Dagblaðið Vísir - DV - 05.07.1984, Blaðsíða 13

DV. FIMMTUDAGUR 5. JULl 1984.
13
ÉG VAR HÚSMÓÐIR
„Það sem heillaði mig mest þegar ég ákvað að fara út í húsmóðurstörfin var
börnin.”
• „Hjón og sambýlingar ættu að bera sam-
eiginlega ábyrgð á því heimili sem þau
reisa sér og sinna þeim störfum sem þar fara
fram sem jafnast.”
Ég er um það bil að skila af mér
þriggja ára starfi sem húsmóðir. Þá
á ég við að ég hef verið heima á dag-
inn og séð um heimili og 2 börn sem
nú eru 2 og 4 ára. Mig langar til að
segja ykkur dálítið frá þessum þrem
árum mínum sem húsmóðir. Eg vil
þó taka það fram að ég hef í tals-
verðum mæli unnið utan heimilis en
sú vinna hefur einkum verið unnin á
kvöldin og um nætur. Og sl. vetur
keyrði svo úr hófi vegna blankheita
fjölskyldunnar og einlægra vinar-
hóta þeirra sem elska litla manninn í
samfélaginu aö ég vann meira en
fulla vinnu utan heimilis þótt ég væri
heimavinnandi á daginn.
Fötlun mín
Mér hefur á margan hátt þótt þetta
starf erfiðara en öll önnur störf sem
ég hef stundað, svo sem kennsla,
sorphreinsun, ritstörf o.fl. Eg er ekki
alinn upp við að vera „húslegur”.
Systir var engin á heimilinu svo að
það síaðist fljótt inn í okkur bræð-
uma að heimilisstörfin væru bara
fyrir mömmuna, jafnvel þótt hún
þyrfti nú endrum og eins að vinna úti
þegar fjárhagur heimilisins stóð sem
tæpast. Það er því ekkert ofsagt að
ég hafi mætt ákaflega fatlaður til
leiks í þessum efnum. Engin kunn-
átta, lítill áhugi og hverfandi virðing
fyrir starfinu. Þegar ég svo fór að
fást við þetta varð mér brátt Ijóst að
þetta var enginn leikur. Til að brotna
þó ekki saman yfir getuleysi mínu
greip ég til þess ráðs að gera mjög
vægar kröfur til sjálfs min. Miklu
minni kröfur en t.d. konan mín gerir
til sjálfrar sín þegar hún vinnur
heima og sennilega miklu minni en
ég gerði til hennar viö þær aðstæður.
Samvistirnar við synina tvo
Það sem heillaöi mig mest þegar
ég ákvað að fara út í húsmóðurstörf-
in var börnin. Bamauppeldi hefur
lengi verið mér áhugamál og þar
finnst mér ég virkilega hafa lagt mig
fram. Einhver benti mér þó á að
hugsanlega notaði ég strákana til að
afsaka lítil afköst og lágar kröfur í
öðrum heimilisstörfum. Eg veit ekki
hvort rétt er. En hitt veit ég að ég hef
í aðalatriðum notið samvistanna
viö þá og vildi ekki hafa misst af því
aö kynnast þeim svona vel á þessu
skeiði ævi þeirra. Og mér finnst
alveg bráðnauðsynlegt hverjum
föður að vera meira með börnunum
sínum en almennt tíðkast. Eg held að
bæði börnin og feðumir hafi af því
gagn og gleði. Mér hefur fundist
yndislegt að leika viö þá, sinna þeim
og finna að þeir treysta á mig.
Frústrasjónin
Það erfiðasta við að vera húsmóðir
hefur verið að mæta þeim kröfum
sem gerðar eru til manns af öðrum
og sem maður fer þá óafvitandi að
gera til sjálfs sín. Hin samfellda,
gagnrýni — réttmæt en þó stundum
ekki alveg sanngjöm — gerði það að
verkum að ég fylltist oft einhverju
vonleysi, frústreraðist eins og það er
kallað og hrapaði margar hæðir í
sjálfsáliti. Slíkt er auövitað erfitt
fyrir karl sem vill gjarnan líta á sig
sem hinn nýja súpermann — hinn
fullkomna jafnréttissinna.
