram, að hringorma-
nefnd væri ólaunuð.
Norrænu náttúru-
verndarfélögin:
Stjórnlaust
seladráp
ótímabært
MORGUNBLAÐINU barst í gær eft-
irfarandi ályktun:
„Á fundi norrænu náttúruvernd-
arfélaganna, sem haldinn var í
Stykkishólmi 3. júlí 1982 var, m.a.
rætt um þá ákvörðun hringorma-
nefndar að standa fyrir stjórn-
lausu seladrápi við ísland.
Lýstu menn furðu sinni á þeim
aðferðum sem notaðar eru við sela-
drápið og töldu að áður en óyggj-
andi niöurstöður rannsókna á sela-
stofninum lægju fyrir væri slík út-
rýmingarherferð ótímabær.
Lögðu fundarmenn áherslu á
eftirtalin atriði ef nauösynlegt
reyndist að fækka sel við ís-
landsstrendur:
1. Að ákveðinn verði fjöldi
veiddra dýra.
2. Að veiðarnar verði skipulagð-
ar og þeim stjórnað af viðkomandi
ráðuneytum.
3. Að til veiðanna verði fengnir
menn sem hlunnindi eiga í sela-
látrum og þeim greitt fyrir hvert
dýr.
4. Að öruggt sé að dýrin verði
nýtt á skynsamlegan hátt.
SAMBAND ísl. náttúruvernd-
arfélaga hefur sent frá sér eftir-
farandi:
„Vegna frétta í fjölmiðlum
um aðgerðir hringorma-
nefndar til fækkunar sel við
Island óskar stjórn Sam-
bands íslenskra náttúru-
verndarfélaga eftir svörum
opinberlega við eftirtöldum
atriðum frá viðkomandi aðil-
um.
1. Að hringormanefnd greini
frá því hvernig nefndinni
var komið á fót, svo og að
frá nefndinni komi grein-
argerð um þá ákvörðun
sem hún hefur tekið um að
fækka sel. Ennfremur
óskast svör við því hver sé
ábyrgur fyrir ófyrirséðum
afleiðingum seladrápsins,
eins og það er nú fram-
kvæmt, hver greiði verð-
launin og fyrir hversu
marga seli hafi nú þegar
verið greitt, ásamt heildar-
upphæð verðlauna.
2. Að sjávarútvegsráðuneytið
greini frá afskiptum sínum
af framangreindri nefnd
og hvort það hafi sam-
þykkt aðgerðir hennar.
3. Að landbúnaðarráðuneytið
svari til um það hvort með
aðferum hringormanefnd-
arinnar hafi ekki verið
gengið á rétt bænda, sem
hlunnindi eiga í selalátrum
og hvort ráðuneytinu hafi
verið kunnugt um um-
rædda ákvörðun nefndar-
innar.
4. Að menntamálaráðuneytið
svari því hvort þarna sé
um að ræða brot á nátt-
úruverndarlögum.
5. Að dómsmálaráðuneytið
svari því hvort lögreglu-
embættum landsins sé
mögulegt að fylgjast með
því að t.d. lögum um með-
ferð skotvopna sé fram-
fyigt.
Jafnframt lýsir stjórn SÍN
áhyggjum sínum yfir þeim
afleiðingum sem þegar hafa
komið í ljós vegn ákvörðunar
hringormanefndarinnar.
Stjórnin óttast ekki síst
það fordæmi sem slík ákvörð-
un getur leitt af sér og hefur
áhyggjur af því að svo skuli
hægt að ganga að einni dýra-
tegund.
Sú fullyrðing að selir éti
svo og svo marga togara-
farma af fiski — einkum
þorski — má þykja hæpin til
að sanna nauðsyn slíkrar
ákvörðunar."
42 kvennadeildir innan al-
þjóðasamtaka samvinnumanna
TUTTUGASTI árlegi fundur
Kvennanefndar alþjóðasam-
bands samvinnumanna, var hald-
inn hér á landi nýlega. Mbl. tók
tvo fulltrúana á fundinum tali.
Francoise Beuliea er franski
fulltrúinn á fundinum. Hún hefur
unnið fyrir samvinnuhreyfinguna
í Frakklandi í 25 ár og er nú yfir-
maður alþjóðadeildarinnar.
„Það eru ekki öll löndin í al-
þjóðasambandi samvinnu-
manna, sem hafa sérstakar
kvennahreyfingar, en flest hafa
það, ég held ég megi segja 42 af
66 sem eru í alþjóðasamband-
inu,“ sagði hún þegar hún var
innt eftir starfsemi kvenna-
nefndarinnar og alþjóðasam-
bandsins. „Alþjóðasamband
samvinnumanna var stofnað
1895.1 því eru 66 þjóðir, eins og
ég sagði, og aðalstöðvar þess
eru í London. Það grípur inn á
flest ef ekki öll svið efnahags-
lífsins og þátttakendur eru frá
öllum hlutum heimsins, bæði
austri og vestri, suðri og norðri.
