Morgunblaðið - 15.01.1993, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. JANÚAR 1993 15
Þrætubókarlist
Háir neysluskattar
Neytendasamtökin hafa bent á
að neysluskattar eru mjög háir hér
á landi og munar þar mestu um virð-
isaukaskattinn. Ekki er að efa að
þetta er ein helsta ástæða þess að
Islendingar sjá sér hag í því að fara
í verslunarferðir til borga í Evrópu.
Ljóst er að háir neysluskattar og
þá sérstaklega á matvælum og öðr-
um nauðsynjavörum, koma harðast
niður á þeim sem við bágust lífskjör
búa. Nauðsynjavörurnar þurfa allir
að kaupa óháð því hveijar tekjurnar
eru. Lækkun skatta á þær vörur
kæmi því þeim tekjulægstu mest til
góða, enda eyða þeir hlutfallslega
meiru í þessar vörur en þeir sem
hærri tekjur hafa.
Þetta hafa þær þjóðir í Evrópu,
sem við hyggjumst starfa nánar með
innan evrópska efnahagssvæðinu,
löngu skilið. í löndum EB, að Dan-
mörku undanskilinni, er lægra þrep
á matvælum en öðrum vörum, en
samtímis er þessi skattur mun lægri
þar en hérlendis. Norðurlönd skera
sig hins vegar úr, eru með hærri
virðisaukaskatt en aðrar þjóðir Vest-
ur-Evrópu, auk þess sem hann er
sá sami á öllu, hvort sem um er að
ræða nauðsynjar eða munað. Sviar
eru þó komnir með lægra þrep á
matvæli og er það gert til að aðlag-
ast Evrópu. Og þegar innri markað-
ur EB varð að veruleika um síðustu
áramót flykktust Danir til Þýska-
lands að gera innkaup, svo ekki
kæmi á óvart þótt Danir samræmdu
eitthvað virðisaukaskattinn hjá sér
því sem hann er í löndum sunnar í
Evrópu.
Neytendasamtökin hafa allt frá
því að virðisaukaskattur var lagður
á matvæli talið að við eigum að taka
upp tveggja þrepa virðisaukaskatt
og að matvæli eigi að vera í lægra
þrepinu. Full ástæða og rök eru fyr-
ir því að matvælin, sem eins og áður
sagði eru oftar en ekki á mjög háu
verði hér, beri engan virðisauka-
skatt. Samtökin eru fús til sam-
starfs við aðra hagsmunaaðila um
þetta markmið.
Höfundur er formaður
Neytendasamtakanna.
eftir Árna Ragnar
Arnason
Evrópska efnahagssvæðið, EES,
hefur orðið andmælendum þess til-
efni langra umræðna. Ekki urðu
þær þó víðtækar og greinargóðar
um áhrif samningsins. Þrátt fyrir
mikil ræðuhöld andstæðinganna,
sem birtust alþjóð á öldum ljósvak-
ans svo vikum skipti, er þjóðin enn
í óvissi um raunverulegt innihald
þessarar þrotlausu síbylju.
Við íslendingar viljum vita stefn-
una í samskiptum við aðrar þjóðir.
Við erum mjög háðir milliríkjavið-
skiptum — sakir fábreytni og sér-
hæfingu í atvinnulífi okkar. Við
viljum ekki einangrast, við erum
ekki dugleysingjar sem skríða út í
horn eða stinga hausnum í sandinn
þegar erfíðleikar steðja að. Við er-
um reiðubúnir að takast á við áhrif
breytinga og í krafti framfara
skapa bömum okkar lífvænlega
framtíð.
Oft hafa í umræðunni verið rak-
in ummæli íslenskra stjórnmála-
manna frá fyrri tímum — líkt og
við lifum í óbreytanlegum heimi
og mat forystumanna okkar áður
fyrr á andstæðum og möguleikum
þjóðarinnar hljóti enn að vera
óskeykult. En svo er akki, allt er
í heiminum hverfult. M.a.s. viðhorf
núverandi þingmanna, jafnvel af-
staða þeirra til þessa máls hefur
tekið stórfelldum breytingum á fá-
einum misserum.
Gegn samskiptum við
vestrænar þjóðir
Flestir þeir þingmenn sem nú
andmæla EES og vilja sem minnst
samskipti við grannþjóðir okkar
voru áður talsmenn „roðans í
austri“ og börðust þá jafn hat-
rammlega og nú gegn samskiptum
við Vesturlönd. Það er gæfa ís-
lenskrar þjóðar að hafa ekki trúað
þeim fyrir miklu — þeir hlutu aldr-
ei fylgi til úrslitaáhrifa á stefnu
íslands. ísland stóð við hlið annarra
vestrænna ríkja í varðstöðu um
mannréttindi og lýðræði andspænis
ógn einræðis- og ofbeldisheims-
veldis kommúnista.
