Morgunblaðið - 15.01.1993, Page 30

30
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. JANÚAR 1993
Minning
Sveinjón Ingvar
Ragnarsson
Fæddur 1. febrúar 1944
Dáinn 8. janúar 1993
Mig langar í fáum orðum að
minnast móðurbróður míns og vin-
ar, Sveinjóns I. Ragnarssonar, eða
Denna eins og hann var kallaður.
Hann lést í Landspítalanum 8. jan-
úar síðastliðinn eftir löng og ströng
veikindi.
Ég og Sveinjón bróðir ólumst upp
hjá ömmu svo að við ólumst upp
sem við værum bræður hans.
Denni hafði gaman af útiveru og
ferðalögum og voru Þingvellir í
miklu uppáhaldi hjá honum. Síðast-
liðið sumar fór ég til Þingvalla og
hitti þar Denna með fjölskyldu
sinni.
Við spjölluðum saman hressir og
kátir og þá datt manni ekki í hug
að svona stutt væri eftir.
Það er svo margs að minnast á
svona stundu og hugur minn er
fullur af minningum um allar sam-
verustundimar og ferðalögin sem
ég fór með Denna og fjölskyldu
hans.
Með þessum fáu orðum vil ég
þakka Denna fyrir allar þær stund-
ir sem ég fékk að vera með honum.
Elsku amma, Dísa og börn. Megi
Guð gefa ykkur þann styrk sem þið
þurfið á þessari erfiðu stundu. Miss-
irinn er mikill.
Blessuð sé minning Sveinjóns I.
Ragnarssonar.
En minning þín
er mjúk og hlý
og mun oss standa nærri.
Með hveiju vori hún vex á ný
og verður ávallt kærri.
(Magnús Ásgeirsson.)
Arnþór Stefánsson.
Að morgni föstudagsins 8. janúar
síðastliðins lést í Landspítalanum
Sveinjón Ingvar Ragnarsson eftir
Sjötta janúar sl. bárust mér sorg-
legar fréttir, afí minn, Elías M. Þórð-
arson, var látinn.
Harmi sleginn set ég þessi fátæk-
legu orð á blað. Þegar ótal ljúfar
minningar um samverustundir okkar
afa birtast í huga mínum. Mér verð-
ur hugsað til þeirra fjölmörgu stunda
sem ég átti hjá afa og ömmu á Vall-
arbrautinni, þar sem við sátum á
spjalli. Þau virtust óþreytandi að
heyra um hugarheima lítils drengs
sem átti erfítt með að skilja lífið og
tilveruna og spurði margra spum-
inga sem gat oft verið erfítt að svara.
Þegar ég varð eldri tók afi mig með
sér á sjóinn, fyrst á togarann Harald
Böðvarsson og síðar Sturlaug Böð-
varsson. Þar steig ég mín fyrstu
skref sem sjómaður. Þetta voru í
senn góðir dagar og ómetanleg lífs-
reynsla sem nýttist vel í sumar er
ég reyndi fyrir mér sem háseti. Þá
varð mér oft hugsað með hlýhug til
afa og vissi að nú væri hann stoltur
af þessum unga manni sem hann
hafði leitt fyrstu sjóferðina.
Þegar við kveðjum þennan góða
og lífsglaða mann í hinsta sinn vil
ég biðja drottin að styrkja ömmu
Hrefnu og okkur öll sem eigum um
sárt að binda í sorg okkar og missi.
Elli afi mun lifa í minningum sem
við varðveitum í hjörtum okkar um
ókomna tíð.
Einar Mar.
í dag verður mágur minn, Elías
M. Þórðarsson, kvaddur hinstu
kveðju og til moldar borinn frá Akra-
neskirkju.
löng og erfið veikindi. Kynni okkar
Sveinjóns hófust þegar hann var
skipaður formaður prófnefndar í
framreiðsluiðn. Hann var þá yfir-
framreiðslumaður á Hótel Holti, en
síðar varð hann þar aðstoðarhótel-
stjóri. Prófnefndarformennskunni
fylgdi á þeim tíma það að vera próf-
dómari í framreiðslu í Hótel- og
veitingaskólanum. Þau samskipti
voru bæði ánægjuleg og lærdómsrík
því að Sveinjón var afbragðs fag-
maður og hafði gaman af að ræða
málefni því viðkomandi. Hann hafði
þann sið þegar leið að prófum að
koma í heimsókn í skólann til að
kynna sér hvort eitthvað nýtt væri
á döfínni, eða efnistökum hefði ver-
ið breytt, og ef um slíkt var að
ræða fékk hann sér nýja efnið og
kynnti sér það rækilega til að geta
dæmt á sömu forsendum og gert
var í skólanum.
