Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1997, Blaðsíða 52

sex á morgnana verður að vekja hana til
að fara niður á bryggju. Þegar líður að
brottför vill hún ekki að hann fari en
eftir nokkra daga er hún búin að
gleyma og snýr sér að öðru þar til hann
kemur aftur. Mér finnst slæmt að þeir
koma yfirleitt í land í miðri viku en
sjaldan um helgar. Það er nú bara þan-
nig að á heimilum sjómanna, eins og
annarra, eru börn í skóla eða vinnu.
Eins og hjá öðrum eru helgarnar frí-
tími allra í landi.“
Launin síst of há
Jóna segir að sjálfsagt vilji engin
kona eiga mann á frystiskipi en ekki sé
auðhlaupið að því að fá góða vinnu í
landi.
„Mér kemur alltaf jafn mikið á óvart
þegar talað er um laun þessara manna.
Það er eins og sumum þyki þau alltof
há. En þegar grannt er skoðað eru
launin síst of há fyrir fjarveruna og
fórnarkostnaðinn. Þessir menn hafa
enga möguleika á venjulegu fjölskyldu-
lífi eins og kröfur eru gerðar um í dag,“
segir Jóna.
A „VAKT“ FYRSTA
SÓLARHRINGINN í LANDI
Sveinn Gunnarsson er fæddur árið
1955, þremur árum síðar en Gunnar
fór á saltfiskerí. Hann byrjaði 17 ára til
sjós og hefur stundað í sjóinn síðan
með hléum. Honum reiknast til að samtals
hafi hann verið á sjó í 20 ár. Síðustu þrjú árin
hefur hann verið á frystitogurunum Frera.
Hann segir að útiveran á frystiskipunum sé
alltof löng miðað við ísfisksskipin.
„Það væri betra að túrarnir væru bara 14
dagar í stað lágmark 28 eða jafnvel fleiri. Þá
myndi maður vera oftar í landi, styttra í hvert
sinn auðvitað, en dytti ekki alveg úr sam-
bandi við fjölskylduna.“
A sínum sjómannsferli hefur Sveinn verið á
bátum, ískfiskstogurum og frystiskipi. Hver er
munurinn?
„Mér líkaði mjög vel að vera á bátunum og
minni togskipum. Það eru færri kallar um
borð og samfélagið lítið og náið. Útiveran var
stutt og maður var oftar í landi. Það er gott
að vera á 150 tonna bátum,“ segir Sveinn.
„Bátaútgerðin er nánast orðin engin núna,
kvótinn lítill og afkoma þeirra í engu sam-
ræmi við frystiskipin. Ef maður er á annað
borð sjómaður er eðlilegt að vera í sem bestu
plássi, eins og á Frera, þar sem afkoman er
Sonurinn: „Pjölskyldulífið er líka
öðruvísi en þegar ég var að alast
upp á Laugaveginum. Fjölskyldur
voru barnfleiri og það voru heilu
hóparnir á götunum. Afar,
ömmur og frænkur bjuggu saman
en nú er fjölskyldulífið einskorðað
við pabba, mömmu og börn.
Stórfjölskyldan er dreifð um
borgina og heldur minna saman.“
góð. Ef sá tími kæmi aftur að bátaútgerð yrði
hagstæð myndi ég skipta yfir.“
Hann segir að bátarnir séu oftar í landi;
stundum er brælustopp en möguleikarnir og
sveigjanleikinn sé meiri.
Taka frí allan mánuðinn
„Ef eitthvað stendur til hjá fjölskyldunni er
lídð mál að taka frí í viku en ef maður er á
frystitogara á þarf að taka frí allan mánuðinn
eða meira.“
A frystiskipum eru staðið sex og sex eins og
á öðrum togurum. Margir sjómenn hafa
talað um það að eftir því sem útiveran lengist
aðlagist líkaminn vaktaskiptunum. Menn
standi því nánast sex og sex heima hjá sér í
landi.
„Þetta er alveg rétt og mjög sérstakt.
Vaktatíma er breytt á milli túra. Á ísfisksskip-
unura er þetta eins, en túrarnir styttri og því
er maður fljótari að vinda ofan af sér. Eftir
fjórar eða sex vikur hefur líkaminn aðlagast
svo vel þessum vöktum að flestir eru á
„vakt“ fyrsta sólarhringinn í landi,
jafnvel tvo,“ segir Sveinn og nefnir að
klukkan fimm einn daginn hafi hann
alveg verið kominn að því að sofna í
bílnum, enda sagði Iíkaminn að nú
væri að koma hvíld.
Hvað varðar tengslin við land segir
hann þeir hafi útvarp og síma en
stundum detti farsíminn út.
Fjölskyldulífið er öðruvísi
„Ég hef tekið eftir því hvað maður er
gjörsamlega út úr kú hér heima þegar
maður hefur aðeins eina útvarpsstöð á
sjónum, Rás 1. Við höfum allar helstu
fréttir frá Islandi og frá umheiminum.
Á nóttunni heyrum við útdrátt úr
dægurmálaþáttunum á öðrum rásum
og þar eru aðrar fréttir. Ef við missum
af þessum þáttum höfum við ekki
hugmynd um dægurfréttirnar,“ segir
hann.
Hvað varðar fjölskylduna segir hann
að börnin séu orðin nokkuð vön fjar-
vistunum en auðvitað sé leiðinlegt að
vera svona fjarri heimilinu um langan
tíma. Hann er sammála mömmu sinni
um að fjölskyldumynstrið sé breytt.
„Fjölskyldulífið er líka öðruvísi en
þegar ég var að alast upp á Laugaveg-
inum. Fjölskyldur voru barnfleiri og
það voru heilu hóparnir á götunum.
Afar, ömmur og frænkur bjuggu
saman en nú er fjölskyldulífið einskorðað við
pabba, mömmu og börn. Stóríjölskyldan er
dreifð um borgina og heldur minna saman,“
segir hann.
Sveinn segir að aðbúnaður um borð í Frera
sé eins og best verði á kosið. Þeir hafi góða
klefa, ljósabekk og þrektæki. Miðað við
aðbúnaðinn í gamla daga þegar pabbi hans
var á saltfiskeríinu segir hann að aðbúnaður í
dag sé tíu sinnum betri.
Aðbúnaður fyrir neðan allar hellur
„Ég fann það sjálfur hvað það er gott að
brjóta daginn upp með því að æfa svolítið,
sérstaklega þegar fiskerí er dauft dag eftir dag.
Hins vegar vitum við að það hafa verið send
skip í Smuguna þar sem aðbúnaður er fyrir
neðan allar hellur. Síðan er það mannanna
sjálfra að hafa ofan af fyrir sér og undirbúa sig
vel undir langar fjarvistir að heiman,“ segir
Sveinn og tiltekur spil, töfl og bækur til að
lesa. ■
52
SjÓMANNABLAÐIÐ VÍKINGUR