Morgunblaðið - 31.08.1999, Qupperneq 1
195. TBL. 87. ÁRG.
ÞRIÐJUDAGUR 31. ÁGÚST 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Sameinmg Rússa og
H-Rússa í
Moskvu. AP.
Hvíta-Rússlands. Jeltsín
I yfirlýsingu Rússa sagði að
Jeltsín hefði átt símtal við starfs-
bróður sinn þar sem hann óskaði
honum til hamingju með 45 ára af-
mælið og hældi fyrir „mildlsvert
framlag við að skapa sameinað ríki“.
deiglunm
Lúkasjénkó, sem löngum hefur
verið sakaður um alræðistilburði
og er yfirlýstur aðdáandi gömlu
Sovétríkjanna, hefur þrýst mjög á
um að Hvíta-Rússland sameinist
Rússlandi. Arið 1996 undirrituðu
forsetarnir tveir sáttmála þar sem
nánum pólitískum, hemaðarlegum
og efnahagslegum tengslum ríkj-
anna var heitið. Var skrefið að
formlegri sameiningu þó ekki stig-
ið til fulls.
Jeltsín sagði í gær að nauðsyn
væri á opinberri umræðu um málið
en vildi ekki nefna hvenær af sam-
einingu gæti orðið.
Dennis
lætur til
sín taka
MIKIÐ hvassviðri og úrhellis-
rigning dundi yfir strandsvæði
Norður-Karólínuríkis í gær er
fellibylurinn Dennis lét til sín
taka með þeim afleiðingum að
a.m.k. þrír létu lífið. Olli fellibyl-
urinn allt að tíu metra ölduhæð
við Cape Fear og víðar en veður-
fræðingar telja að miðja fellibyls-
ins muni halda kyrru fyrir undan
ströndum N-Karólínu og valda
þar með hættu víða við austur-
strönd Bandaríkjanna á næstu
dögum.
Yfirvöld í N-Karólínu hafa haft
mikinn viðbúnað vegna Dennis
og hvatt fólk á hættusvæðum til
að yfirgefa híbýli sín. Má á
myndinni sjá hvar lögreglumenn
loka þjóðveginum frá Morehead-
borg í gær.
„Til að gæta fyllstu varúðar
ætlum við að halda áfram að
gefa út viðvaranir vegna felli-
bylsins því sá möguleiki er alltaf
fyrir hendi að hann snúi aftur til
lands,“ sagði Jeremy Penn-
ington, sérfræðingur hjá banda-
rísku veðurstofunni.
Morð á starfsmanni Sameinuðu þjúðanna varpaði skugga
á þjóðaratkvæðagreiðslu um framtíð Austur-Tímor
Arangurslaus
fundur í Israel
Jcrúsalcm. Rcutcrs.
FULLTRÚUM ísraela og Palest-
ínumanna mistókst að leysa ágrein-
ingsefni sín í gær í nýrri lotu samn-
ingaviðræðna í Jerúsalem um
hvemig hægt er að hefja aftur
framkvæmd á ákvæðum Wye-frið-
arsamkomulagsins. „Enn ber nokk-
uð í milli. Við leggjum ennþá hart
að okkur en við getum ekki samið
um þau atriði sem enn eru óleyst.
[Yasser] Arafat forseti og herra
[Ehud] Barak þurfa þar að taka af
skarið," sagði Saeb Erekat, samn-
ingamaður Palestinumanna, eftir
fund sinn með samninganefnd Isra-
ela.
Fyrr í gær sagðist Barak bjart-
sýnn á að samningamenn gætu enn
náð saman um hvemig hrinda megi
í framkvæmd þeim ákvæðum sam-
komulagsins sem kveða á um að
Israelar afhendi Palestínumönnum
land á Vesturbakkanum gegn því að
þeir síðamefndu stemmi stigu við
hryðjuverkum sem beint er gegn
gyðingum. Markmiðið er að ná
samningum áður en Madeleine Al-
bright kemur í heimsókn til Mið-
Austurlanda á fimmtudag.
„Ég tel meira en helmingslíkur á
að samningar takist,“ sagði Barak
við fréttamenn í Jerúsalem.
Barak gerði ekki alvöru
úr hótunum sínum
Barak hafði á sunnudag sent frá
sér harðorða yfirlýsingu þar sem
sagði að hann myndi jafnvel hrinda
ákvæðum friðarsamkomulagsins
einhliða í framkvæmd gengju Pa-
lestínumenn ekki til samninga um
breytingar á því innan fárra
klukkustunda.
Ekki kom hins vegar til þess í
gær að Barak gerði alvöru úr hót-
unum sínum og talsmaður hans til-
kynnti síðan að viðræðum yrði hald-
ið áfram. Sagði Erekat að tilraunir
Baraks til að beita þá þrýstingi
hefðu mistekist, enda Palestínu-
menn í góðri stöðu í þeim skilningi
að þeim er síður en svo á móti skapi
að Wye-friðarsamkomulaginu verði
hrint í framkvæmd óbreyttu.
