Morgunblaðið - 28.02.1988, Blaðsíða 36

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. FEBRÚAR 1988
3b
3C
ADROmNSJHBI
Umsjón:
Séra Auður Eir Vilhjálmsdóttir
Ásdís Emilsdóttir
Séra Kristján Valur Ingólfsson
Sektarkennd er
ekki óhjákvæmileg
Spjallað við Vigdísi Magnúsdóttur hjúkrunarforstjóra
Fastan er undirbúningstími undir páskana eins o g að-
ventan er undirbúningstimi jólanna. Okkur er ætlað að
ganga á vit okkar sjálfra, rannsaka hug og hjarta og taka
þar til svo að rúm verði fyrir hina miklu og óþijótandi
gleði hátíðanna.
Þetta sýnir, sem svo margt annað, visku móður okkar,
kirkjunnar. Hún hefur vitað af húsmóðurhyggindum síniun
og reynslu að það þarf alltaf að taka til við og við, athuga
skápa og skúffur, kjallara og háaloft, henda ýmsu en taka
annað til handargagns, bijóta það saman og setja á sinn
stað svo að það sé ekki að flækjast í óreiðu. Hún veit að
eins er um hugi okkar. Þar safnast margt fyrir, sem rétt
væri að henda, annað þarf að geyma og seija á sinn stað.
Litur föstunnar er hinn fjólublái litur, allt eins og litur
aðventunnar. Það er litur undirbúningsins, litur iðruna-
rinnar og yfirbótarinnar. Við ákváðum að ganga á fund
einhvers, sem fengist til að ræða við okkur um sitt eigið
f östuhald, hvernig það tækist að henda sumum hugsunum
sínum en koma öðrum á rétta hillu. Við völdum okkur
Vigdísi Magnúsdóttur, hjúkrunarforstjóra á Landspítal-
anum.
Fyrsta spuming var þessi:
Finnst þér fastan einhvers
virði fyrir sjálfa þig?
Já, mér fínnst það. Það er
kannski vegna þess að fastan
kemur á hveiju ári og ég fylgi
þeirri venju alveg ósjálfrátt. Fyrst
koma jólin með alla sína miklu
og góðu birtu, svo koma páskam-
ir með föstutímann og biblíulest-
urinn verður samsvarandi því. Þá
les ég frekar um þjáningu Jesú í
Biblíunni og les svo líka Passíu-
sálmana.
Hefur það gildi fyrir þig í
daglegu lifi þínu?
Já, það hefur það sjálfsagt.
Samt verð ég að viðurkenna að
það kemur mér ekki að því gagni,
sem það ætti að gera og gæti
gert. Mér fínnst ég ekki nota fost-
una eins og ég vildi gera sjálfri
mér til uppbyggingar. Eg ætti t.d.
að nota föstuna til að fasta, taka1
helgi til að fasta og biðja.
Nú finnst mér þú hafa sekt-
arkennd vegna þess að þú notir
ekki föstuna eins og þú vildir
í rauninni. Er það þannig?
Við hljótum að horfast í augu
við eigin sektarkennd ef við viljum
vera hreinskilin við sjálf okkur.
Þegar við skoðum sjálf okkur í
ljósi Guðs orðs sjáum við hvað við
erum ófullkomin. Þegar starfs-
deginum er lokið fínnst mér oft
að ég eigi ýmsu ólokið. Mér finnst
ég ekki hafa gefið mér tíma til
margs, sem ég hefði átt að gera,
ég hefði átt að hjálpa öðmm
meira, gefa mér tíma til að setj-
ast hjá einhverjum, sem þurfti á
því að halda að ég læsi og bæði
með henni eða honum. Kannski
stafar þetta af því að dagamir
eru í rauninni allt of annasamir,
kannski af því að við setjum það,
sem við gerum, ekki í rétta röð,
skipum því nauðsynlegasta ekki í
efstu sætin.
