Uppeldi og menntun - 01.01.1994, Síða 99

GUÐMUNDUR B. ARNKELSSON
sérhæfi prófsins alls og var áreiðanleiki þess metinn á grundvelli fylgni milli ein-
stakra prófhluta en sérhæfi kannað gagnvart einstökum prófhlutum stærðfræði-
prófsins. Sérhæfi stærðfræðiprófsins í heild var metið á svipaðan hátt, það er áreið-
anleiki á grundvelli niðurstöðutalna einstakra blaðsíðna og sérhæfi gagnvart próf-
hlutum íslenskuprófsins. Notuð var aðfallsgreining (regression analysis) til að meta
það hlutfall af dreifingu prófhluta sem var sameiginlegt öðrum prófhlutum. Eins og
áður var daglegt líf ekki tekið með í þessa úrvinnslu, nema þegar meta átti sérhæfi
þess. Tafla 6 gefur til kynna niðurstöður aðfallsgreininganna og áætlað sérhæfi
prófhlutanna. Sérhæfi einstakra prófhluta í stærðfræði var mjög lítið, þrátt fyrir
viðunandi eða mikinn áreiðanleika prófhlutanna. Kjarni 2 skar sig þó úr með nánast
ekkert sérhæfi. Sérhæfi heildareinkunna í stærðfræði og íslensku var heldur meira
en sérhæfi einstakra prófhluta í stærðfræði, en þó tæpast viðunandi.
UMRÆÐA
Tveir þættir liggja til grundvallar samræmdum einkunnum og skólaeinkunnum.
Annars vegar er tungumálaþáttur sem felur í sér einkunnir í íslensku og erlendum
tungumálum og hins vegar stærðfræðiþáttur sem felur í sér stærðfræðieinkunnir.
Sömu þættir koma fram hjá börnum fæddum 1969 og þeim sem tóku samræmd próf
vorið 1991. í fyrra gagnasafninu tengjast samræmdar íslenskueinkunnir stærð-
fræðiþættinum tiltölulega náið, en þó eru tengslin meiri við tungumálaþáttinn.
Skólaeinkunn í íslensku tengist jafnt báðum þáttum. Vorið 1991 skipa íslenskuein-
kunnir sér hins vegar tryggilega í flokk tungumálaeinkunna og tengjast lítið við
stærðfræðiþáttinn. Vorið 1991 voru engin samræmd próf haldin í ensku og dönsku,
en engu að síður breyttist afstaða skólaeinkunna í þessum greinum ekkert gagnvart
öðrum einkunnum frá því sem var hjá 1969-árganginum.
I báðum gagnasöfnum voru mikil tengsl milli þáttanna tveggja og u.þ.b. helm-
ingur dreifingarinnar sameiginlegur. Þessi tengsl þáttanna gefa til kynna að einn
yfirþáttur sé þáttunum sameiginlegur og liggi þannig til grundvallar einkunnum í
íslensku, stærðfræði, ensku og dönsku við lok grunnskóla. Þættirnir tveir eru þann-
ig annars vegar sérhæfur tungumálaþáttur og hins vegar sérhæfur stærðfræðiþátt-
ur sem tengjast innbyrðis vegna tilvistar yfirþáttarins. Tengsl einkunna við þessa
tvo sérhæfu þætti eru svipuð frá einum tíma til aimars að íslenskueinkunnum undan-
teknum.
Þáttabygging samræmdra einkunna er í samræmi við niðurstöður Sigríðar Val-
geirsdóttur o.fl. (1988). Hér er aðferðafræðin önnur og byggt á fjölbreyttari upplýs-
ingum um einkunnir við lok grunnskóla. Heildarniðurstaðan er þó sú sama: Sam-
ræmdar einkunnir mæla að mestu leyti mjög almenna námsfærni af því tagi sem
mælist á greindarprófum, sem skiptist í tvo náskylda sérhæfa þætti eins og fyrr
greindi.
Niðurstöðurnar eru ekki fyllilega sambærilegar við niðurstöður Gerðar G. Ósk-
arsdóttir (1992). Hún gerði ráð fyrir tveimur óháðum þáttum, en niðurstöður þess-
arar athugunar gefa til kynna tvo tengda (háða) þætti og einn sameiginlegan yfir-
þátt sem liggi að baki öllum samræmdum einkunnum.
97