Læknablaðið - 15.12.1998, Blaðsíða 74

972
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
inni af lækninum sem einstak-
lingi. Þjóðfélagið í heild verð-
ur að axla þá ábyrgð á grund-
velli stefnumótunar lækna.“
Stefnumótun í
heilbrigðismálum
- Hvernig var þessum mál-
flutningi þinum tekið?
„Mjög vel. Alþjóðafélag
lækna var stofnað eftir síðari
heimsstyrjöld í skugga allra
þeirra grimmdarverka sem þá
voru unnin. Tilgangurinn með
stofnun þeirra var einmitt sá
að koma á fót einhverri stofn-
un sem gæti mótað alþjóð-
legar siðareglur sem læknar
færu eftir í störfum sínum.
Samtökin njóta mikillar virð-
ingar og það er tekið fullt
mark á samþykktum þeirra
enda eru öll mál rædd þar eftir
flóknu kerfi sem á að tryggja
vandaða umfjöllun.
Aftur á móti hafa samtökin
ekki beitt sér neitt sem heitið
getur á öðrum sviðum. Þau
láta einstökum fagfélögum
eftir að fjalla um þróun vís-
indanna og menntunarmál
lækna heyra undir önnur sam-
tök. En á þessu er þó að verða
breyting. Stefnuræða nýkjör-
ins forseta var einmitt hvatn-
ing til þess að samtökin beittu
sér meira í stefnumótun í heil-
brigðismálum og gæfu tóninn
í þróun heilbrigðiskerfisins.
Og þar er stjórnun lykilatriði.
Enda eru menn alls staðar að
glíma við sama vandann: pen-
ingarnir nægja ekki fyrir því
sem menn vilja gera og gætu
gert.“
Gagnagrunnsmálið til
umræðu
- Norræna deildin tók upp
gagnagrunnsmálið á þessum
fundi. Hvernig var því tekið?
„Já, eins og sagt var frá í
síðasta læknablaði,var flutt
áskorun til aðalritara WMA að
taka málið til athugunar og
umfjöllunar. Norrænu félögin
voru raunar búin að álykta um
málið og vildu taka það upp
en náðu því ekki fram þar sem
miðstjórnin hafði ekki haft
tíma til að fjalla um málið.
Reyndar hefur Alþjóðafélag
lækna áður ályktað í þá veru
að það sé gott að búa til
gagnagrunna til vísindarann-
sókna, að sjálfsögðu með
þeim fyrirvara að rétt sé staðið
að persónuverndinni.
Norræna deildin lagði
áherslu á það í málflutningi
sínum að þama væri verið að
taka heilsufarsupplýsingar um
heila þjóð inn í gagnagrunn
sem er óvíst hvernig verður
beitt og að það gæti haft í för
með sér ýmsar ófyrirséðar sið-
fræðilegar spurningar. Menn
töldu einnig að það gæti gefið
slæmt fordæmi. Þótt við Is-
lendingar séum rík þjóð sem
ætlar að hagnast á gagna-
grunninum og þykjumst geta
tryggt rétt okkar og öryggi, þá
er verið að biðla til margra
fátækari smáþjóða um alls
kyns erfðaupplýsingar og líf-
sýni og slíkar tilraunir gætu
fengið byr undir báða vængi
ef við sköpum fordæmið.
Þessi sjónarmið hlutu
hljómgrunn en hitt áherslu-
atriði Skandínavanna um að
þarna væri verið að gera
heilsufarsupplýsingar að
verslunarvöru naut ekki mik-
ils skilnings í röðum banda-
rísku læknanna sem eru mjög
áhrifamiklir í samtökunum.
Einn þeirra brást hart við og
spurði strax: Er eitthvað verra
að svona gagnagrunnur sé í
höndum einkafyrirtækis en
hins opinbera?
Það eru allir sammála um
að svona gagnagrunnur geti
opnað nýja og spennandi
möguleika í rannsóknum og
menn eru ófúsir að leggja
stein í götu vísindanna. Menn
voru á því að full þörf væri á
að fylgjast grannt með fram-
vindu mála á íslandi í því
skyni að tryggja að öryggi ís-
lensku þjóðarinnar væri ekki
stefnt í voða, hvorki þjóðinni í
heild né einstaklingum innan
hennar.“
Náðum takmarki okkar
- Hvernig fannst þér að
koma á þennan fund?
„Mér fannst mjög lærdóms-
ríkt að kynnast þeim vinnuað-
ferðum sem þarna er beitt.
Allt rann í gegn eins og smurt
og greinilegt að vinnubrögðin
voru mjög vönduð. Einnig
vakti það athygli mína hvað
þetta eru „gömul“ samtök,
ætli meðalaldur fundarmanna
hafi ekki verið um 60 ár og
nánast allt karlar. Það mætti
blása meira lífi í samtökin og
þeir vita af því enda vænta
þeir mikils af samstarfi við
okkur læknanema. Okkar sam-
tök eru líka að mörgu leyti öfl-
ugri en Alþjóðafélag lækna,
við erum með verkefni í gangi
um allan heim og fullt af hug-
myndum. Tillaga okkar um að
samtökin flytji saman og að
Alþjóðafélagið styrki IFMSA
með því að veita þeim tiltekna
þjónustu var líka samþykkt.
Okkar markmiði var því náð.
Svo fannst mér auðvitað
gaman að vera þarna. Eg stakk
óneitanlega í stúf við aðra
fundarmenn og fékk heilmikla
athygli út á það. Einnig fékk
ég mikil og góð viðbrögð við
ræðunni og það var að sjálf-
sögðu ánægjulegt," sagði Björg
Þorsteinsdóttir læknanemi.
-ÞH