Er það þá óhjákvæmilegt að
hafa sektarkennd af verkefn-
um, sem aldrei tekst að Ijúka?
Er það eðlilegt frá kristnu sjón-
armiði að hafa þessa sektar-
kennd?
Nei, það er það ekki. Það er
ekki óhjákvæmilegt að hafa sekt-
arkennd af óloknum verkefnum
og það er ekki eðlilegt frá kristnu
sjónarmiði. Við getum notfært
okkur það meira að gleðjast yfir
því, sem Guð hefur gefíð okkur.
Stundum erum við að pína sjálf
okkur með því að telja það upp
fyrir okkur hvað við hefðum átt
að gera. Ég held að við ætlum
okkur stundum of mikið og verð-
um vansæl þegar það tekst svo
ekki. Það getur verið erfítt að
fínna jafnvægið milli þess, sem
við getum og viljum.
En hvar eigum við að leita
að þessu jafnvægi?
Mér finnst margar frásögur í
Biblíunni kenna okkur leiðir til
þess. Eins og frásagan af Jesú
með Emmausforunum. Þeir voru
óvissir, en þegar þeir hlustuðu á
Jesúm útskýra málið breyttist allt.
Við þurfum einfaldlega að biðja
Jesúm að slást í förina með okkur
í daglegu lífí og þá opnast glufur.
Og það, sem var dimmt, verður
bjart. Við getum líka minnst á
söguna um glataða soninn. Hinn
bróðirinn, sem hafði alltaf verið
heima, var óánægður með sinn
hlut og fannst hann sniðgenginn.
Hann skildi ekki gleðitíðindin, sem
faðir hans sagði við hann, þegar
hann sagði: Allt mitt er þitt. Við
nöldrum líka alveg eins og hann.
En við ættum að vera fagnandi.
Og vitanlega erum við oft fagn-
andi. Við fínnum það oft og ein-
att í daglegu líf okkar hvemig
Jesús tekur frá okkur byrðar okk-
ar, áhyggjur okkar og nöldur og
hjálpar okkur vð þau verkefni,
sem við erum að vinna hveiji
sinni. Þá gerist einmitt það, sen
gerðist hjá Emmausförunum: All
breyttist.
Kristin trú býður frelsi frá byrði sektarkenndarinnar. í altaris-
sakramentinu mætir Jesús manneskjunni til að fyrirgefa henni
og gefa henni kraft og fögnuð.
Allar manneskjur bera byrðar sektar og samviskubits,
íþyngja þeim og geta bugað þær ef ekkert er að gert.
Samtal um sektarkennd og lækningu
Við söfnuðum saman dálitlum
hópi fólks til að ræða það sama
mál og við ræddum við Vigdísi,
hvemig við gætum lært að henda
sumum hugsunum okkar en kom-
ið öðrum á réttar hillur í hugskot-
inu. Þau komust að þeirri niður-
stöðu að þau væru öll hlaðin sekt-
arkennd vegna eins og annars.
Þeim fannst eðlilegt að kristið
fólk fengi sektarkennd, hún væri
nauðsynleg til að minna þau á
það, sem aflaga færi. Hins vegar
fannst þeim jafn nauðsynlegt fyr-
Biblíulestur vikunnar
Næsti sunnudagur er 3. sunnudagur í föstu og æskulýðs-
dagur þjóðkirkjunnar. Yfirskrift dagsins verður „Verið glöð“
og við veljum biblíulestur vikunnar eftir þeim orðum.
Sunnudagur: Fil. 4.4. Verið glöð vegna Drottins
Mánudagur: Fil. 4.5—7. Veriðekki hugsjúk um neitt
Þriðjudagur: Fil. 4.8. Hugfestið ailt, sem er gott
Miðvikudagur: Sálm. 90.14—17. Veitossgleði
Fimmtudagur: Sálm. 100.1—5. Þjónið Drottni með gleði
Föstudagur: Sálm. 122.1. Göngum í hús Drottins
Laugardagur: Jer. 31.13. Ungir og gamlir gleéjast saman
ir hveija manneskju að gera upp
sektarkennd sína, sinna því sem
hægt væri að lagfæra, en henda
hinu, sem stafaði af ofurvið-
kvæmni. Þau töldu að sumt það,
sem ylli þeim sektarkennd, væri
þannig að þau fengju því ekki
breytt, og þá væri best að horfast
í augu við það og hætta að hafa
sektarkennd af því.
