Læknablaðið - 15.12.1998, Blaðsíða 62

962
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
gæðaþróun í öllum þeim hóp-
um sem hún þarf að ná til?
„Helsti vandinn þar er ótt-
inn við breytingar og það er
ekki bundið við ísland. Við
komum upp ákveðnu vinnu-
lagi og flestir eru samvisku-
samir og vilja vinna vel. En
stundum temjum við okkur
slænr vinnubrögð án þess að
við gerum okkur grein fyrir
því og enginn bendir okkur á
það. Stundum gerum við okk-
ur grein fyrir því en okkur
stendur ógn af því að láta
benda okkur á það. Þess vegna
er svo mikilvægt að haga
þessu ferli þannig að ekki sé
verið að leita að sökudólgunr
heldur séum við öll að reyna
að bæta okkur.
Auðvitað þýðir þetta ekki
að litið sé framhjá frávikum, á
þeim þarf augljóslega að taka.
En lausnin á vandanum má
ekki alltaf vera eingöngu fólg-
in í því að hreinsa út
skemmdu eplin. Þar sem slíkt
er gert að aðalatriði hefur það
alltaf vakið upp mikla and-
spyrnu. Það má nefna Banda-
ríkjamenn sem dæmi en þeir
komu sér snemma upp víð-
tæku og feikilega dýru eftir-
litskerfi í heilbrigðisþjónustu
sem hafði fyrst og fremst það
hlutverk að finna sökudólga
og henda þeim út.
Staðreyndin er sú að það er
í mannlegu eðli að reyna að
breiða yfir mistök sín. En mis-
tök eru á sinn hátt fjársjóður
því af þeim má mikið læra
þótt vissulega viljum við ekki
að mistökin leiði til örkumla
eða dauða. Öll gerum við mis-
tök en við lærum af þeim og
gerum þau ekki aftur.“
Gæðastarfíð skilar
árangri
- Nú er oft talað um að í
heilbrigðiskerfinu, ekki síst á
sjúkrahúsum, séu háir múrar á
milli fagstétta sem eigi í inn-
byrðis valdabaráttu. Sé eitt-
hvað hæft í þessu þá er þetta
tæplega góður vettvangur
fyrir samstarf að gæðamálum.
„Nei, það getur vissulega
verið erfitt. Læknar hafa í tím-
ans rás haft dálitla tilhneig-
ingu til að setja sig á stall í
þessu kerfi. Þeir búa vitaskuld
yfir mikilli sérþekkingu á viss-
um sviðum og þess vegna hef-
ur mér stundum fundist að
læknar telji sig yfir það hafna
að vinna að gæðamálum. Sum-
ir segja sem svo að þeir séu
alltaf að vinna gæðavinnu og
að það sé svo stíft eftirlits-
kerfi, þótt óbeint sé, í kringum
okkur að við kæmumst aldrei
upp með slæm vinnubrögð.
En það er orðið mjög tlókið
mál að sinna sjúklingi, til dæm-
is á hátæknisjúkrahúsi. Það
eru ekki bara læknar senr koma
þar við sögu heldur fjölmargir
aðrir, tæknifólk og umönnun-
arstéttir. Það verður ekki hjá
því komist að þessar stéttir
ræði saman. Og þótt það sé á
vissan hátt ógnandi að ræða
málin þvert á faglegu landa-
mærin þá er það reynsla allra
sem slíkt hafa gert að það ber
árangur."
- Þá er komið að því hvern-
ig hægt er að meta árangurinn
af gæðastarfinu.
„Já, það er stundum sagt að
árangursmat í gæðastarfi séu
svo mjúk sannindi að á þeim
sé ekki hægt að byggja. Þetta
snýst um aukna lífslengd, lífs-
gæði og vellíðan sjúklinga
sem erfitt er að mæla. Það
hafa verið gerðar þjónustu-
kannanir þar sem sjúklingar
eru spurðir hvað þeim finnist
um þjónustuna og útkoman úr
þeim hefur undantekningalítið
verið jákvæð. En þær svara í
sjálfu sér ekki þeirri spurn-
ingu hvort það sé gæðastarf-
inu að þakka því það er svo
margt sem hefur áhrif á þjón-
ustuna.
Það er hins vegar mín til-
finning að gæðastarf FIH hafi
skilað árangri. Ég hef ferðast
vítt og breitt um landið og hitt
heilsugæslulækna að máli sem
eru langflestir sammála um að
svo sé. Sérstaklega hafa þeir
nefnt að staðallinn sem við
gáfum út 1986 og aftur 1993
hafi skilað sér í bættum vinnu-
brögðum. Það er farið eftir
honum og hann hefur gefið
góða raun.“
Eftirlitið er
sameiginlegt verkefni
- Þú minntist á eftirlit með
heilbrigðisþjónustu, hverjir
eiga að hafa það með hönd-
um? Er til dæmis eðlilegt að
læknar líti eftir sjálfum sér?
Eða væri kannski hugsanlega
að gera eins og nú er gert með
samræmdu prófin að gefa
læknum og heilbrigðisstofn-
unum einkunnir og birta þær
opinberlega?
„Ég held að það sé afskap-
lega erfitt að taka upp svona
einkunnakerfi. Við verðum að
hafa það í huga að þegar
læknar eru að meðhöndla
sjúklinga þá eru þeir að fást
við einstaklinga sem eru hver
nreð sínum hætti og enginn
eins. Það hafa verið búnir til
staðlar fyrir meðferð fjöl-
nrargra sjúkdóma en það þarf
æði oft að víkja frá þeim og
laga meðferðina að einstak-
lingnum. I þessu ferli er afar
mikilvægt að hlusta á sjúk-
linginn og taka mark á kvört-
unum hans en láta ekki staðal-
inn stjórna sér.
Það er hins vegar mjög
nauðsynlegt að hafa leiðbein-