Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1945, Blaðsíða 25

LJOSABALKUR
Til er mikill sægur siglinga- og sjóferðavísna
frá ýmsum tímum. Hafa menn stytt sér stundir
við að kasta þeim fram bæði að fornu og nýju.
Harla misjafn er sá kveðskapur, og fer það
að vonum. Margar eru dægurflugurnar, sem
skortir allt lífsgildi og detta því andvana niður
óðar en þær fæðast á vörum höfundar. Aðrar
eru hagleikssmíðar, sem standast oft og einatt
tönn tímans.
Glæsileg er myndin, sem dregin er upp af
siglingum fornra herskipa í Völsungakviðu:
Varð ára ymur
og járna glymur,
brast rönd við rönd,
reru víkingar;
eisandi gekk
und öðlingum
lofðungs floti
löndum fjarri.
Svo var að heyra
er saman komu
kólgu fvstir
og kilir langir,
sem björg eða brim i
brotna mundi.
Snúast hér að sandi
snævgir kjólar,
rakka hirtir
og ráar langar,
skildir margir,
skafnar árar,
göfugt lið gylfa
glaðir Ylfingar.
Allvíða er vikið að síglingum og sæförum í
kvæðum dróttskáldanna.. Margt af þeim kveð-
skap er þunglamalegt og lífvana, hugsanir. og
líkingar múlbundnar af þrautskorðuðu fórmi.
Þó eru þar undantekningar ýmsar, eins og þessi
ágæta vísa Hallfreðar vandræðaskálds:
Hnauð við hjartasíðu
lireggblásin, mér ási,
mjög hefur unnur að öðru
aflað báni skafli
MaiT skotar mínum knerri '
mjög er eg votur, af rökkvi
munat úrþvegin eira i
alda sínu skaldi.
Þegar kemur fram undir aldamótin 1300 er
kveðskapur tekinn að iosna úr fjötrum hinna
dróttkvæðu hátta. Um þær mundir verða til
siglingavísur á borð við þessa:
Eigi sér lil Alda,
eriun veslur í haf komnir,
allur ]>ykir mér Ægir
sem í eimyrju sæi;
hrynja háar bárur,
haug verpa svanflaugar,
nú er Elliði orpinn
í örðugri báru.
Flestir kannast við þessa snilldarvísu úr Víg-
lundarsögu. Hún er talin vera frá 14. öld.
Eigi má ég á ægi
ógrátandi líta
síðan málvinir mínir
fyrir marbakka sukku.
Leiður er mér sjóar sorti
og súgandi bára,
heldur gerði mér harðan
harm, í unna faðmi.
Fallegar eru siglingavísurnar margar í ýms-
um hinum elztu rímum, þar sem er eins og
saman renni dynur rímnahátta og angan þjóð-
kvæða og stefja. Sigurður blindur kvað um
Svoldarbardaga, í upphafi 16. aldar:
Hef ég þar óð, sem út af Nið
Ólafs rekkar halda,
flaustum renndi frækið lið
fram á æginn kalda.
Svifu þar út á síldar jörð
sextigi löndungs skeiða
Stormi þrunginn Þrándheims fjörð
þreyttu segl með rei'Sa.
Svo frá ég út um Agðanes
Orminn langa skríða,
höfuðin gyld á flóð og fles
fleyg'Su geislum víða.
Bárur snúðu um snekkjur þvert,
og snökuðu suður með landi,
segl var hvert við síma hert,
söng í hverju bandi.
Þó eru gömlu rímnaskáldin fyrst í essinu
sínu, er þau kveða munklöklct um ástarharma,
VlKINGUR
221