Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1997, Blaðsíða 50

&

Færi á frystiskip
Þegar Gunnar er spurður hvort
hann myndi sem ungur maður í dag
ráða sig á frystiskip svarar hann hik-
laust játandi.
„Ef ég þyrfti að sjá fjölskyldu minni
farborða með því að fara á frystiskip og
í Smuguna myndi ég ekki hika við
það,“ segir hann en leggur mikla áher-
slu á eitt grundvallaratriði.
„Þegar ég var upp á mitt besta í
þessu voru tekjumöguleikarnir mestir á
því að fara á sjó. Hins vegar gat maður
fengið þokkalega vinnu í landi þar sem
nóg var atvinnan. í dag er ekki um
auðugan garð að gresja hvað varðar
góða vinnu og allra síst fyrir mann sem
vill hætta til sjós og koma í land. Með
sérhæfingu í þjóðfélaginu hafa sjó-
menn litla möguleika í samkeppni um
góð og vellaunuð störf.“
Konan samþykkir ekki
Af því Gunnar væri svona áfjáður í
að fara um borð í frystiskip væri hann
fimmtíu árum yngri er ekki úr vegi að
spyrja Gíslínu hvernig henni myndi
lítast á slíkt.
„Ég yrði alfarið á móti því. Ég man
vel þetta sumar sem Gunnar tiltekur,
sumarið 1952, því þá gekk með okkar
fjórða barn. Mér fannst útiveran alltof
löng en ég var þó aldrei einmana. Við _
bjuggum í sama húsi og foreldrar mínir
og ég hafði mikinn stuðning af móður
minni. Slíkt var mikils virði þar sem Gunnar
var mikið að heiman," segir Gíslína. Að hen-
nar mati er Sveinn sonur þeirra alltof lengi í
burtu og segist Gíslína vel skilja ungar sjó-
mannskonur í dag.
„Saltfisktúrarnir voru sem betur fer fáir en
sjómenn á frystitogurum í dag eru mun
meira að heiman. Alla jafna var Gunnar á
ísfisktogurum en veiðiferðir stóðu í fjórtán
daga. Algengt var að siglt væri með aflann og
þá bættust aðrir tíu dagar við. Hins vegar var
alltaf möguleiki á siglingafríi og það var
mikill munur.“
Hér tekur Gunnar orðið og tekur dæmi af
sjómanni á frystiskipi sem tekur mánaðar-
sumarfrí í júní. Skipið er sent í Smuguna og
túrinn tekur átta vikur. Þar með er sumar-
fríið orðið tveir mánuðir. Sjómaðurinn fer
um borð og skipið fer í aðrar átta vikur í
Smuguna.
„Þar með er þessi maður búinn að vera
launalaus í tvo mánuði og aðrir tveir líða þar
50
Tengdadóttirin: „Mér kemur
alltaf jafn mikið á óvart þegar
talað er um laun þessara manna.
Það er eins og sumum þyki þau
alltof há. En þegar grannt er
skoðað eru launin síst of há fyrir
fjarveruna og fórnarkostnaðinn.
Þessir menn hafa enga möguleika
á venjulegu fjölskyldulífi eins og
kröfur eru gerðar um í dag.“
skemmtanir var svosem ekki að ræða,“
segir hún. Aldrei vann hún starf utan
heimilis, enda nóg að gera með allan
þennan barnahóp, sem fæddur er á
tuttugu árum. Þau bjuggu mestan sinn
búskap ofarlega á Laugaveginum þar
sem Gíslína var fædd og uppalin. Alltaf
var gestkvæmt á heimilinu og flestir
vinir og kunningjar sem áttu erindi í
miðbæinn komu við í kaffi. Það var því
aldrei tími til að láta sér leiðast.
„Staða sjómannskvenna er önnur í
dag. Vegna fjarveru manna sinna voru
þær áður heimavinnandi, sem er óal-
gengt í dag. Þær hafa minni stuðning
af vinkonum og fjölskyldum eins og
var í gamla daga. Ég myndi því aldrei
sætta mig við að minn maður færi á
frystitogara," segir Gíslína.
til hann fær útborgað. I gamla daga voru
túrarnir stuttir og þar með frítúrarnir líka,“
hann.
Stuðningur frá vinkonum
Gíslína segist líka hafa farið oft í siglingar
með Gunnari hér áður fyrr. Á þeim tíma hafi
úrvalið í útlöndum verið meira en hér heima
og því töluverður munaður að komast í
siglingu. Auk þess hafi utanlandsferðir ekki
verið algengar hjá almúgafólki.
„Hann færði mér og börnunum fatnað og
annað þegar hann kom heim úr siglingun-
um. Sumt af því sást ekki einu sinni hér á
landi,“ segir hún.
Aðspurð segist hún aldrei hafa verið ein-
manna þótt Gunnar hafi verið megnið af
þeirra búskap í burtu. Munaði mikið um
félagsskapinn af fjölskyldunni í sama húsi.
,Auk þess átti ég margar góðar vinkonur
sem ég fór af og til út með. Við fórum í
leikhús eða í bíó og þegar Gunnar var í landi
fórum við stundum í leikhús. Um aðrar
Get ekki verið
BÆÐI PABBA OG MAMMA
Eins og áður segir er Sveinn, sonur
þeirra Gunnars og Gíslínu, háseti á
frystitogaranum Frera frá Reykjavík.
Freri er í eigu Ögurvíkur hf. en hjá
þeirri útgerð vann Gunnar síðustu
starfsár sín á sjó.
Eiginkona hans er Jóna Guð-
mannsdóttir og eiga þau þrjú börn.
Það elsta er stúlka sem er 16 ára, þá 11
ára strákur og 5 ára stelpa. Jóna vinnur
við ræstingar 2-3 tíma á dag en að öðru
leyti er hún heimavinnandi. Hvernig
finnst henni löng útivera sjómannsins koma
við heimilislífið?
„Ég finn það mest á stráknum okkar hvað
fjarvera pabba hans hefur mikil áhrif. Hann
miðar við félaga sína sem hafa sína feður
heima við og þeir geta verið að gera hluti
saman sem feðgar gera,“ segir Jóna. „Eins og
aðrir strákar æfir hann fótbolta og svo er
hann í lúðrasveit. Ég hef nú aldrei verið nein
áhugamanneskja um íþróttir en reyni að
mæta á þá leiki sem ég get. Síðan eru fundir í
kringum fótboltann og þar sit ég innan um
hina „pabbana“. Síðast þegar Svenni var í
landi mættum við öll á leik liðsins og ég fann
hvað það var syni okkar mikils virði að pabbi
hans var að horfa á. Þótt ég reyni get ég
nefnilega ekki verið bæði pabbi og mamma.“
Meiri einangrun f Reykjavík
EN Á LANDSBYGGÐINNI
Jóna segir að hún finni meira fyrir einangr-
un sjómannskonunnar í Reykjavík en úti á
landi. Hún er alin upp í Vestmannaeyjum og
Sjómannablaðið VÍKINGUR