Dagblaðið Vísir - DV - 05.07.1984, Blaðsíða 10

. FIMMTUDAGUR 5. JULI1984.
Útlönd
Útlönd
Burma:

Eftir 35 ára baráttu gegn skæru-
liðum karenþjóðflokksins í Burma
hefur stjórnarherinn loks náö fót-
festu á landsvæðum sem áður lutu
stjórn skæruliöa. Herinn viröist nú
staðráðinn í að ganga milli bols og
höfuðs á skæruliðum sem hingað til
hafa stjórnað stórum svæðum við
landamæri Thailands.
Sókn stjómarhersins byrjaði á
síðasta ári um svipaö leyti og karen-
skæruliöarnir fóru að gera vart við
sig langt utan við það landsvæði sem
þeir halda sig venjulega á. Þaðkom í
ljós í lok maí og byrjun júlí að stjóm-
arhermönnum var alvara þegar þeir
ákváðu að draga sig ekki til baka
þegar regntíminn byrjaði.
Her Burma hefur beint árásum
sínum á bæi meðfram landamærum
við Thailand þaðan sem karenar
hafa drjúgar tekjur af smyglverslun-
inni við Thailendinga.
36 ára stríð
Karen-skæruliðamir hafa barist
gegn stjóminni í Burma síðan
skömmu eftir að landið hlaut sjálf-
stæði frá Bretum árið 1948. Þeir
krefjast ekki sjálfstæðis heldur sjálf-
stjórnar. Karenar eru um 10% íbúa
Burma.
Leiðtogi þeirra er Bo Mya, forseti
þjóðarbandalags karena. Hann er
bresk-þjálfaður herforingi og segist
hafa 20.000 menn undir sinni stjórn.
Líklegra þykir að skæmliöamir séu
um 4.000.
Undanfarna áratugi hefur stríð
karena við stjórnarherinn verið háð
á einkar hefðbundinn hátt. Stjómar-
herinn hef ur gert árás einhvern tíma
á þurrkatímabilinu, sem varir frá
nóvember til júní. Hann hefur
kannski náð einhverjum þorpum frá
karenum en þegar nálgast júní hefur
stjómarherinn orðið að draga sig til
baka því erfitt er um aðflutninga á
regntímabilinu. Urhellisdembur
regntímabilsins mynda mýrar, ár og
fljót um þvera Suðaustur-Asíu sem
gera alla herflutninga erfiða eða
ómögulega. Arásirnar byrja yfirleitt
þannig að stjómarhermenn hefja
göngu sína í átt að aðalstöðvum
karena í Austur-Burma og nota
þorpsbúa til að bera vopn og skot-
færi. Leiðin er erfið yfirferðar og
ekki bætir úr skák þegar burðar-
mennimir taka upp á því að flýja
eins og þeir gera alltaf. Þeir fara
beina leið til skæruliðanna og vara
þá við. Þegar stjómarhermennirnir
koma loks í nánd við bækistöðvar
skæruliða bíða þeirra varmar mót-
tökur.
I kringum mikilvæga staði hafa
karenar lagt allt að sjö raöir af
gaddavír. Jarðsprengjur hafa verið
settar niður og skógur verið raddur
og vélbyssuhreiður sett upp. Innan
þessarar varnarlínu eru skærulið-
amir í þriggja metra djúpum
skurðum og göngum. Bardagamenn-
irnir eru flestir rétt yfir tvítugt en
sumir em á táningsaldri og að
minnsta kosti einn hefur náð sjötugu.
Ekkert heróín, takk
Karen-skæruliðarnir em ólíkir
öðrum frelsisherjum í Buima aö því
leyti að þeir standa ekki í fíkniefna-
ræktun eða sölu. Þeir refsa harðlega
þeim sem hafa nokkuð meö eiturlyf
að gera. I maí tóku þeir mann af lífi
fyrir að vera með 500 grömm af
heróíni á sér. Karenar kvarta yfir
því að í sókninni þetta ár hafi her
Bumna notað þyrlur sem Bandaríkja-
menn gáfu þeim til að berjast gegn
fíkniefnasmyglurum fy rir norðan.
Fyrir sjö árum skrifaði Bo Mya
Bandaríkjaforseta og bauöst til aö
útrýma eiturlyfjasmygli á svæðinu í
staðinn fyrir efnahagshjálp til minni-
hlutahópa í Burma. Jimmy Cárter
lét ekki svo lítið að svara honum.
Karenum hefur yfirleitt gengið illa
að fá utanaðkomandi aðiia til að
hjálpa sér. Þeir hafa biðlað til
Arabaríkja á grundvelli þess að
sumir þeirra séu múhameðstrúar-
menn. Ef Arabarnir bregðast vel við
er talið að það muni bæta stööu
skæruliðanna verulega. Það verður
þó að teljast ótrúlegt aö Arabar verði
við bón þeirra því karenar em lang-
flestir rammkristnir.
7 prósent tollur
Sókn stjórnarhersins á þessu ári
beinist einkum að efnahagslega
mikilvægum bæjum. Herinn forð-
aðist að miklu leyti að ráöast á her-
stöövar karena. I staðinn sprengdu
þeir upp sögunarmyllur og spuna-
verksmiðjur.
