Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1945, Blaðsíða 31

að geta náð í vatn og v istir, og þar var síður
en svo staður til að bíða og sitja eftir tæki-
færi til að gera strandhögg í nýlendum Spán-
verja á vesturströnd Suður-Ameríku.
Selkirk var í þetta sinn siglingafi’æðingur á
„Cinque Ports“, sem var annað skip Dampiers,
en sá sem því sigldi var Capt. Pickering. Hann
andaðist á leiðinni, en í stað hans tók Capt.
Strandling við stjórninni. Þessi umskipti voru
óhliðholl Selkirk. Á meðan dvalið var við Juan
Fernandez kom uþp heiftarleg rimma á rnilli
Strandlings og manna hans, og þó hún væri út-
kljáð, hefur sennilega undir niðri lifað í haturs-
glæðum hjá mörgum skipverjum. Eftir því sem
fram kemur síðar, má álíta að Selkirk hafi ver-
ið riðinn við þetta uppþot.
Þarna úti fyrir Juan Fernandez háðu víking-
arnir orustu við franskt skip, og báru hvorugir
sigur úr býtum. Skömmu síðar heppnaðist þeim
að taka spánskt skip herfangi. Öll þessi fyrir-
höfn og ferðalag hafði valdið mestu vonbrigð-
u.m. Fengurinn hafði orðið nær enginn, í sam-
anburði við jafn dýran leiðangur. Skuldin féll
á Dampier, vegna þess hve hann var reikull í
ráði, og þrátt fyrir hinn góða orðstír, sem
hann naut, var hann elcki heppinn fararstjóri.
Að endingu magnaðist andúðin til hans svo mik-
ið, að þeir slitu félagsskap, og tók hver sitt
skip með það fyrir augum að starfa óháðir í
framtíðinni.
Meðan þessu fór fram, hafði Selkirk fengið al-
veg nóg af Strandling og þegar „Cinque Ports“
kom nokkru síðar til Juan Fernandez, kom upp
mögnuð deila milli þessara fyrrnefndu manna,
sem endaði með því að Selkirk heimtaði að vera
látinn í land. Strandling samþykkti það með
gleði, og Selkirk fór. Á síðasta augnabliki gugn-
aði hann þegar hann sá örlög sín framundan.
Þegar hann stóð á ströndinni og báturinn hélt
til skipsins aftur, bað hann um að taka sig um
borð í skipið. Strandling vildi ekki ljá þeirri bæn
eyru. Maðurinn hafði óskað eftir útlegðinni, út-
lagi skyldi hann verða, og útlagi var hann orð-
inn.
Þótt einkennilegt megi virðast, atvikaðist allt
svo, að Selkirk hefði mátt þakka Strandling fyr-
ir hörkuna. Þegar „Cinque Ports“ sigldi frá
Juan Fernandez, féll skipið í hendur Spánvoi ja,
og áhöfn þess var flutt til Lima, þar sem skip-
verjar voru fangar í eynid og volæöi í U ár. Það
var því Selkirk, sem varð hinn heppni. Eyði-
eyjan hans var miklu unaðslegri staður heldur
en fangasetur Spánverjanna. Loftslag eyjarmn-
ar var ágætt, þar var góður skógur, vatn nægi-
legt, ávextir og grænmeti var þar í ríkum mæli.
Jafnvel mjólk og nýtt kjöt var þar fáanlegt,
því að einhver, sem áður hafði heimsótt eyjuna,
hafði flutt þangað geitur, sem nú höfðu marg-
VtKINGVR
faldast að tölu. Síðar er haft fyrir satt, að Spán-
verjar hafi flutt hunda og ketti þangað til að
eyða aftur dýrunum, svo að víkingar fæddu
ekki lið sitt þaðan. Kettirnir höfðu mikið betri
lyst á rottunum, sem voru þar óteljandi, en
hundarnir náðu ekki geitunum; þær forðuðu
sér í klif og snarbratta hamra, þar sem þeir
gátu ekki veitt eftirför.
Þegar allt er athugað, voru engar líkur tii að
Selkirk mundi svelta, því að eyjan var nægta-
brunnur mesti. Auk þess hafði hann fengið að
taka með sér nokkur áhöld frá skipinu. Hann
hafði klæðnað, sængurfatnað, eldfæri, dálítið af
púðri, kúlur, tóbak öxi, hníf og nokkrar bækur.
Fyrir ungan og ötulan mann mundi ekki vera
mjög erfitt að lifa undir slíkum kringumstæð-
um, eða í slíku umliverfi. Vissulega var Sel-
kiric ekki sá fyrsti, sem hafðist við sem einbúi
þarna. Árið 1680 höfðu sjóræningjar sett þarna
á land Moskito-Indíána, William að nafni.
Hann lifði mjög góðu lífi á eyjunni í þrjú ár.
Það virtist sem hann hafi hagnýtt sér eyðiland-
ið mun betur, en Selkirk, að minnsta kosti fyrst
í stað, því að fyrstu mánuðina lét Selkirk sér
nægja að lifa á því, sem hendinni var næst, eins
og á sel og skelfiski, sem hann náði í við strönd-
ina. Síðar jókst framtakssemi hans. Þá byggði
hann sér hreysi úr ýmsum viðartegundum og
batt saman með stráum. Við stöðuga æfingu
varð hann brátt leikinn í að hlaupa geiturnar
uppi, og gat á þann hátt aflað sér forða án
þess að eyða púðri eða kúlum. Rottu-vaðallinn
sótti mjög að honum, en þá tókst honum að ná
í og temja nokkra ketti, sem síðar urðu honum
til mestu ánægju. Stundum á kvöldin gældi Sel-
kirk við dýrin, bæði ketti og tamdar geitur, og
lét þau leika fyrir sig. Hann veiddi mikið af
dýrum, ekki aðeins í pottinn, heldur þótti hon-
um það sport. Þegar hann veiddi fleiri geitur
en hann þurfti með til fæðu, sleppti hann þeim
aftur, en markaði þær með varúð á eyrunum til
að sýna eignarrétt sinn á þeim.
Einu sinni var hann næstum búinn að týna
lífinu við þennan veiðiskap. Veiðidýrið hljóp
með hann á brún þverhnýptra kletta, áður en
hann gat numið staðar, og bæði geitin og Sel-
kirk féllu niður fyrir snarbratta hamra. Geitin
varð undir í fallinu, og hafði bana af. Það bjarg-
aði Selkirk. Hann lá fleiri klukkustundir með-
vitundarlaus undir berginu áður en hann gat
dregizt til kofa síns.
Þegar Selkirk var ekki að veiðum eða leikj-
um við kettina, sem hann hafði tamið, lagði
hann í frístundum sínum mikla stund á trúar-
vísindi. Áður fyrr hafði hann verið harðvítug-
ur víkingur, sennilega hvorki betri eða verri en
starfsbræður hans, en einvera hans á eyjunni
hafði gjöi’samlega gagnstæð áhrif á hann og
227