Náttúrufræðingurinn - 1940, Page 64

56
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
undrandi. Þessi harðvítugi skalli, sem ég hélt að væri, var þá
að mestu úr móbergi, samskonar að gerð og ég hafði hitt neðar
í hnjúknum, og auk þess að nokkru byggður upp úr lausbundn-
um stuðlabergsstubbum, sem lítið hald var í fyrir utan að kom-
andi árásum. í samanburði við venjulegan basalthnjúk virtist
þetta hreinasta spilaborg og ekki líkleg til þess, að hafa í þús-
undir alda boðið birginn jökulskriði og öðrum eyðandi öflum.
Hnjúkstoppurinn er ávalur að ofan, en aðeins nokkur hundr-
uð fermetrar að flatarmáli. Þaðan jafndreginn halli til allra
hliða, er svarar 30—45°. Lögunin nálgast nánar pýramídann,
en þó skýtur út alllöngum hvassbrúna rana til norðurs, rúmum
100 m neðan við aðaltoppinn. Tilsýndar hefir því hnjúkurinn
nokkra hrygglögun í þá átt. Eftir því, sem næst verður komizt
af hæðarlínum herforingjaráðskortsins, er hæð hinna jafn-
dregnu og skriðum runnu hlíða hnjúksins sem hér segir: Að
norðan ofan ranann 770 m, að austan niður á Hamraheiði (Mjóa-
dal) 500 m, að sunnan ofan í Tröllaskarð 280 m og að vestan
ofan í Mælifellsdal 640 m. Þykkt hnjúksins í framangreindum
hæðum er um 2 km, en lengdin alls um 3 km. Öll hæð hans er
eins og áður getur 1138 m yfir sjávarmál.
Útsýnið í þessari hæð heillar. Aldrei hefi ég séð Skagafjörð
svo fagurlega dreginn né breiðfeðman eins og hann lá nú sem
opið landabréf fyrir fótum mér. Þó hefi ég dvalið þar fram til
fullorðinsaldurs og farið nánar um hann en flestir aðrir. Jökul-
bungurnar gljá milli skýjabólstranna í suðri og suðvestri, og í
bezta skyggni mun sjást alla leið til Vatnajökuls. Norðan jökl-
anna blasa við heiðaöræfi Skagafjarðar og allrar Húnavatns-
sýslu, öldóttar flatneskjur með óteljandi vötnum, en jaðarkög-
ur sýnist til byggðarinnar, þar sem hálendisgeirarnir teygjast
lengst til norðurs í Húnaþing, svo að vatnar yfir alla dali milli
þeirra. Enn lengra til norðurs blikar á hafflöt Húnaflóa og
fjarst af öllu sést til vesturhluta landsins og hvernig hann
hverfur í blámóðu.
Ég fer að athuga kollinn á hnjúknum. Þótt lítill sé, er hann
þó nógu stór til þess að hægt væri að skipta á landmælingavörðu
þeirri, sem nú stendur þar, og nægilegu skýli fyrir fjallgöngu-
menn framtíðarinnar, innlenda og útlenda, er einhverntíma læra
að meta Mælifellshnjúk vegna hollustuhátta og óviðjafnanlegs
útsýnis. Þegar takast upp aftur ferðir um Stórasand, og bílfært
er orðið fram Mælifellsdal, er heilbrigðum manni ekki meira