Þegar regluna um skipan skóla-
nefnda var breytt var hann skipað-
ur einn af fulltrúum Reykjavíkur-
borgar í skólanefnd Hótel- og veit-
ingaskólans. Þótt heilsan væri þá
þegar orðin slæm var eldmóðurinn
og áhuginn fyrir málefnum skólans
enn hinn sami og áður. Hann var
ákafamaður og eins og slíkum
mönnum er títt fannst honum sá
seinagangur, sem við þekkjum úr
„kerfinu", bæði óþarfur og óþol-
andi.
Þótt kynni okkar Sveinjóns væru
nær eingöngu í tengslum við skól-
ann veit ég að hann var traustur
vinur og góður félagi og það segir
ef til vill meira um skaphöfn hans
en mörg orð að ef sjúkdóm hans
bar á góma kvartaði hann ekki, en
beindi talinu gjarna að því frábæra
fólki sem hann hafði notið umönn-
unar hjá og hafði valið sér það erf-
iða ævistarf að hjúkra sjúkum,
hversu mikið væri lagt á aðstand-
endur sjúkra og hve ómetanlegt það
væri að eiga góða að.
Hann varð bráðkvaddur við störf
sín um borð í frystitogaranum Höfr-
ungi III. frá Akranesi.
Elías fæddist í Vestmannaeyjum
24. nóvember 1928. Foreldrar hans
voru hjónin Guðrún Magnúsdóttir
frá Iðunnarstöðum í Lundarreykja-
dal í Borgarfírði, f. 1. október 1897,
d. í Reykjavík 18. júlí 1977, og Þórð-
ur Frímannsson, f. á Kvíslarhóli á
Tjömesi 24. febrúar 1896, d. 18.
mars 1931 á Akranesi. Þau gengu
í hjónaband 11. febrúar 1928 í Vest-
mannaeyjum. Elías var frumburður
þeirra.
Guðrún var dóttir Magnúsar
Gunnlaugssonar og Elíasbetar Gísla-
dóttur, en þau bjuggu að Iðunnar-
stöðum í Lundarreykjadal. Þau eign-
uðust níu böm, sjö dætur og tvo
sonu. Magnús lést fyrir aldur fram
en Elísabet hélt áfram búskap með
bömum sínum, einkum mun eldri
sonur hennar, Árni hafa verið stoð
hennar og stytta. Þau hjónin voru
bæði af grónum borgfirskum ættum.
Þórður heitinn var þingeyskrar
ættar úr Fjörðum norður. Hann
missti ungur móður sína og ólst upp
á Húsavík. Hann fór snemma að
vinna fyrir sér á ýmsum stöðum í
Þingeyjarsýslu, m.a. á Langanesi
austur. Síðar fór hann ásamt bræðr-
um sínum Þorgeiri og Má til Vest-
mannaeyja og stundaði sjómennsku
þaðan.
Guðrún og Þórður undu sér ekki
lengi í Eyjum, en fluttust með Elías
komungan til Akraness og settust
þar að. Þá höfðu þegar nokkrar af
systrum Guðrúnar sest að á Akra-
Ég þakka Sveinjóni samfylgdina
og færi aðstandendum hans samúð-
arkveðjur.
Guðmundur Axelsson.
í dag, föstudaginn 15. janúar, er
kvaddur hinstu kveðju bemskuvin-
ur, Sveinjón Ingvar Ragnarsson,
sem lést aðfaranótt 8. janúar þessa
mánaðar eftir erfíða sjúkralegu.