Efnahagur karena byggist á tekk-
viði sem þeir selja til Thailands. Að
minnsta kosti 65 sögunarmyllur eru í
höndum karena Burma megin
Moeiárinnar. Kaupendur eru hátt-
settir viöskiptamenn, stjórnmála-
menn og jafnvel hermenn í Thai-
landi. 1 staöinn fá karenar mat, klæði
og margvíslegan lúxusvarning.
Hluta vamingsins selja þeir svo til
fólks á svæðum sem stjómarherinn
heldur. Skæruliðamir halda úti
stríðinu með því að setja toll (7
prósent) á allar vömr sem fara yfir
landamæri og með skattlagningu.
Karenar eru taldir hafa milljónir í
bönkum í noröurhluta Thailands.
Viðurinn er ekki bara seldur til Thai-
lands. Talið er að karenar selji h'ka
til Malasíu og Singapore.
Eyðilagt efnahag
I árásum stjórnarhersins á karen-
bæina nálægt landamærum
Thailands urðu karenar illa úti.
„Þeir hafa eyðilagt efnahag kar-
enanna,” sagði Bertil Lintner,
sænskur blaðamaður, sem sérhæfir
sig í skrifum um minnihlutahópana í
Burma.
„Eini staöurinn þaðan sem þeir
vom reknir til baka var Priggja
Pagodu skarð og þar settu þeir
markaðinn í rúst. Það er þó verið að
endurbyggja hann. ”
Stjórnin virðist nú vera staðráðin í
aö brjóta karenskæruhðana á bak
aftur. Síðan í fýrra hefur árásar-
aðferðin verið að ná tangarhaldi á
hæðum vestan við bæi karena.
„Stjórnarherirnir urðu fyrir
miklum áföhum,” sagði Lintner.
„Þeir misstu tvær þyrlur sem þeir
fengu frá Bandaríkjamönnum th að
berjast gegn eiturlyfjasmyglurum.
Karenar héldu að þeir hefðu unnið
mikinn sigur. En þeir reiknuöu
dæmið skakkt. Stjómarherimirnáðu
haldi á fjallatindi í Dawna fjall-
garðinum og hófu að byggja þyrlu-
palla. Þessar bækistöðvar notuðu
þeir svo í árásimar í apríl.” Lintner
lýsti þvi síðan hvernig stjórnarher-
inn hefði fyrst ráðist á norölægan
verslunarbæ karena og síðan á hvern
bæinn á fætur öðrum suðúr með
Moeiánni sem skiptir Burma og
Thailandi. Allar árásirnar vom frá
Dawna fjahgarðinum. „Nú, þegar
regntíminn er byrjaður, hafa þungar
fallbyssur verið dregnar tU baka en
herinn er þama enn,” sagði Lintner.
ThaUendingar hafa miklar
áhyggjur af þessu stríði á
vesturlandamærum þeirra. I hvert
skipti sem það magnast fá þeir
straum flóttamanna yfir landamær-
in. Stjórn ThaUands hefur lítinn
áhuga á að takast á við enn eitt
flóttamannavandamáhð. Hún þykist
hafa nóg með flóttamenn frá
Kamputseu, Vietnam, Kína og
öðrum nágrannalöndum sem eiga í
vandræðum. Að auki hefur nokkuð
borið á því að bardagar hafi borist
inn fyrir landamæri ThaUands. Kar-
enar em að sögn ákaflega breskir í
sér. Her þeirra er byggður á breskri
fyrirmynd og herforingjamir em
margir þjálfaðir í Bretlandi. A
meðan Burmamenn voru haUir undir
Japani í síðari heimsstyrjöldinni
börðust karenar fyrir Breta. Enn má
sjá gamla breska hermenn sem
börðust með karenum í stríðinu
ganga í lið með þeim gegn Burma-
stjórn. Lintner sagði mér að hann
hefði verið meðal þeirra á meðan á
Falklandseyjastríðinu stóð. Hann
sagði að þeir hefðu fagnaö hverjum
breskum sigri eins og sínum eigin.
Margir aðrir skæmliðahópar karena
eru langt frá því aö vera eini höfuð-
verkur Burmastjórnar. Fyrir
norðan, á svæðinu sem venjulega er
kallað guUni þríhymingurinn, eru aö
minnsta kosti sjö skæruhðahópar i
viðbót. Sumir þeirra berjast fyrir
sjálfsstjóm eða sjálfstæði, eins og
karenar, aðrir eiga í hugsjónabar-
áttu og enn aðrir virðast mest hugsa
um aö auögast á ópíumrækt og
heróínsmygh.
Meðal þessara eru kommúnista-
flokkur Burma sem var þangaö tU
fyrir nokkrum árum fjármagnaður
af Kína, sameinaði Shan herinn, sem
þykist berjast fyrir sjálfstæði Shan-
þjóðarinnar í Noröur-Burma, en er í
raun einkaher ópíumherstjórans
Khun Sa, sjálfstæðisher Kachina,
sem er að minnsta kosti jafnstór her
karena og berst fyrir sjálfstæöi og
hefur svipaða sögu að baki og her
karena og svo er flokkur
Koumintang manna sem flúðu frá
Kína þegar kommímistar yfirtóku
stjóm landsins. Þeir berjast enn,
ásamt Taiwan, fyrir frelsun föður-
landsins en fjármagna „baráttuna”
með því að versla með ópíum. Þeir
halda sig að mestu innan ThaUands
en eru þó taldir skeinuhættir Khun
Sa mönnum í Burma.
Þórir Guömundsson,
Bangkok.
TK.