Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1997, Blaðsíða 21

sar svína skelfilega á verðinu
að og þessi iðnaður þolir ekki að bæta þessu
við annan kostnað. Landvinnsla sem er með
sín eigin skip stýrir þeim til veiða og löndun-
ar eftir framboði á fiski og þörf fyrir vinnslu á
hverjum tíma. Sú stýring fellur auðvitað um
sjálfa sig ef allt á að fara á markað. Fiskurinn
færi í auknum mæli burt frá hinum ýmsu
sjávarbyggðum út um land. Smærri húsin í
hinum dreifðu byggðum munu sennilega
leggjast af eða iðnaðurinn breytast í gamla
farið þar sem aðeins yrði unnið 90 til 100
daga á ári. Slíkt yrði raunar ekki fram-
kvæmanlegt samkvæmt kjarasamningum.
Við erum að reyna að keyra þessi frystihús
þannig að þau séu rekin eins og iðnfyrirtæki
og höfum hráefni 270 til 280 daga á ári.
Þetta byggist á því að hafa eigin
hráefnisöflun. Það yrði miklu erfiðari og
subbukenndari rekstur að setja allan fisk á
markað,“ sagði Guðmundur Smári.
„Jú, það er rétt. Menn tala um að vinnslan
eigi að sérhæfa sig meira. En athugum
staðreyndir. Það eru svo miklar sveiflur !
þessu. Við keyrðum mjög stíft á karfa á síðas-
ta ári en síður á þorsk. Gengisþróunin þýðir
hins vegar að karfinn fer niður um 30 til 40
milljónir á ársgrundvelli hjá okkur en
þorskurinn upp um 40 milljónir. Þarna
erum við að tala um 70 til 80 milljóna króna
sveiflu. Sérhæfingin nær ekki að jafna svona
ofboðslegar sveiflur á gengisskráningu.
Sérhæfing í okkar húsi felst í því að hafa ör-
litla breidd. Vandamálið á þessum mörkuð-
um er það, að til skamms tíma hefur fram-
boðið verið miklu minna en eftirspurnin. Þá
daga og vikur sem þetta snýst við og magnið
eykst verulega hríðfellur verðið. Ég er búinn
að margræða þetta við rnína sjómenn og þeir
hafa ekki nokkurn áhuga á þessu. Um daginn
bauð ég þeim að ef það yrði lögskipað að setja
allan fisk á markað mættu þeir eiga bátinn
með því eina skilyrði að þeir lönduðu öllu
hér á heimamarkaði. Þeir þáðu ekki boðið,“
sagði Guðmundur Smári ennfremur.
„Já, ég kannast við þá fullyrðingu að raun-
verulegt skiptaverð komi ekki fram nema
allur fiskur fari á markað. Ég held að hjá
meginþorra útgerðar og fiskvinnslu sé þetta í
þokkalegu standi og allir sáttir. Það eru örfáir
skussar sem eru að svína á þessu alveg skelfi-
lega og um það snýst öll umræðan. Það er
mín tilfinning. Umræðan snýst öll um örfáa
aðila sem stunda þriðja flokks viðskipti í
þessu en ekki um hina. Við gerðum hér skrif-
legan samning um fiskverð löngu áður en
það var samningsskylda. Um það hefur verið
mjög góð sátt. Við stefnum auðvitað að því
að hafa út úr þessu hámarksarð af veiðum og
vinnslu og ég held að það komi þokkalega út
fyrir alla. A vissum tímapunktum væri senni-
lega hægt að fá hærra verð fyrir sjómennina
með því að selja á mörkuðum, þegar veruleg
vöntun væri á fiski. En við jöfnum þetta út
og kostnaðurinn gleymist gjarnan, bæði við
gáma- og markaðssöluna. Sá kostnaður er
aldrei dreginn frá ! umræðunni. Þegar við
kaupum af eigin skipi kemur enginn kostn-
aður þar ofan á, löndunarkostnaður er ekki
dreginn frá. Ég hræðist þá tilhugsun að allur
fiskur skuli fara á markað. Að minnsta kosti
svona fyrsta kastið. Sjómenn og sjálfstæðir
útgerðarmenn eru að koma til mín og biðja
um föst viðskipti og fast verð. Nú eru menn
með verulegar væntingar um auknar þorsk-
veiðiheimildir. En eftir að hafa dregið svona
mikið úr þorskveiðum um langan tíma erum
við lengi að byggja upp markaði okkar. Ég
fullyrði því að við tvöföldun á afla muni
tekjur útgerðarinnar aðeins aukast lítillega,“
sagði Guðmundur Smári Guðmundsson. ■
Sjómannablaðið Víkingur
21