Á fögm júlíkvöldi síðastliði sum-
ar komum við saman nokkrir æsku-
félagar. Tilefnið var að einn úr
gamla „genginu", sem búsettur var
erlendis, var í heimsókn. Það er af
sem áður var þegar við félagamir
vomm saman hveija stund sem
gafst. Nú líða mánuðir og jafnvel
ár án þess að við hittumst nokkuð
sem heitið getur. Á stundu sem
þessari saknar maður þess að hafa
ekki notað tímann betur til sam-
vera.
Það var ekki að því að spyija,
áður en löng stund var liðin var
eins og við félagarnir hefðum hist
síðast í gær. Minningamar frá
æskuámm, ljúfar sem ljúfsárar,
ógleymanleg uppátæki, atvik, sprell
og saklaus prakkarastrik vom aðal-
umræðuefnið. Eitthvað vom menn
einnig að tala um gamlar „kær-
ustur“ og það var ekki laust við
trega í röddinni. Já, umræðuefnin
vora óteljandi. En kvöldstundin sem
við áttum leið hratt. Kannski hrað-
ast fyrir Denna.
Sumar minningar og atburðir
þessara liðnu ára em þess eðlis að
það er ekki til neins að setja þær
á blað, sumpart vegna þess að þær
era svo persónulegar, en umfram
allt vegna þess, að sá sem var ekki
þátttakandi í atburðunum gæti ekki
skynjað innihald minninganna. í
hæsta lagi misskilið allt saman.
Þegar samvem okkar lauk þetta
kvöld og kveðjustundin rann upp
var okkur enn betur ljóst en áður
að hreysti, gáski og áhyggjuleysi
æsku og unglingsáranna verður
ekki hlutskipti okkar aftur nema í
minningunni. Þessi kvöldstund
verður okkur þó væntanlega dýr-
mætust vegna þess að þrátt fyrir
að leiðir okkar hefðu ekki legið
saman í mörg ár og stundum slest
upp á vinskapinn þegar við vomm
strákar, þá var traust vinátta æsku-
áranna enn til staðar. Það fór ekki
á milli mála.
Denni naut þess í ríkum mæli
nesi og stofnað heimili. Trúlega hef-
ur það átt sinn þátt í búferlaflutn-
ingi þeirra Guðrúnar og Þórðar. Síð-
ar fluttust öll Iðunnarstaðasystkinin
til Akraness og þar andaðist Elísa-
bet móðir þeirra í hárri elli. Guðrún
og Þórður eignuðust annan son 9.
maí 1930. Guðrún naut skamm-
vinnra samvista við mann sinn, en
hann lést af slysföram 18. mars
1931. Hún stóð því ein uppi með
synina unga og bar þriðja bam
þeirra hjóna undir belti. Yngri bróð-
irinn var skírður við kistu föður síns
og hlaut nafn hans.
19. júlí 1931 fæddi Guðrún
stúlkubarn, heilbrigt og þroskavæn-
legt. Telpan var skírð Gunnþóra í
höfuð foreldra sinna og er sú gift
þeim er þessar línur ritar.
9. janúar 1932 lést Þórður litli á
sóttarsæng. Með skömmu millibili
var því tvisvar höggvið í sama kné-
mnn. Guðrún lét samt ekki bugast.
Með æðmleysi, þrautseigju og ein-
stökum dugnaði tókst henni að búa
bömum sínum gott heimili. Hún
keypti Bmnnastaði, lítið hús, sem
enn stendur við Laugarbraut á Akra-
nesi. Þar bjó hún vel að bömum sín-
um. Guðrún lagði fyrir sig pijóna-
skap, enda mjög vel verki farin,
vandvirk og smekkvís. Þannig gat
hún aflað sér tekna meðan bömin
vom ennþá ung og þurftu hennar
mest með. Þess utan vann hún mik-
ið í físki og önnur tilfallandi störf
utan heimilis. Hún komst jafnan
bærilega af, þó að ekki væri hún
kröfuhörð fyrir sjálfa sig, en gerði
þeim mun meira fyrir bömin sín.
