Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1945, Blaðsíða 10

Hér á landi voru selveiðar mikill bjargræð-
isvegur um margar aldir, og einkum á Vest-
fjörðum var mjög mikið að því gert að veiða
íshafssel, sem gekk í störum vöðum inn á firð-
ina á vetrum. Var selveiðin, ásamt hákarlaveiði
á áraskipum, ómetanleg búbót mörgum bændum
hér í fjörðunum, þar sem hvor tveggja veiðin
var stunduð einmitt á þeim tímum ársins, sem
ekki var tiltækilegt, nema úr hinum yztu ver-
stöðvum við ísafjarðardjúp, að leggja stund á
aðrar veiðar. En selveiðar í þeirri mynd, sem
þær hafa verið stundaðar í áðurnefndum lönd-
um — af miklu kappi og oft með góðum hagn-
aði — hafa íslendingar ekki tekið upp, þó að
stundum hafi verið erfitt um afkomu og at-
vinnu. Raunar réðst Pétur A. Ólafsson, konsúll
á Geirseyri við Patreksfjörð, í tilraun með sel-
veiðar í Norðurhöfum á árum hinnar fyrri
heimsstyrjaldar, keypti skip og hélt því út um
skeið. En áður en fengin væri nokkur veruleg
reynsla á veiðarnar, vildi svo til, að selveiða-
skip Péturs A. Ólafssonar, Kópur, söklc úti á
rúrnsjó, og þar með var selveiðum íslendinga
lokið að sinni.
Fyrir nokkrum árum vaknaði áhugi hér
vestra á selveiðum, og voru skrifaðar greinar
um málið í blað, sem út kemur hér í bænum. f
apríl 1942 var svo samþykkt á þingi Alþýðu-
sambands Vestfjarða áskorun til Alþingis svip-
uð og sú, sem nú hefur hlotið samþykki bæjar-
stjórnar og atvinnumálanefndar fsafjarðar, en
málið fékk engan byr á Alþingi. Þá hefur for-
maður atvinnumálanefndar ísafjarðar tekið
málið til nýrrar athugunar á þessum vetri og
leitað upplýsinga um það hjá herra skipaverk-
fræðingi Bárði G. Tómass., hvort nokkuð muni
geta verið því til fyrirstöðu, að þau skip, sem
hentug gætu talizt til selveiða, geti einnig stund-
að síldveiðar, lúðuveiðar, veiðar með botnvörpu
og ef til vill hákarlaveiðar. Hefur Bárður tjáð,
að sömu skip megi vel nota til alls þess. Hann
hefur ennfremur sagt, að reglur u.m styrkleika
íslenzkra skipa séu það strangar, að skip sem
séu smíðuð samkvæmt þeim, séu sízt veikavi en
þau, sem notuð séu til selveiða í Norðurhöfum.
Hins vegar þurfi að setja klæðning framan á
venjuleg fiskiskip, ef þau eiga að fara til veiða
norður í íshaf, en slíkum klæðning sé þannig
hagað, að hann megi taka af án mikils kostn-
aðar eða fyrirhafnar, þegar skipin hætta sel-
veiðum og séu send á aðrar veiðar. Loks fluttu
tveir bæjarfulltrúar hinn 4. þ. m. tillögu í bæj-
arstjórn um athugun á möguleikum til selveiða,
og hefur atvinnumálanefnd — og síðan bæjar-
stjórn — rætt hana og samið og samþykkt þá
áskorun, sem þessi gremargerð fylgir.
Hafísinn á svæðinu vestur og norðvestur af
Islandi, milli þess og Grænlands, kalla Norð-
206
menn Strætisís, en ísbreiðurnar norðaustur frá
íslandi nefna þeir Vesturís. Nú er það svo, að
í Strætisísinn og Vesturísinn er ekki lengi farið
á vélskipum, sem ganga t. d. 9—10 mílur. Er
talið, að frá ísafirði sé tæplega sólarhrmgs
ferð á slíku skipi út í Strætisísinn, en 48—60
tíma í Vesturísinn. í Vesturísnum hefjast veið-
ar í marz, en í Strætisísnum í maí.
Öllum er það ljóst, að hin norsku veiðiskip
eiga langt í ísinn, og eyða því miklu meiri tíma
og fé í ferðirnar heim og að heiman en ísltnzk
skip, gerð út héðan frá ísafirði, þyrftu að gera.
Héðan er líka miklu hægara um vik en frá
Noregi til að aðstoða selveiðiskipin við að
finna selinn. í góðu veðri má senda flugvélar
í selaleit, engu síður en síldarleit, og mundi
þetta áreiðanlega gefa góða raun, meira að
segja þeim mun betri en síldarleitin, sem selur-
inn er staðbundnari en síldin. Gætu skipin
hreint og beint sparað sér öll ómök við leit að
sel, ef á annað borð gæfist flugveður. Þá er
það, að vegna þess, hve norsku skipin eiga
langt til síns heimalands, borgar það sig ekki,
að hirða ketið af selnum, en Rússar, sem stunda
veiðar skammt frá landi í Hvítahafinu, hirða
ketið og úr að minnsta kosti nokkru af því er
unnið mél. Er mjög líklegt að það mundi svara
kostnaði fyrir íslenzka selveiðimenn, að hirða
ketið sem fóður handa loðdýrum, og ef selveið-
arnar væru ræktar í það stórum stíl, að unnt
væri að starfrækja með hagnaði tæki til mél-
vinnslu úr selketi, má ætla, að Norðmenn, sem
stunduðu veiði í nánd við ísland, færu að hirða
ketið af þeim sel, sem þeir veiddu, og selja það
Islendingum til vinnslu, ekki sízt þar sem norsk
selveiðaskip þurfa iðulega að leita íslenzkra
hafna af ýmsum ástæðum.
Bæjarstjórn og atvinnumálanefnd Isafjarðar
líta þannig á, að það sé með öllu óverjandi, aS
eklci verði sem allra fyrst hafizt handa um sel-
veiðar í Norðurhöfum á skipum í íslenzkri eign
og með íslenzkum áhöfnum, þar sem segja má,
að þessi björg sé hér alveg við bæjardyrnar.
Verður það að teljast eðlilegast, að íslenzka rík-
ið kosti undirbúnig og tilraunir, þar sem um
er að ræða nýjan og að öllum líkindum mjög
mikilvægan atvinnuveg, en síðan gefist ein-
stökum mönnum eða félögum kostur á ódýrum
lánum til langs tíma, svo að þeir geti keypt sel-
veiðaskip ríkisins, og fjölgað þeim skipum, er
veiðarnar stunda, — ef það þá kynni ekki að
þykja hagkvæmt, að ríkið hefði áfram kostnað
og ábata af þessari atvinnugrein.
Því mun óhætt að treysta. að íslenzkir sjó-
menn reynist vel við selveiðar. Þeir hafa sýnt
það greinilega, að þá skortir sízt kapp, þraut-
seigju eða karlmennsku á við sjómenn erlendra
VlKINGUR