Morgunblaðið - 30.11.1986, Blaðsíða 22

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. NÓVEMBER 1986
■
|Wí:%?#|ííIí
Holly á tónleikum (aðalmynd); hluti af efnisskrá; merki úr minningarriti (t.v.); Holly og „Krybburnart" — The Crickets (t.h.)
I rokktónlist gætir enn áhrífa Buddy Holly,
sem fæddist fyrír 50 árum og dó aðeins 22 ára
NOKKRIR af frumheijum rokktónlistar koma enn fram á tónleik-
um og hafa varðveitt þann ferskleika, sem fylgdi henni í byijun,
þeirra á meðal Jerry Lee Lewis, sem var hér á dögunum, og Bo
Diddley, fomvinur Chuck Berrys, sem kynni að láta sjá sig. Aldur-
inn færist yfir þá og ýmsir félagar þeirra féUu í valinn fyrir löngu.
Þeirra fremstur var Buddy Holly, sem hefði orðið fimmtugur í
haust, þótt undarlegt megi virðast, því að tónlist hans er síung.
Holly hefur verið kaUaður „Mozart rokksins" og var 22 ára þegar
hann fórst í flugslysi 1959, en hann náði lengra á stuttri ævi en
margir tónlistarmenn á langri. Ahrifa hans gætir enn, þótt heimur-
inn hafi tekið miklum stakkaskiptum, og tónlist hans er enn í fuUu
gildi.
Fáir þóttu leika eins „villta“ tónlist og Buddy Holly og félagar
hans í „The Crickets" („Krybbunum"), þótt hún kunni ekki að þykja
eins fjörug nú. Þegar flak flugvélar hans og Ritchie Valens fannst
var fréttin birt á forsíðum blaða um allan heim og hann varð lífseig
goðsögn. Hann hafði ekki verið á „toppnum" nema í eitt og hálft ár,
en lagt grundvöll að glæsilegum tónlistarferli, þótt hann hefði ekki
sýnt allt sem í honum bjó. Nú líkja margir eftir honum í nýjum og
ólíkum heimi og ómur frá lögum hans heyrist í nýrri og ólíkri rokk-
tónlist.
Holly mótaði sérstakan stíl og leitaði víða fanga. Hann sótti margt
til „sveita- og vestratónlistar" Texas, þar sem hann var fæddur og
uppalinn, og var upphaflega sveitatónlistarmaður. Hann hreifst af
goðsagnarpersónunni og fyllibyttunni Hank Williams og Bill Monroe,
föður „bluegrass“-tónlistarinnar. En þótt sveitatónlistin og afbrigði
hennar, eins og „hillbilly“ og „Tex-Mex“, hefðu varanleg áhrif á
hann Iærði hann líka margt af rýtmablús-tónlist blökkumanna, sem
heillaði hann ekki síður. Hann sameinaði þessa strauma og fjarlægð-
ist rætur gamallar alþýðutónlistar, en gerðist brautryðjandi nýrrar
tónlistar, sem hefur tröllriðið heiminum og ekki verður séð fyrir
endann á.
„The Hollies“: brezk bítlasveit, sem Gra-
ham Nash stofnaði með fleirum 1963,
kenndi sig við Buddy Holly og tók m.a.
fyrir lög „The Coasters".
SVEITASTRÁKUR
Buddy Holly var ólíkur öðrum
poppstjömum: horaður, nærsýnn,
fáfróður, kauðalegur sveitapiltur
frá Vestur-Texas. Hann var það
sem þá var kallað „andhetja" og
kannski var það þess vegna að hann
varð geysivinsæll meðal banda-
rískra unglinga þegar þeir þreyttust
á glysgjömum poppstjömum, sem
létu meira yfír sér.
Dauði hans sveipaði hann ró-
mantískum ljóma, en hann átti
velgengni þakka vegna þess að
hann vissi hvað hann vildi og var
snjall ou útsjónarsamur. Lög hans
lifa enn góðu lífi og vekja ánægju
og furðu eins og forðum vegna
þess að þau hafa að geyma neista
fyrstu rokkbylgjunnar, sem reið
ýfir heiminn á árunum áður en
Berlínarmúrinn var reistur og
Kennedy varð forseti.