Þama komu mannkostir Guðrúnar
glöggt í ljós, þótt hún léti ekki mik-
ið yfir sér. Systkinin nutu því góðrar
bemsku miðað við þeirra tíma kröf-
ur. Þau vora jafnan hraust og táp-
mikil. Milli þeirra systkina hefur
ætíð ríkt ást og eindrægni, sem aldr-
ei hefur borið skugga á.
að hitta „strákana“. Það var hlegið
og gantast með spaugileg atvik
löngu liðinna daga. Skömmu síðar
sagði hann mér og öðmm félaga
að þrátt fyrir að vera þjáður þetta
kvöld þá vildi hann ekki fyrir nok-
um mun hafa misst af því.
Ljósmyndir og myndbönd þau
sem tekin vora þetta kvöld verða
okkur dýrmæt minning um ánægju-
lega stund og góðan félaga.
Denni var yngstur fjögurra barna
þeirra hjóna, Önnu H. Guðmunds-
dóttur húsmóður og Ragnars Þ.
Guðmundssonar skipstjóra.
Þau höfðu slitið samvistir þegar
við kynntumst Denna en þá bjó
hann með móður sinni og Hafliða
Jónssyni, stjúpa sínum.
Anna og Hafliði höfðu alveg sér-
stakt umburðarlyndi gagnvart okk-
ur strákunum og alltaf stóðu þeirra
dyr okkur opnar, auk þess sem þau
gáfu sér tíma til að ræða og leysa
vandamálin sem upp komu. Anna
dvelst nú á Hrafnistu en Hafliði
lést fyrir nokkmm ámm.
Á þessum árum kynntumst við
líka vel systur Denna, Kiddu, og
hennar fjölskyldu en hún hafði líka
sérstakt lag á að gera gott úr öllum
vandamálum.
Við æskufélagarnir, sem áttum
Denna að vini, minnumst hversu
hann var einstaklega ljúfur félagi
og glaðlyndur. Ekki skorti hann
skapfestu og áræðni þegar þess
Elías var móður sinni góður sonur
og einkar nærgætinn við systur sína.
Strax og kraftar leyfðu tók hann
að leggja heimilinu Iið. Hann fór
ungur í sveit á sumrin og stundaði
skyldunám sitt á veturna. Um leið
og aldur leyfði, hóf hann akstur bif-
reiða og starfaði við það hjá Kaupfé-
laginu á Akranesi. Fljótlega tóku við
verslunarstörf, lengst af í matarbúð
Kaupfélagsins. Á þeim ámm voru
slík störf erilsöm og vinnudagurinn
ekki alltaf frá kl. níu til sex. Oft var
þörf afgreiðslu utan þess tíma eins
og nærri má geta í verstöð eins og
Akranes var á þeim ámm. Mágur
minn var ekki sporlatur og vildi, ef
hann var þess megnugur, hvers
manns vanda leysa, hvemig sem á
stóð.
Elías kvæntist 14. apríl 1952
Hrefnu Daníelsdóttur, dóttur Daní-
els Vigfússonar og Sigrúnar Sigurð-
ardóttur, kunnra hjóna á Akranesi.
Þau Hrefna reistu sér hús við
þurfti með. Þessi einkenni hans
skipuðu honum strax í sess sem
foringja í „hópnum". Því fór heim-
ili hans ekki varhluta af því að vera
„miðstöð“ hópsins.
Hlutskipti okkar sem unglinga
var dæmigert fyrir þá tíma sem
vom og mundu kallast forréttindi
í dag. Að vera tekinn fullgildur
vinnukraftur 12 ára gamall í sumar-
vinnu og ekki bara það heldur geng-
ið eftir því við mann að mæta strax
til vinnu þegar skólanum lauk á
vorin.
Ég man að Denni byijaði mjög
ungur að vinna í fískvinnu á sumr-
in hjá ísbiminum úti á Seltjarnar-
nesi og síðar í byggingarvinnu. Um
tíma var hann til sjós með föður
sínum en þó lengst af með bróður
sínum, honum Didda. Á þessum
ámm var vinnutíminn langur og
þegar vinnunni lauk þá var oft far-
ið í fótbolta. Nú spyr maður sjálfan
sig: „Hvernig gat ég þetta?“ Svona
liðu unglingsárin, ekki alltaf áfalla-
laust og ásamt mörgu sem ekki
verður rakið hér.
