Skírnir - 01.04.1910, Side 45

t I
Agrip af sögu holdsveikinnar á íslandi.
Eftir Sœmund Bjarnhjeðinsson.
Framh.
Biskuparnir, Brynjólfur og Jón Vídalín, tóku ekki aðra
sjúklinga í spítalann en þá, sem taldir voru holdsveikir.
Hinir seinni biskupar 18. aldarinnar heimtuðu vottorð um
þetta sem inntökuskilyrði, enda var það skýrt tekið fram
í tilskipun konungs frá 27. maí 1746. Þeir Þórður Þor-
Idksson^) (1684—97) og Jón Árnason2Í) (1722—43)tóku stund-
um aðra en holdsveika og Jón Árnason taldi það heimilt,
þar sem nefndir eru í konungstilskipun frá 10/5 1651 spít-
elskir og vanfærir. En konungsbr. (9/5 1655) talar ein-
göngu uin hinn hættulega og næma sjúkdóm spítelsku
(Spedalskhed).
Eigi batnaði fjárhagur spitalanna meðan þeir Þórður
Þorldksson og Jón Vídalín sátu á biskupsstóli. Það eru
sífeldar kvartanir um það, hve illa gjaldist spítalahlutir
og önnur gjöld, og urðu biskupar hvað eftir annað að
hlaupa undir bagga með þeim og lána þeim fé eða vistir.
Seinni hluti 17. aldarinnar og fyrstu tugir 18. aldarinnar
voru að ýmsu leyti óhagstæðir og bágindi hjá fólki, og
hefir það auðvitað haft ill áhrif á hag spítalanna. Spít-
alajarðirnar, Klausturhólar og Hörgsland, urðu fyrir skemd-
um af náttúrunnar völdum (skriðum og vatnagangi) og
framfleyttu því eigi jafnstóru búí og áður. Ráðsmennirn-
ir kveinuðu sáran yfir erfiðleikunum við spítalahaldið.
Að vísu þótti biskupum það leitt starf að stjórna spít-
ölum þessum, en auðséð er á bréfum þeirra um þetta efni,