Morðið á starfsmanni SÞ, sem var
heimamaður, varpaði skugga á at-
kvæðagreiðsluna í gær, sem annars
fór friðsamlega fram. Meira en 95%
þeirra 430.000 manna sem voru á
kjörskrá mættu á kjörstað til að
velja á milli þess að hljóta fullt sjálf-
stæði eða verða sjálfstjómarhérað í
Indónesíu. Er fastlega reiknað með
að íbúar A-Tímor velji að rjúfa
tengslin við Indónesíu.
„Eg er ánægður með þær fréttir
að íbúar A-Tímor flykktust á kjör-
stað... til að lýsa vilja sínum um fram-
tíð landsins," sagði Annan í gær. Allt
að vika gæti hins vegar liðið áður en
úrslit kjörsins eru kunngerð.
Stjórnmálasamband á milli
Portúgals og Indónesíu?
Flestir íbúar A-Tímor fögnuðu
tækifærinu til að greiða atkvæði um
framtíð sína en Indónesía innlimaði
landið iyrir tuttugu og þremur árum.
Loft var engu að síður lævi blandið,
enda hafa öfgahópar stuðnings-
manna áframhaldandi yfirráða
Indónesíu staðið fyrir ódæðisverkum
á undanförnum vikum og mánuðum,
í því skyni að hræða fólk frá því að
velja sjálfstæði.
Eg er afar glaður í dag, en líka
hræddur," sagði kjósandi í höfuðstað
A-Tímor, Dili. „Þetta er merkur dag-
ur í sögu A-Tímor... Við höfum beðið
lengi eftir þessum degi. Jafnvel þótt
við séum hrædd, og þótt menn reyni
AP
Tvær konur fagna eftir að hafa
greitt atkvæði í gær.
að myrða okkur, erum við staðráðin í
að sýna vilja okkar í verki.“
A-Tímor var áður portúgölsk ný-
lenda og Jorge Sampaio, forseti
Portúgals, fagnaði því mjög í gær að
A-Tímorbúar skyldu loks hafa fengið
tækifæri til að greiða atkvæði um
eigin framtíð.
Portúgalar rufu öll stjórnmála-
tengsl við Indónesíu daginn eftir að
Indónesar réðust inn í A-Tímor og
innlimuðu landið, en Antonio
Guterres, forsætisráðherra Portú-
gals, greindi frá því í gær að portú-
gölsk stjórnvöld myndu hugleiða að
taka aftur upp stjórnmálasamband
við Indónesíu ef stjórnvöld í Jakarta
virtu val íbúa A-Tímor að fullu.
■ Mikil/30
Indónesar hvattir til
að una niðurstöðunni
New York, Dili, Lissabon. Reuters.
KOFI Annan, framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna, lýsti í gær
ánægju sinni með mikla kosningaþátttöku í þjóðaratkvæðagreiðslunni
um framtíð Austur-Tímor, sem fram fór í gær, en talið er að meira en
95% prósent kosningabærra manna hafi mætt á kjörstað til að lýsa vilja
sínum. Annan hvatti jafnframt til stillingar, og bað menn að una niður-
stöðu atkvæðagreiðslunnar, hver svo sem hún yrði, en ófriðlegt hefur
verið á A-Tímor í aðdraganda þjóðaratkvæðagreiðslunnar og var einn
eftirlitsmanna SÞ með kosningunum myrtur í gær.
Norðmenn mútmæla áætlunum Svía
Kjarnorkuelds-
neyti til Sellafíeld
Ósld. Morgunblaðið.
NORÐMENN óttast, að áætlanir
Svía um að senda kjarnorkuúr-
gang til endurvinnslu í Sellafield á
Bretlandi geti gert samstöðu
Norðurlanda og baráttu þeirra
gegn geislamengun í hafinu að
engu.
Guro Fjellanger, umhverfisráð-
herra Noregs, hefur sent sænska
umhverfisráðherranum mjög
harðort bréf af þessu tilefni. Segir
hún, að sendi Svíar geislavirkan
úrgang til Sellafield muni það
stórskaða baráttuna gegn því, að
geislavirkum efnum sé sleppt í
sjóinn.
Magn geislavirka efnisins
technetium-99 hefur aukist mjög
á síðustu árum inni í norsku fjörð-
unum og í hafinu úti fyrir. Segist
Fjellanger óttast, að það stefni í
mikið umhverfisslys haldi þessi
þróun áfram en viðræður við
bresk stjórnvöld og Michael
Meacher, umhverfismálaráðherra
Bretlands, hafa til þessa engan
árangur borið.
Fjellanger minnti á, að í júlí fyr-
ir ári hefðu norrænu umhverfis-
ráðherrarnir krafist þess af bresk-
um stjómvöldum, að þau hættu að
sleppa technetium-99 í sjóinn, og í
desember hefðu Svíar fylgt kröf-
unni eftir með sérstöku bréfi. Það
væri því furðulegt í þessu ljósi, að
í júní sl. hefði sænska kjamorku-
veraeftirlitið sótt um að fá að
senda 4,8 tonn af notuðu eldsneyti
til enduivinnslu í Sellafield.
Sænsk stjórnvöld tjáðu sig ekk-
ert um þetta mál um helgina en
búist er við, að ákveðið verði í
haust hvað gert verði við elds-
neytið.