Svo tók alvara lífsins við. Sam-
verastundimar urðu strjálli, „strák-
arnir“ fóru að stofna heimili með
„stelpunum" og árin liðu. Allt í einu
spyr maður sjálfan sig: „Hvenær
hófst þetta allt saman? Hvenær
kynntumst við?“ Jú, fyrir 35-40
ámm. í minningunni eru árin ekki
svona mörg að manni fínnst.
Denni lærði til þjóns hjá bróður
sínum, Ragnari, og gerði þjóns-
starfíð að ævistarfí. Mestallan
starfstímann hefur hann starfað
fyrir þá feðga, Þorvald Guðmunds-
son og Skúla á Hótel Holti. Fjölda-
mörg ár var hann yfirþjónn á Hótel
Holti og síðust árin gegndi hann
starfí aðstoðarhótelstjóra. Ég held
að það sé ekki ofsagt eða fullyrt
um of að hann hafí sinnt þessum
störfum af trúmennsku og kost-
gæfni.
í starfí sínu sem veitingamaður
tel ég að allir bestu kostir Denna
hafí notið sín. Hressilegt og vina-
legt viðmót, góðlegt bros og vilji
til að gera öllum til hæfís.
Á tímamótum sem þessum, þegar
æskuvinur og góður félagi er
kvaddur um aldur fram, er ekki
laust við það að maður hugsi til
þess hvað það er sem skapar mönn-
um örlög. Og maður á engin svör
sem geta svarað áleitnum spurning-
um sem kom upp í huga manns.
Laugarbraut, skammt frá gömlu
Bmnnastöðum. Þar ólust börn þeirra
upp. Þau em: Þórður, f. 31. okt.
’51, prentsmiðjustjóri á Akranesi,
kvæntist Sólveigu Éinarsdóttur, þau
slitu samvistir. Barn þeirra: Einar
Már, f. 4. jan. ’74. Seinni kona hans
er Hrönn Ríkharðsdóttir, f. 5. jan.
’54 kennari, dóttir þeirra Ragnheið-
ur, f. 12. des. ’84. Sigrún, f. 7. júní
’53, bankafulltrúi á Akranesi, maki:
Jón Atli Sigurðsson, f. 19. des. ’54,
verkstjóri. Börn: Ella Þóra, f. 28.
ágúst ’75, Sigurður Mikael, f. 15.
júní ’83. Frímann Smári, f. 18. febr.
’56, sjómaður á Akranesi, kona
Guðný Tómasdóttir, f. 28. sept. ’62,
húsfreyja. Börn þeirra eru: Sigur-
þór, f. 12. nóv. ’82, Linda Sif, f. 1.
apríl ’87, og Eydís, f. ’91. Hrafn
Elvar, f. 27. des. ’58, sjómaður á
Akranesi, kona Brynhildur, f. 29.
jan. ’79. Elías Frímann, f. 26. febr.
’80. Seinni kona Hrafns er Ágústa
Friðriksdóttir, f. 27. apríl ’67, ljós-
myndanemi, barn: Karitas 16. maí.
’88. Daníel Rúnar, f. 13. júní ’61,
deildarstjóri, Akranesi. Kona: Halla
Ingólfsdóttir, f. 23. júní ’62, hús-
freyja. Börn þeirra: Hrefna, f. 16.
apríl ’82, Kári, f. 23. júlí ’85. Aron,
f. 11. sept. ’88. Elías eignaðist barn
með Önnu Þorleifsdóttur: Elías Rún-
ar, f. 9. febr. ’49, málarameistari,
kona: Kolbrún J. Sigurðardóttir, f.
12. des. ’49. Börn þeirra: Guðmund-
ur Arnar, f. 31. des. ’68, hann á
einn son með Sigríði Geirsdóttur.
Anna María, f. 11. jan. ’70, Daníel
Viðar, f. 17. jan. ’75.
Á þessum árum, eins og jafnan,
vann Elías mikið. Þegar hann lét af
störfum hjá Kaupfélaginu, hóf hann
að vinna hjá Sláturfélagi Suðurlands
á Akranesi. Alltaf jafn verkfús og
vinnuglaður.
Fyrir 25 ámm sneri Elías við blað-
inu, hvað atvinnu áhrærði. Hann
hvarf alfarið til sjós. Gerðist mat-
Elías Magnús Þórð-
arson — Minning