Læknablaðið - 15.12.1998, Blaðsíða 82

980
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
for the Protection of Human
Rights and Fundamental Free-
doms, Rome 4.XI. 1950).
A.Fyrstur er Sáttmálinn um
mannréttindi og læknis-
fræði (Convention for the
Protection of Human
Rights and Dignity of the
Hunran Being with regard
to the Application of Bio-
logy and Medicine: Con-
vention on Human Rights
and Biomedicine. Adopted
by the Committee of Minis-
ters on 19 November 1996),
sem undirritaður var af
meirihluta aðildarríkja Evr-
ópuráðsins í Oviedo, Ast-
urias á Norður-Spáni 4.
apríl 1997, þar á meðal af
fulltrúa Islands.
í fyrstu grein samningsins
er kveðið á um það, hverja
vernd aðilar Sáttmálans
skulu veita hverjum og
einum, að því er varðar
beitingu líffræði og
læknisfræði og þar segir í
lokin „að hver samnings-
aðili skal í landslögum gera
nauðsynlegar ráðstafanir
til að fullncegja ákvœðum
samnings þessa
í annarri grein er mann-
veran sett ofar öðru enda
skuli „hagsmunir og velferð
mannverunnar vera fremri
eiginhagsmunum samfélags
og vísinda
Tíunda grein er um cinkalíf
og rétt til að fá upplýsing-
ar og þar segir meðal ann-
ars „Allir eiga rétt á að
einkalíf þeirra sé virt, að
því er varðar upplýsingar
um heilbrigði þeirra “ og
„að fá að vita um hverjar
þœr upplýsingar, sem safn-
að er“.
í elleftu grein er bann við
hvers kyns mismunun
vegna erfðauppruna. I næstu
grein er fjallað um forspár-
erfðapróf „Prófum, sem
segja fyrir um erfðasjúk-
dóma eða koma að haldi
annað hvort við að bera
kennsl á þann er ber gen,
sem veldur sjúkdómi eða
við að uppgötva arfbundna
hneigð til sjúkdóms eða
nœmi fyrir sjúkdómi, má
aðeins beita í heilbrigðis-
skyni eða í vísindarann-
sóknum tengdum heilbrigð-
ismarkmiðum og sé það háð
því, að veitt sé viðeigandi
erfðaráðgjöf“.
B.í þessu samhengi ber að
geta þess, að 1992 sam-
þykkti Ráðherranefnd Evr-
ópuráðsins ályktun til að-
ildarríkjanna um erfða-
prófanir og erfðaskimun.
Þar segir meðal annars í
sjöundu meginreglu um
^u
matran
sumatriptan
TÖFLUR; N02CX04 R, E
Hver tafla inniheldur Sumatriptanum INN, súkkínat, 70 mg eða 140 mg, samsvarandi Sumatriptanum INN 50 mg eða 100 mg.
STUNGULYF sc; N 02 C X 04 R, E
1 ml inniheldur Sumatriptanum INN, súkkínat, 16,8 mg, samsvarandi Sumatriptanum INN 12 mg, Natrii chloridum 7 mg, Aqua ad iniectabilia ad 1 ml.
Eiginleikar: Súmatriptan virkjar sérhæft serótónínviðtaka af undirflokki 5-HTid í heilaæðum. Lyfið veldur þannig samdrætti í heilaæðum, einkum greinum a. carotis.
Víkkun þessara æða er talin orsök verkjanna við mígreni. Verkun lyfsins hefst um 10-15 mínútum eftir gjöf undir húð, en 30 mínútum eftir inntöku. Aðgengi eftir gjöf
undir húð er nánast 100%, en að meðaltali 14% eftir inntöku . Blóðþéttni nær hámarki innan 25 mínútna eftir gjöf undir húð, en oftast innan 45 mínútna eftir
inntöku. Dreifingarrúmmál er 2,7 l/kg. Binding við plasmaprótein er 20-30%. Lyfið umbrotnar að miklu leyti (80%) í óvirk umbrotsefni í lifur og skilst út í nýrum.
Ábendingar: Erfið mígreniköst, þar sem ekki hefur náðst viðunandi árangur með öðrum lyfjum. Cluster (Hortons) höfuðverkur. Lyfið á einungis að nota, þegar
greiningin mígreni eða Cluster-höfuðverkur er vel staðfest.