Þegar hvert þeirra hóf að segja
frá sinni sektarkennd færðist
gleðileg ró yfir hópinn. Þau fóru
að kíma og hlæja. Það var þó
ekki vegna þess að þau væru beint
að gleðjast yfír vanlíðan hinna.
Og þó. J ú, líklega var það þess
vegna. Þau voru nefnileg svo feg-
in því að hinum leið eins og þeim
sjálfum. Það gerði þeirra eigin
sektarkennd þolanlegri. Hún var
þá ekki jafn fjarstæðukennd og
þeim fannst stundum, sögðu þau.
Þegar hvert um sig sagði frá
sinni sektarkennd, þeirri, sem
hæst gnæfði í þeim bing, töluðu
þau um ólokin verkefni, eins og
Vigdís talar um hér á síðunni. Þau
töluðum um börn, sem fengju
ekki nægilega umhyggju eða sam-
vistir við foreldrana, vináttu- og
ættarbönd, sem ekki er sinnt neitt
í átt við það, sem skyldi. Þau
töluðu líka um rækt við sjálf sig,
of litlar efndir á áformum um
útivist, bóklestur og meiri ræktun
sálar og líkama. Þau töluðu líka
um sektarkennd, sem aðrir kæmu
inn hjá þeim án þess það væri í
rauninni maklegt, og sektar-
kennd, sem þau kæmu inn hjá
öðrum og að það ylli þeim sjálfum
svo sektarkennd að þau skyldu
hafa gert þetta.
Svo var drukkið kaffí og borðuð
nýbökuð vínarbrauð til að gleðja
sálimar og brýna til bráðra úr-
lausna. Þær létu heldur ekki á sér
standa.
Hópurinn gaf út þá yfirlýsingu
að hvert um sig skyldi ævinlega
og staðfastlega minnast þess að
hin voru haldin alveg sömu sekt-
arkenndinni því það gerði allt mun
léttara. Hvert um sig skyldi reyna
að átta sig á eigin sektarkennd-
um, nefna þær réttum nöfnum.
Síðan skyldu þau gera sér grein
fyrir því hvort sektarkenndin væri
réttmæt eða óréttmæt. Það þótti
t.d. réttmætt að hafa sektarkennd
af of litlum samvistum og ráðið
skyldi vera að auka þær eins og
unnt væri og hætta svo að ásaka
sjálf sig fyrir það, sem ekki yrði
betur gert í því máli. Það þótti
rétt að feta í fótspor hans, sem
spratt á fætur og sagðist aldrei
aftur ætla að láta fólk koma inn
hjá sér sektarkennd af því, sem
hann vissi sjálfur að væri óþarfi.
Fólk var sammála um að það
hefði verið gott að ræða saman.
Það sagðist því myndu halda
áfram að leita eftir því að létta á
hjartanu við aðra og minnti á orð-
in í Jakobsbréfi: Játið því hvert
fyrir öðru syndir ykkar og biðjið
hvert fyrir öðru til þess að þið
verðið heilbrigð.
Hópurinn varð sammála um að
hvert um sig skyldi gæta_ að eigin
líðan á hveijum degi. Á hveiju
kvöldi eða áliðnum degi skyldi
hvert og eitt tala um hug sinn
við Guð, ausa af því, sem í hjart-
anu byggi. Og í því samtali skyldu
þau rifja það upp að Jesús hefði
dáið fyrir syndir okkar og við
mættum þiggja fyrirgefningu.
Þannig vildu þau halda föstuna —
og allt árið.