Læknablaðið - 15.12.1998, Blaðsíða 42

944
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
Umræða og fréttir
Landlæknir þarf að hafa það mikla þekkingu
að hann viti hvenær á að kalla á aðstoð og
ráðgjöf, en ákvörðunin er hans
Ólafur Ólafsson kveöur eftir 26 ára starf sem landlæknir
Ólafur Ólafssun hefur set-
ið í embætti landlæknis síð-
ustu 26 árin, þetta er býsna
stór hluti af starfsævi eins
manns. Reyndar er það svo,
að í huganum er landlæknis-
embættið Ólafur Ólafsson. I
viðtali við Læknablaðið fyr-
ir skömmu kvaðst Ólafur
hafa „drepið af sér“ átta
norræna kollega, þá vaknar
spurningin hvort starf land-
læknis sé svona erfitt og
streituvaldandi eða hvort
Ólafur Ólafsson sé einfald-
lega það þrjóskur, að ekkert
bíti á hann.
„Ég held að ástæðan liggi
aðallega í samanlögðum aldri
foreldra minna, þau urðu sam-
tals 174 ára eða 87 ára að
meðaltali, þar hefur þú líklega
lykilinn. Kannski er starfið
slítandi, ég hef til dæmis tekið
eftir því að landlæknar verða
fljótt gráhærðir, ég varð það
reyndar líka en trúlega vegna
þess að allt mitt fólk verður
fljótt gráhært þannig að mín
gráu hár stafa varla öll af
streitu. Einn ágætis maður
sem tók við um sama leyti og
ég var Torbjörn Mörk, land-
læknir í Noregi, hann dó í
starfi löngu orðinn gráhærður,
mikill prýðis maður. I Svíþjóð
til dæmis eru landlæknar ráðn-
ir til sex ára og fá síðan fram-
lengingu, þannig að ekki er
alls staðar um æviráðningar
að ræða og engan sænskan hef
ég séð gráhærðan. I Noregi
eru menn æviráðnir og sama
var í Danmörku, að minnsta
kosti til skamms tíma. Ymsir
höfðu það sem stíl að sitja til
æviloka eða dóu bara í starfi.
Það er varla hægt að hugsa sér
glæsilegri dauða en deyja í
starfi. En ég hef reyndar tekið
eftir þvf að margir æðstu emb-
ættismenn verða fljótt gráir,
sumir ráðherrar grána á einu
kjörtímabili.
Það er hinsvegar rétt að
starfsdagur minn hefur verið
nokkuð langur og oft á tíðum
lendir vinnan með mér heim
einsog siður er á Islandi.
Einnig er síminn alltaf opinn
hjá landlækni og aðstoðar-
landlækni, þeir eru alltaf á
vakt. Eitt sinn tók ég 32 sím-
töl á einni kvöldstund, þannig
að það getur verið í mörg horn
að líta.“
Sjálfstæði landlæknis-
embættisins
- Ég sá haft eftir þér að á
sínum tíma hefði átt að leggja
embætti landlæknis niður, eða
breyta því að minnsta kosti í
einhvers konar hjálendu. Er
embættið sjálfstætt?
„Það er rétt að skömmu
eftir að ég tók við embætti var
lagt fram stjómarfrumvarp þar
sem gert var ráð fyrir að land-
læknisembættið yrði samein-
að ráðuneytisstjóraembættinu
og landlæknir yrði þá væntan-
lega einhvers konar deildar-
stjóri eða yfirlæknir í ráðu-
neytinu. Ég lagðist hart gegn
þessu og gekk beint upp til þá-
verandi ráðherra og rétti hon-
um uppsagnarbréf. Hann neit-
aði að taka við því en ég lagði
það á borðið og sagði honum
jafnframt að ég ætlaði ekki að
gefa slaginn óblóðugt. Ráð-
herra stakk bréfinu undan og
sýndi engum. Ég fór ekki að
ráðum sumra embættisvina
minna sem ráðlögðu mér að
fara ekki í slag nema vera viss
um sigur, heldur skrifaði ég
bréf til ráðherrans og sendi
það inn í heilbrigðisnefnd Al-
þingis. Athugasemdir mínar
voru í þremur liðum; að emb-
ætti landlæknis og ráðuneytis-
stjóra yrðu ekki sameinuð,
landlæknir starfaði sem verið
hefði og í þriðja lagi að land-
læknir yrði formaður Heil-
brigðismálaráðs Islands en
ekki ráðuneytisstjóri eins og
gert var ráð fyrir í frumvarp-
inu. Málinu lyktaði þannig á
Alþingi um vorið að greidd
voru atkvæði með handaupp-