Frábendingar: Kransæðasjúkdómur, alvarlegur háþrýstingur, blóðrásartruflanir í útlimum, nýrnabilun, lifrarbilun. Ofnæmi fyrir innihaldsefnum lyfsins. Ekki má nota
samtímis lyf, sem innihalda ergótamín. Sumatran má ekki gefa fyrr en 24 klst. eftir gjöf ergótamíns og ergótamín má ekki gefa fyrr en 6 klst. eftir gjöf Sumatran.
Meðganga og brjóstagjöf: Ekki er vitað hvort lyfið geti skaðað fóstur, en dýratilraunir benda ekki til þess. Ekki er vitað hvort lyfið skilst út í móðurmjólk.
Aukaverkanir: Allt að 50% sjúklinganna fá einhverjar aukaverkanir. Ýmis þessara óþæginda hverfa eftir 30-60 mínútur og gætu sum þeirra verið hluti af
mígrenikastinu. Algengar (>1%): Þreyta, sljóleiki. Tímabundin blóðþrýstingshækkun og húðroði. Ógleði og uppköst. Máttleysi og spenna í vöðvum. Náladofi og
hitatilflnning. Svimi. Þrýstingstilfinning með mismunandi staðsetningu, oftast fyrir brjósti. Sjaldgæfar (0.1%-1%): Hækkun lifrarenzýma í blóði.
Milliverkanir: Ekki má notasamtímis lyf sem innihalda ergótamín. Engar sérstakar milliverkanir hafa fundist við própranólól, díhýdróergótamín, pízótífen eða alkóhól.
Varúð: Vara ber sjúklinga við.stjórnun vélknúinna ökutækja samtímis notkun lyfsins. Við notkun lyfsins geta komið fram tímabundin einkenni eins og brjóstverkur og
þrýstingstilfinning, sem getur verið töluverð og leiðir stundum upp í háls. Þó þessi einkenni líkist hjartaöng, heyrir til undantekninga að þau séu af völdum samdráttar í kransæðum.
Herpingur í kransæðum getur leitt til hjartsláttartruflana, blóðþurrðar og hjartavöðvadreps. Sjúklinga, sem verða fyrir slæmum eða langvarandi einkennum, sem líkjast hjartaöng, svo
og þá sem hafa aukna áhættu á kransæðasjúkdómum, ber að rannsaka með tilliti til blóðþurrðar.
Athugið: Stungulyfið má ekki gefa í æð vegna herpings í kransæðum og mikillar blóðþrýsingshækkunar, sem getur átt sér stað. Vegna takmarkaðrar klíniskrar reynslu er ekki mælt
með notkun lyfsins handa sjúklingum eldri en 65 ára.
Skammtastærðir handa fullorðnum: Lyfið á ekki að nota í fyrirbyggjandi augnamiði. Lyfið á að gefa við fyrstu merki um mígrenikast en getur verkað vel þó það sé gefið síðar.
Sumatran er ekki ætlað til varnandi meðferðar. Töflur: Venjulegur upphafsskammtur er ein 100 mg tafla. Ef ekki fæst fullnægjandi árangur má gefa aðra töflu að minnst tveimur klst.
liðnum og ekki er mælt með hærri sólarhringsskammti en 300 mg. í sumum tilvikum getur verið nægjanlegt að nota 50 mg töflur. Töflurnar á að gleypa heilar með vatni. Stungulyf:
Venjulegur upphafsskammtur er 6 mg (ein sprauta) undir húð. Ef ekki fæst fullnægjandi árangur má gefa aðra sprautu (6 mg) innan 24 klst., en minnst ein klst. verður að líða á milli
lyfjagjafa. Takmörkuð reynsla er af gjöf fleiri en fjögurra skammta (24 mg) á mánuði.
Skammtastærðir handa börnum: Lyfið er ekki ætlað börnum.
Pakkningarog verð:
Töflur 50 mg: 12 stk. (þynnupakkað) Verð kr. 11.355
Töflur 100 mg: 6 stk. (þynnupakkað) Verð kr. 9.655
Stungulyf: Einnota dæla 0.5 mg (=6 mg virkt efni) x 2 + lyfjapenni (Glaxo Pen) Verð kr. 7.961 Afgreiðslutilhögun: R Greiðsluþátttaka: E Apríl 1998
/pEtttk,