Afstaða Alþýðubandalagsins og
hluta Framsóknarflokksins kemur
ekki á óvart — þau öfl hafa ávallt
staðið gegn frelsi í viðskiptum, hin
síðustu ár með stuðningi stærsta
hluta Kvennalista. Ein af mar-
gróma röddum hans talaði af
óvenjulegri hreinskilni í þriðju um-
ræðu. Hún lýsti söknuði vegna þess
lífsmáta sem horfið hefur með
framförum síðustu sextíu ára. Vert
er að þingmenn Kvennalistans geri
grein fyrir hugmyndum sínum um
afturhvarf til þess tíma. Þegar allar
víkur voru í byggð — af því enginn
komst í burtu. Nær öll þjóðin var
fátæklingar sem áttu engra mennt-
unar kost en einu afkomumöguleik-
arnir erfiðisvinna fyrir brýnustu
lífsnauðsynjum. Þá bjuggu nær all-
ir við raunverulega átthagafjötra
hins tæknivanda bændasamfélags
sem réð öllum auðlindum — en gat
engar nýtt. Er það framtíðarsýn
Kvennalistans?
Bara ekki þennan samning
Eftir síðustu alþingiskosningar
hefur Alþýðubandalagið lagt til að
EES verði hafnað og leitað tvíhliða
viðræðna við EB — um sömu
grundvallaratriði og þeir gagnrýna
hvað harðast við EES — fjórfrelsi
og virka samkeppni. Mér er að vísu
óskiljanlegt af máli þeirra hvort
heldur þeir vilja, eða vilja ekki —
og alltaf virðist verða ofan á að
vilja ekki.
Sviss, eina EFTA-ríkið sem hef-
ur hafnað EES, leitaði tvíhliða við-
ræðna eftir þjóðaratkvæðagreiðsl-
una og fulltrúar EB svöruðu: Engri
þjóð sem hafnar EES mun bjóðast
jafn góð kjör í tvíhliða viðræðum.
Þá lögðu einnig leiðtogar Fram-
sóknarflokksins til að EES skyldi
hafnað og leitað tvíhliða viðræðna
við EB. Þessir flokkar höfðu lagst
gegn tvíhliða viðræðum íslands og
EB — þegar um það var að velja,
en sá tími er löngu liðinn.
Ekkinemaég ...
Örskömmu fyrir síðustu alþing-
iskosningar sagði formaður Fram-
sóknarflokksins í blaðagrein
ástæðulaust að óttast EES. Eftir
kostningar segir hann, að því oftar
sem hann lesi samninginn því meir
sannfærist hann um að hann stang-
ist á við stjórnarskrá okkar. Getur
það verið að hann hafi alls ekki
lesið hana áður en hann skrifaði
þessa grein? Eða fer skoðun hans
eftir því hvort hann er ráðherra?
Líkt hefur formanni Alþýðubanda-
lagsins farið og kemur það best
fram í fyrrnefndri tillögu (for-
manns) þess um tvíhliða viðræður
Islands við EB — um nákvæmlega
sömu grundvallaratriði.
Báðir þessir flokkar gagnrýna
hart tvíhliða firskveiðisamning ís-
lands og EB — nú hafi verið gefið
eftir það undirstöðuatriði að hleypa
fiskiskipum EB inn í landhelgina á
ný. Þeir studdu báðir síðustu ríkis-
stjórn enda forystumenn þeirra
ráðherrar. Forsætisráðherra henn-
ar, Steingrímur Hermannsson,
sagði í apríl 1990 forseta fram-
kvæmdastjórnar EB að ísland væri
reiðubúið að ræða gagnkvæmar
veiðiheimildir innan lögsögunnar.
Umræður á Alþingi um aðild
íslands að EES hafa tekið á sig
Árni Ragnar Árnason
• •
„Orskömmu fyrir síö-
ustu alþingiskosningar
sagði formaður Fram-
sóknarflokksins í blaða-
grein ástæðulaust að
óttast EES.“
algjöra ímynd þrætubókarlistar.
Andstæðingarnir hafa þó alls ekki
talað skýrt um þá framtíð sem
þeir vilja fyrir íslenska þjóð — að-
eins að þeir vilja ekki að hún njóti
þess sem henni býðst með EES.
Fengju þeir að ráða yrði afleiðingin
aðeins á einn veg: Við og uppvax-
andi kynslóðir íslendinga mundum
njóta lakari kjara í viðskiptum við
grannþjóðirnar en helstu keppi-
nautar okkar — við mundum búa
við lakari lífskjör.
Höfundur er alþingismaður
Sjálfstæðisflokksins fyrir
Reykjaneskjördæmi.
...BÆTA TM TRYGGINGAR TJÓNIÐ!
Tryggingamiðstöðin hefur starfað
á íslenskum vátryggingamarkaði í
áratugi og er nú þriðja stærsta vá-
tryggingafélag landsins. Félagið er
leiðandi í fiskiskipatryggingum
landsmanna, en býður einnig allar
almennar vátryggingar fyrir
einstaklinga svo sem bifreiða-,
fasteigna- og fjölskyldutryggingar.
í nýlegri könnun kom fram sterk
staða Tryggingamiðstöðvarinnar í
allri þjónustu við viðskiptavini
sína, t.d. símaþjónustu, upplýsinga-
gjöf og persónulegri þjónustu.
Við erum sveigjanleg í samningum,
bjóðum góð greiðslukjör og sann-
gjarna verðlagningu.
Hafðu samband við sölumenn
Tryggingamiðstöðvarinnar í nýjum
húsakynnum í Aðalstræti 8,
sími 91-26466 eða næsta umboðs-
mann og kynntu þér góð kjör á
TM tryggingum.
TRYGGINGA
MIÐSTÖÐIN HF.
Aöalstræti 6-8, sími 91-26466
■ ■■ i ■■■
■■■ j ■■■
YDDA F 1 6.7/SlA