Ábyrgðin
Afleiðing hinna mismunandi
krafna hefur orðið sú að ég bar i
rauninni aldrei fuUa ábyrgð á því
sem ég var að gera. Vinnuveitandi
minn, verkstjórinn á heimilinu, hafði
yfir mér vökult auga og sagði mér
fyrir verkum. Og mitt skerta sjálfs-
álit sætti mig við að vera hálfgerður
lærlingur undir yfirumsjón meist-
arans. En auðvitað var ég alltaf með
hundshaus yfir því og þoldi það
miður vel. Annars held ég að þetta
með ábyrgðina eigi sér fleiri orsakir,
t.d. eðlilega tregðu kvenna viö að af-
sala sér henni. Það er skiljanlegt að
konur, sem næstum hvergi njóta
jafnréttis viö karla, reyni ósjálfrátt
— jafnvel gegn vilja sínum — að
verjast því að einnig þessi skiki sé
frá þeim tekinn þvi að allri ábyrgð
fylgirvald.
IMiðurstaða?
I stuttri grein verður auðvitaö að
sleppa mörgu, sem gaman hefði
veriö. , að fjalla um, t.d.
einangruninni, fjármálahliðinni,
karlmannsstoltinu, umtalinu. Því
GUÐMUNDUR
SÆMUNDSSON
VERKAMAÐUR
verður að sleppa. En
einu vil ég koma að í lokin. Það er
mitt áUt að húsmóðurstarfið eigi
ekki að vera bundið við kyn. Hjón og
sambýlingar ættu aö bera sameigin-
lega ábyrgð á því heimili sem þau
reisa sér og sinna þeim störfum sem
þar fara fram sem jafnast. Til þess
þarf margt aö breytast.
Sveigjanlegur vinnutími foreldra,
bætt launakjör, minni fjárhags-
pressa í húsnæöismálum og stórlega
lengt fæðingarorlof fyrir bæði kynin
eru nokkrar af þeim vörðum sem
þarf aðhlaða.
Eg skrifa þessa grein ekki vegna
þess að ég telji mig neitt einsdæmi.
En kannski á reynsla mín erindi til
einhverra. Ég er nú hættur að vera
heimavinnandi, drengirnir orðnir
sjálfstæðari, ég búinn að útvega mér
barnapíu og farinn að reyna fyrir
mér í starfi utan heimilis. I vissum
skilningi er eins og létt af mér fargi.
En ég verð þó að játa það aö ég
sakna strákanna á daginn,
Guðmundur Sæmundsson.
FASTEIGNAGJÖLD AF
SUMARBÚSTÖDUM
— afgreiðsla Alþingis
Á síðustu dögum 106. Alþingis, sem
lauk 22. maí sl., var mikill handa-
gangur í öskjunni við afgreiðslu
mála, stórra og smárra. I þessu
greinarkorni mínu vil ég gera eitt
þeirra að umræðuefni. Sumum kann
að þykja að ekki sé um stórmál að
ræða, en hér var allavega mjög stórt
jafnréttismál á ferðinni. Alþingis-
menn stóðu frammi fyrir þeirri
ákvörðunartöku hvort leyfa bæri
einum þjóðfélagshópi að níðast á
öðrum þjóðfélagshópi. Frumvarp
það, sem fyrir þinginu lá, var um
breytingu á lögum um tekjustofna
sveitarfélaga, nánar tiltekið um fast-
eignagjöld af sumarbústöðum.
