Andvari - 01.01.1947, Side 37

ANDVABI
Manntalið 1703
33
ur síðar verið prentuð víðar,1) en hins vegar féllu sjálfar mann-
talsskýrslurnar aftur i gleymsku, og munu menn jafnvel hafa
haldið, að þær væru glataðar. Þangað til Skúli tók þær til
meðferðar lágu þær í skjalasafni Rentukammersins, en það
var síðar innlimað í Ríkisskjalasafn Dana. Þar sem það var
Ijóst af bréfi nefndarmanna til sýslumanna um töku manntals-
ins, að í því mundu vera margar upplýsingar, sem Skúli Magn-
ússon hefði gengið fram hjá, þá gerði Jón Þorltelsson þjóð-
skjalavörður ráðstafanir til þess, að leitað yrði að því i ríkis-
skjalasafninu vorið 1914, og lcom þá í Ijós, að það var þar vel
geymt, svo að eltlti vantaði einn einasta hrepp inn í, nema
Vestmannaeyjar, en þær voru í Árnasafni. Komu nú upp
óskir um að fá manntalið til íslands, en rétt á eftir skall á
heimsstyrjöldin fyrri, svo að það var ekki fyrr en að henni
lokinni, að teknir voru upp samningar um afhendingu mann-
tolsins. Leiddu þeir til þess, að árið 1921 voru skýrslurnar
lánaðar Stjórnarráði íslands, en samkvæmt samningi milli
Danmerkur og Islands árið 1927 skyldu þær verða eign ís-
lands. í fjárlögin fyrir árið 1924 var tekin upp 1000 kr. fjár-
veiting til þess að byrja á heildarútgáfu manntalsins 1703,
Þar sem allar frumskýrslurnar skyldu prentaðar í heilu lagi.
Hefur Hagstofan annazt útgáfu þessa.2)
I samanburði við manntalsskýrslur nú á dögum er mann-
talið 1703 ákaflega fyrirferðarlítið. Það rúmaðist allt í ein-
11 m litlum böggli, sem aðeins vóg 3% kg. Til samanburðar
má geta þess, að manntalið 1940 er í um 50 bögglum, sem
hver er talinn hæfilegur í eitt bindi, og munu margir þeirra
ekki vega minna en allt manntalið 1703. Það mætti því ætla,
1) Svo sem í Skýrslum um landshagi á íslandi II. b. 1859 bls. 60 og 64—65
og i Landshagsskýrslum 1903, þar sem líka er tilgreindur mannfjöldi, heim-
•latala og tala sveitarómaga i hverjum hreppi.
9) Árið 1940 voru komin út 16 hefti. Var þá fullprentað allt manntalið
frá 1703. En sem viðauki aftan við var tekið manntal, sem til er úr 3 sýsl-
Um L'á árinu 1729. Manntal þetta var sent austur að Flúðum á stríðsár-
Unum, og féll þvi útgáfan niður, en nú verður bráðlega lokið við útgáfuna.