Andvari - 01.01.1947, Side 40

36
Þorsteinn Þorsteinsson
ANDVARl
dvöldu, og auk þess í sérstakri skrá aftan við hreppinn. Hitt
voru flest sveitarómagar, sem höfðu framfæri i fleirum en
einum hreppi, er þá var mjög tíðkanlegt. Þá átti að telja að-
eins á einum stað, þar sem þeir voru á langaföstunni, en þeir
voru oft líka taldir þar, sem þeir áttu að vera aðra tíma árs-
ins, því að hreppstjórarnir hafa ógjarna viljað láta sveitar-
þyngslin sýnast minni en þau voru raunverulega. Einnig voru
nolckrir skólapiltar taldir bæði í Skálholti og heima hjá for-
eldrum sínum. Skráin um utansveitarhúsgangsmenn, sem
taldir voru þar sem þeir gistu páskanóttina, var sérstakur við-
auki við manntalið, því að þessir menn hefðu líka átt að vera
taldir í sjálfu manntalinu, þar sem þeir áttu framfærslusveit,
en það mun oftast ekki hafa verið gert, því að samband þessa
fólks við framfærslusveitina hefur verið orðið svo laust, að
hún hefur verið hætt að telja þá með ómögum sínum. Við
úrvinnslu manntalsins nú hafa þessir flækingar allir verið
teknir með, nema þeir, sem fundust einnig taldir í sjálfu mann-
talinu, en það voru um 70 af 460 alls. Ekki er ósennilegt, að
skotizt hafi í manntalinu yfir eitthvað af öðru fóíki, en úr
því verður ekki bætt, enda mun varla hafa kveðið mikið að
því. Aftur á móti hefur enginn við úrvinnslu manntalsins nú
verið vísvitandi talinn nema í einum stað.
Eftir þessar lagfæringar telst svo til, að mannfjöldinn á öllu
landinu hafi við manntalið 1703 verið 50358. Munar það ekki
miklu frá því, sem áður hefur verið talið, en það hefur ýmist
verið 50444 eða 50681. Mannfjöldinn á öllu landinu þá hefur
verið svipaður eins og mannfjöldinn nú í sveitum landsins,
að meðtöldum kaujitúnum og þorpum með færri íbúum en 500
manns. Öll aukning mannfjöldans síðan hefur lent í kaupstöð-
um og stærri lcauptúnum. Reyndar er sú fjölgun öll til komin
á síðari hehningi þess 240 ára tímabils, sem síðan er liðið.
Skömmu eftir 1703, árið 1707, gekk hér á landi einhver hin
allra skæðasta drepsótt, stóra bóla, svo að fólkið hrundi niður
unnvörpum. Síðar komu móðuharðindin (1784—85), nieð
geysimiklum manndauða, auk margra annarra harðindaára a
18. öldinni. Það var því ekki fyrr en eftir 120 ár, eða skömmu