Óréttlæti ríkti
1 frumvarpinu var lagt til að lækka
álagið úr 1% í 1/4%. Um nokkurra
ára skeið hafa gilt ákvæði í þessum
lögum um fasteignagjöld af sumar-
bústöðum upp á 1% af fasteignamati
húsa og lóða. Sú klásúla fylgir með í
lögunum að sveitarstjóm er heimilt
að lækka eða hækka álögur um 1/4%.
Reyndin hefur nánast aUs staöar
verið sú að sveitarstjómir hafa frek-
ar valið heimildina um hækkun
gjaldsins.
Okkur sumarbústaðaeigendum
var því gert að greiða allt að 11/4%
meöan íbúar sveitarfélaganna
sluppu með 1/2% lægra gjald. Þetta
var því hlálegra þar sem þjónusta
var og er lítil sem engin við sumar-
bústaðaeigendur.
Eg geri ráð fyrir að flestir
hugsandi menn sjái hve mikið órétt-
lætihefurgilt.
Þessi ólög höfðu sveitar-
stjómarmenn náð að fá samþykkt á
Alþingi í skjóli þess að sumar-
bústaðaeigendur voru dreifðir og
ósamstæðir og ekki með samtök sín á
milli. Sá furðulegi hugsunarháttur
hefur ríkt að eigendur sumarhúsa
væru aðeins efnamikið fólk og væri
því sjálfsagt að láta það borga nógu
mikið. Vera má að upphaflega hafi
svo verið, en þetta er nú gjörbreytt.
Fólk af öllum stéttum hefur komið
sér upp bústöðum til þess að hafa
afdrep fyrir sig og f jölskyldur sínar í
kyrrlátri náttúrunni í sveitum lands-
ins.
Samtök stofnuð
Vorið 1983, nokkru eftir að Alþingi
hafði borið gæfu til að fella burt
sýsluvegasjóðsgjald af sumar-
bústaðaeigendum, ákváðu stjórnir
margra starfandi sumarbústaöa-
félaga aö stofna samtök sumar-
bústaöaeigenda.
Aðalhlutverk þessara samtaka
var að vinna að því takmarki að leið-
rétta það hróplega óréttlæti sem í
framangreindum lögum hefur falist.
A fyrri þingum höfðu tilraunir
verið gerðar til að leiðrétta þetta, en
ætíð hafði frumvarpið dagað uppi.
Er 106. þing kom saman var þetta
frumvarp borið fram eitt skiptið enn.
Flutningsmenn að þessu sinni voru
Pétur Sigurðsson, Jóhanna Sigurðar-
dóttir, Guðmundur J. Guðmundsson,
Olafur Þ. Þórðárson og Guðmundur
Einarsson.
Hin nýstofnuðu samtök efndu til
undirskriftasöfnunar meðal sumar-
bústaðaeigenda með áskorun til
alþingismanna um að samþykkja
frumvarpið. Einnig voru send bréf til
þingmanna með ítarlegum útskýr-
ingum á stöðu þessa máls.
Alþingi
fer meðalveg
. 1 meöförum Alþingis var ákveðið
að fara meðalveg í málinu og kom til-
laga um að lækka gjaldið úr 1% í
1/2% og fór frumvarpið þannig til
atkvæðagreiðslu í báðum þingdeild-
um. I neðri deild var það samþykkt
með atkvæðum 24 þingmanna, 16
sátu hjá eða voru fjarverandi. Síðan
kom til atkvæðagreiöslu í efri deild.
Sú niðurstaða varð jákvæð fyrir
okkur, en lítill var munurinn. Frum-
varpið var samþykkt með 9 atkv.
gegn 8 aðeins eins atkvæðis munur!
Við sumarbústaöaeigendur erum
þeim þingmönnum þakklátir, sem
sýndu það drenglyndi að samþykkja
þessa breytingu, þó svo að hún næði
ekki því marki sem við höfðum talið
eðlilegt.
Jafnaðarmenn
valda vonbrigðum
1 þeim hópi þingmanna, sem sam-
þykktu frumvarpið, voru allflestir
þingmenn Sjálfstæðisflokksins og
má því segja að sjálfstæðismenn hafi
bjargað málinu að stærstum hluta.
