Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1997, Blaðsíða 19

fiskvinnslu útgerðar skipsins. Farmurinn færi
allur í einhverja tiltekna pakkningu sem
kostaði eininguna 100 í afurðasölu. Vel gæti
verið að yngsta ýsan í farminum, tveggja sól-
arhringa gömul, hefði getað selst á Ameríku-
markað fyrir 150 eða jafnvel 200. En ekki
væri gefinn kostur á slíku. Allur ýsuafli togar-
ans færi í vinnslulínu sem skilaði ekki hærra
verði en 100. Ef þessi sami afli kæmi á
markað væri fullt af möguleikum til að nýta
hann betur. Einn þeirra væri innanlands-
markaður sem greiddi ágætlega fyrir ýsu.
Annar væri vinnsla í flök á Bandaríkjamarkað
og þriðji væri beinlaus og roðlaus flök á
Ameríku eða Bretland og afgangurinn í
blokk. En í dag færi svona farmur í hæsta lagi
í tvo flokka, fimm punda pakkningar og
blokk. Allur fiskur á markað hljóti því að
leiða til aukinnar verðmætasköpunar í
greininni og fyrir þjóðarbúið í heild.
„Það er talað um hættu á verðlækkun ef
allt fer á markað. En vinnslugetan í landinu
virðist vera ótrúlega mikil. Við höfum haft
markað í tíu ár, að vísu með þetta takmark-
aða magn. En við höfum ekki séð nema viku
og viku í senn þar sem hefur orðið offramboð
á fiski og verðið dottið niður. Vissulega gæti
þetta breyst, en þarf það að vera af hinu
verra? Kæmi ekki til þess að bátarnir drægju
úr sókn þegar verðið lækkaði og sæktu meira
þegar verð hækkaði? Aðlögunarhæfni sjávar-
útvegsins er ótrúlega mikil eins og allir vita.
Við eigum bara að leyfa markaðinum að
vinna eins og honum er eiginlegt. Það færi
enginn óbrjálaður maður að veiða þorskkvót-
ann sinn í dag fyrir 30 krónur ef hann fengi
50 krónur eftir nokkrar vikur. Vinnslan fer á
fullt þegar hún veit að það er að koma vertíð.
Eftirspurn eykst og verð hækkar. Þegar við
vorum að byrja með markaðinn hér voru
fiskuppboð haldin á laugardögum. Margir
nenntu ekki að vera að þvælast á uppboð á
laugardögum, verðið fór niður úr öllu valdi.
Þeir fáu sem mættu og buðu í græddu hins
vegar á tá og fingri. Þetta fréttist og síðan
mættu allir á laugardögum til að bjóða í og
verðið fór upp úr öllu valdi. Nú passa allir sig
á að mæta. Það eru um sextán sjálfstæðir
fiskmarkaðir í landinu núna með um tuttugu
útstöðvar. Það eru komnir markaðir í alla
landsfjórðunga. Eins og ég sagði í upphafi
eru engir tæknilegir örðugleikar því samfara
að setja allan fisk á markað. Auðvitað gerist
slíkt ekki í einum grænum og smáaðlögun
þarf að koma til. Eftir það á þetta að geta
gengið upp, ég tala nú ekki um ef viljinn er
fyrir hendi,“ sagði Ólafur Þór Jóhannsson. ■
Sveinn Hjálmarsson, skipstjóri á Kaldbak EA
Slíta þarf í sundur
veiðar og vinnslu
„Ég hélt fyrst að það væri allsherjarlausn að
setja allan fisk á markað, en er kominn á aðra
skoðun. Það er ekki hægt að fara að tala um
að setja allan fisk á markað fyrr en búið er að
slíta í sundur veiðar og vinnslu. Sami maður
kaupir ekki og selur af sjálfum sér. Við
höfum séð það mikið til starfsaðferða
sægreifanna, að það verður að byrja á að skil-
ja í sundur útgerð og landvinnslu," sagði
Sveinn Hjálmarsson, skipstjóri á ísfisk-
togaranum Kaldbak EA.
„Meðan þeir sem eiga skipin eiga líka land-
vinnsluna er þeim enginn akkur í að fá sem
mest fyrir fisk sem fer á markað. Það er nefni-
lega svo merkilegt í þessum sjávarútvegi, að ef
menn leysa eitt vandamál þá búa þeir til
óteljandi önnur. Eftir því sem þeir verða
lærðari sem gera út fjölgar vandamálunum,
svo einkennilegt sem það nú er. Það héldu
allir að úrskurðarnefndin myndi leysa allan
vanda varðandi fiskverðið. Sú nefnd leysti
engan vanda þegar á reyndi. En það er mikill
munur á meðalverði hjá þeim skipum sem
setja á markað eða fiska í gáma og þeim
skipum sem landa eingöngu heima. Ef ég
væri sægreifi myndi ég aldrei ansa þessari
kröfu um allan fisk á markað. Þá vildi ég hafa
óbreytt ástand til að græða sem mest af
peningum.
En þeir sem ætla að selja á markaði geta
ekki leyft sér að vera úti í tíu til tólf daga eins
og við erum vanir. Fram að þessu höfum við
þurft að veiða karfa fyrst og fremst að magni
til, svo það væri nóg fyrir vinnsluna. Það
þyrfti að breyta þessu því ekki færum við að
selja lélegan karfa á markaði. Við vitum held-
ur ekki hvernig markaðurinn tekur því ef
komið er með 200 tonn af karfa á mánudegi
og önnur 200 tonn á þriðjudegi. Við höfum
ekki hugmynd um hvort hann getur tekið
við þessu,“ sagði Sveinn.
Hann sagði að undanfarin ár hefði hann
nær eingöngu róið suður fyrir land, sem
þýddi einn til einn og hálfan sólarhring aðra
leiðina án þess að bleyta trolli í sjó. Ef allur
fiskur færi á markað gæti hann gleymt því að
koma norður til Akureyrar með aflann. Það
væri út í hött að stíma þangað til þess eins að
selja fisk sem væri einum og hálfum
sólarhring eldri en hann þyrfti að vera.
„Ég held að það sé varla framkvæmanlegt
að koma öllum fiski á markað meðan sægreif-
arnir eiga bæði landvinnsluna og skipin,“
sagði Sveinn Hjálmarsson. ■
Sjómannablaðið Víkingur
19