Það hafa verið sett á stofn úti-
bú frá aðalskrifstofunni í Lon-
don, til að þjóna fjarlægari og
vanþróaðri ríkjum. Þannig
settum við það fyrsta á stofn í
Nýju-Delhí 1960, sem þjónar 14
löndum í suð-austur Asíu. Aðra
skrifstofu settum við á stofn
1968 í Tansaníu, fyrir Austur-
Mið- og Suður Afríku. Þriðja
skrifstofan fyrir Vestur-Afríku
og portúgölskumælandi lönd
Afríku var sett á stofn 1981, og
nú er verið að athuga möguleik-
ann með að opna fjórðu skrif-
stofuna fyrir Suður-Ameríku.
Það sem við höfum verið að
ræða hér á fundinum nú er
meðal annars þær hættur sem
heimsfriðnum stafar af vopna-
kapphlaupinu og vaxandi ófrið-
arblikum. Við höfum vísað til
þess sem forseti alþjóðasam-
bands samvinnumanna sagði í
ávarpi sínu til sérstaks fundar
Sameinuðu þjóðanna vegna af-
vopnunar, en þar sagði hann
eitthvað á þá leið, að hið raun-
verulega hugrekki fælist í því
að búa saman í friði, og ég vil
leggja áherslu á að þetta hafa
samvinnumenn sýnt í verki í
áratugi.
Það fyrsta sem maður rak
augun í var miðnætursólin, af
því við komum að næturlagi, en
annars má segja að þau séu
þrenns konar áhrifin sem ég
hef orðið fyrir," sagði hún að-
spurð um áhrifin af landinu og
þjóðinni. „í fyrsta lagi hraunið
og trjáleysið sem mætir auganu
strax og komið er til landsins,
sem bendir til harðrar og erf-
iðrar náttúru og svo þar á móti
sú gestrisni og velvild, sem
maður mætir alls staðar. í öðru
lagi er það sú orka sem hefur
þurft til að glíma við þessa erf-
iðu náttúru, og hins vegar feg-
urðin sem alls staðar er að sjá,
líka í Reykjavík, því við höfum
ekki farið víða. í þriðja lagi er
það fjölbreytileiki menningar-
irinar hér, þrátt fyrir fámennið,
alls staðar sér maður fallegar
myndir, bókasöfn o.fl.
Lífskjör virðast mjög góð hér
miðað við það sem gerist og
gengur í Frakklandi, og það er
athyglisvert, þegar hugsað er
til þess hversu ör þróunin hefur
verið hjá ykkur. Að því leyti
eruð þið mjög gott fordæmi
fyrir þróunarlöndin. Sýnir hvað
hægt er að gera með dugnaði og
samvinnu, þó lönd hafi ekki
mjög miklar auðlindir.
Forseti ykkar sýndi okkur
þann heiður að hafa móttöku
fyrir okkur, og fyrir mig per-
sónulega var mjög gaman að
því hvað hún talaði góða
frönsku. Það er auðvitað mjög
gaman að hitta konu sem er
forseti, og það sýnir að ef dugn-
aður og hæfileikar eru fyrir
hendi, þá skiptir ekki máli,
hvort karl eða kona á hlut að
máli. Forsetinn ykkar er kon-
um mjög gott fordæmi," sagði
Francoise Beuliea að lokum.
Basila Mosha er fulltrúi
Tansaníu á fundi nefndarinnar.
Við byrjuðum á að spyrja hana
um stöðu samtaka samvinnu-
manna í Tansaníu!
„Fyrsta samvinnufélagið í
Tansaníu var stofnað 1925 af
kaffiframleiðendum í Kilim-
anjaro-héraðinu, til þess að
koma á markað framleiðslu
sinni og önnur samvinnufélög
fylgdu í kjölfarið eftir því sem
árin liðu. Samvinnufélögin í
hverju héraði fyrir sig samein-
uðust og mynduðu samtök sín á
milli, og samvinnufélögin í hin-
um ólíku héruðum landsins
mynduðu landssamtök, APEX.
1975 var gerð breyting á þessu
skipulagi. Þorpin voru þá gerð
að frumeiningum samvinnufé-
laganna. Samvinnufélög urðu
til í hverju þorpi, sem sáu um
hina ólíku þætti framleiðslu og
vöruinnkaupa. Þá var sú breyt-
ing einnig gerð, að samvinnu-
félögin í þorpunum heyra beint
undir heildarsamtökin í land-
inu, APEX, en héraðasamtökin
voru afnumin.
Kvennanefnd alþjóðasamtaka samvinnumanna. Francoise Beuliea standandi lengst til vinstri og Basila Mosha
sitjandi sjöunda frá hægri. Fremst á myndinni er Sigríður Thorlacius, fulltrúi íslenzkra samvinnumanna í nefndinni.