Þingmenn annarra flokka voru hins
vegar skiptir í afstööu sinni. Það
tekur mig sárt sem jafnaðarmann að
þurfa að horfa upp á hvemig nokkrir
þingmenn jafnaðarmanna (frá
Alþýðuflokki og Bandalagi jafnaðar-
manna) brugöust við í atkvæða-
greiðslunni í efri deild þar sem
munurinn var svo lítill. Það hefði ein-
hvern tímann vakið athygli þegar
það skeður á Alþingi að hið
svokallaða „íhald” bjargar réttlætis-
máli en litlu munar að jafnaðarmenn
sem hafa orðtakið „Jafnrétti —
Frelsi — Bræðralag” sem höfuðprýði
eru næstum búnir að fella réttlætis-
mál! Sjálfur formaður þingflokks
Alþýðuflokksins, Eiður Guðnason,
greiddi atkvæði á móti málinu. Hvað
honum kom til er mér ekki kunnugt
og væri forvitnilegt að fá einhverja
vitneskju um hug hans. Eiður hefur
með þessu sett svartan blett á
Alþýðuflokkinn.
Einn þessara „jafnaðarmanna”
er Kolbrún Jónsdóttir, stelpa norðan
úr landi, sem slæddist inn á Alþingi
út á vinsældir Vilmundar heitins
Gylfasonar. Hún greiddi atkvæði á
móti frumvarpinu og fann þar með
ekki ástæðu til að styðja jafnréttis-
mál sem Vilmundur var einn flutn-
ingsmanna að á fyrri þingum. Kol-
brún sýnir ekki minningu Vilmundar
heitins mikla viröingu.
Síðan er það arftaki Vilmundar
sem þingmaður Reykvíkinga,
jafnaðarmaðurinn Stefán Bene-
diktsson. Hann hafði heldur ekki
áhuga á að styðja þetta mál, sem
forveri hans barðist fyrir. Hann sat
hjá!
Kjallarinn
JÓN OTTI
JÓNSSON
PRENTARI
Þegar haft er í huga að velflestir
sumarhúsaeigendur eru búsettir í
Reykjavík og næsta nágrenni er and-
staða Reykjavíkurþingmannanna
Haralds Olafssonar, Framsóknar-
fl., og Sigríðar Dúnu Kristmunds-
dóttur, Kvennalista, furðulegt fyrir-
bæri.
Mér finnst Haraldur sýna mis-
skilda húsbóndahollustu. Þó svo að
hann sé fulltrúi þess flokks sem
skipar að því er mig minnir
meirihluta í þeim hreppsnefndum
sem hala hvað mest inn af fasteigna-
gjöldum af þéttbýlisfólki er óþarfi að
taka afstöðu með þeim. Haraldur
bætir vart stöðu sína í Reykjavík
með sliku háttalagi.
Kvennalistinn
samur við sig
Ekki get ég skilið hugsunarhátt
Sigríðar Dúnu. Hún er fulltrúi
Kvennalistans. Þess vegna átti ég
von á því að hún sem kona hefði
skilning á því að einmitt konur kunna
að meta þann möguleika að geta
verið með börnin úti í sveitinni við
góð og holl skilyrði. Andstaöa
Sigríðar Dúnu við frumvarpið er í
stíl við afstöðu Kvennalistans í
öðrum málum. Fæstir vita til hvers
þær voru að þessu framboðsbrölti til
Alþingis. Þær vita það vart s jálfar.
Jón Otti Jónsson.

HM '4 ■ |
.'jlUt'JTi’ tji1, Jj;’.* 11 •■U''.- .il'sV >
• „Sá furðulegi hugsunarháttur hefur ríkt
að eigendur sumarhúsa væru aðeins efna-
mikið fólk og væri því sjálfsagt að láta það
borga nógu mikið.”