Lögin hafa elzt svo vel að þau
beztu, eins og „That’ll Be The Day“,
„Rave On“, em sífersk, en ekki
bara minnismerki og saknaðaróður
frá Eisenhowerárunum, þegar lífíð
virtist einfaldara. Röddin var sterk-
asta hlið hans, en fáir léku betur á
gítar en hann. Hann söng „soul“-
lagið „It’s Too Late“ af jafnvel
meiri innlifun en höfundurinn,
Chuck Willis, og sömu sögu var að
segja um „Tutti Frutti" eftir Little
Richard, sem varð flatneskjulegt í
meðfömm Pat Boones.
Einföld slagorð og tilsvör urðu
honum yrkisefni. Kveikjan að lags-
inu „That’ll Be The Day“ var fleyg
athugasemd John Waynes í kvik-
myndinni „The Searchers". Ýmis
laga hans vom upphaflega á „B-
hlið“ hljómplatna hans. Lög hans
og textar vom auðlærð og festust
vel í minni, t.d. „Peggy Sue“.
Holly kom miklu í verk á stuttri
ævi. Þegar þann kom fyrst fram
vom dægurlagasöngvarar yfirleitt
leikbrúður umboðsmanna, lagahöf-
unda, útsetjara, útgefenda og
framleiðenda, en honum tókst að
tryggja sér meira frelsi en almennt
gerðist meðal rokktónlistarmanna á
þessum ámm.
TIL NASHVILLE
Buddy Holly fæddist 7.september
1936 í Lubbock, Texas, og var
skírður Charles Harden Holley.
„Buddy“ var viðumefni, sem hann
hlaut í bemsku, en „Holly“ prent-
villa á fyrsta plötusamningi hans.
Hann var síður en svo eini fmm-
heiji rokksins, sem hreifst ungur
af bandarískri sveitatónlist. Þrettán
ára gamall fór hann að skemmta á
skólaböllum með félaga sínum, Bob
Montgomery, sem síðar varð fræg-
ur í Nashville, höfuðborg banda-
rískrar sveitatónlistar.
Árið 1953 fengu þeir bassaleikar-
ann Larry Welbom í lið með sér
og komu fram í „skemmtiþætti
Buddys og Bobs“ í KDAV-útvarps-
stöðinni í Lubbock 1954-1955. Þeir
sungu 11 lög á plötur til reynslu í
Nashville með aðstoð valinkunnra
sveitatónlistarmanna, en lög þeirra
fengu ekki náð fyrir augum ráðandi
manna í plötuiðnaðinum.
Þegar þessi lög vom gefin út 10
ámm síðar á plötunni „Holly In The
Hills" kom í ljós hvers vegna. Tón-
list Buddys og Bobs var sambland
af siéttri og felldri Nashville-músík
og hijúfri „hillbilly", eða öllu heldur
„rockabilly“-tónlist, þessara ára.
Nóg var til af slíkri músík á þessum
ámm og þeir skám sig ekki úr, svo
að jieirra var ekki þörf.
I október 1955 komu Buddy og
Bob fram sem „aukanúmer" þegar
Bill Haley, Elvis Presley og Marty
Robbins vom á ferð í Lubbock og
tróðu þar upp. Kynni Hollys af Pres-
ley urðu til þess að hann varð
staðráðinn í að helga sig rokktón-
listinni og skara fram úr á því sviði.
Holly vakti það mikla athygli að
Decca-fyrirtækið bauðst til að gefa
lög hans út f Nashville og 16 lög í
viðbót vom tekin upp. Ekkert þeirra
hlaut almenningshylli, en þau sýndu
að hann hafði fjarlægzt „hillbilly"-
músík og það var honum nauðsyn-
legt, ef hann ætlaði að verða
rokkstjama og ná til rokkunnenda
í þéttbýli.