Læknablaðið - 15.12.1998, Blaðsíða 48

950
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
morgun. Þetta er hinn nakti
sannleikur.
En hvað miðlægan gagna-
grunn varðar hef ég lagt allt
kapp á að frumvarpið verði
ekki samþykkt á meðan ég er
landlæknir og ég fer 30. nóv-
ember, það sýnir trúlega hug
minn til þessa frumvarps,
kannski ætti ég ekki að segja
neitt meira, en það hefur áður
komið fram að ég er á móti
frumvarpinu einsog það ligg-
ur fyrir. Við höfum gagnrýnt
það mjög vegna þess fyrst og
fremst að við teljum ekki vera
staðið nægilega vel að per-
sónuverndinni og aðgengi
annarra vísindamanna en sér-
leyfishafa að upplýsingum.
En sem embættismaður verð
ég líka að hugsa um það, að
verði frumvarpið samþykkt þá
er landlæknir einn af embætt-
ismönnunum sem á að fylgjast
með framkvæmdinni og hann
verður að geta fylgst með,
nema hann verði settur til
hliðar og hver fylgist þá með?
Að vísu getur Tölvunefnd
stöðvað mál ef henni lýst svo,
það náðist inn fyrir okkar at-
beina.
Mér er alveg ljóst að verði
frumvarpið samþykkt í þeirri
mynd sem það er nú mun
verulegur hópur lækna ekki
senda upplýsingar inn í grunn-
inn, það má einnig vísa til
samþykktar Siðfræðiráðs
Læknafélags íslands í þá veru.
Það kom furðuleg umsögn um
það frá ráðuneytinu að stjórn
stofnana gæti ráðið því hvaða
upplýsingar færu út frá stofn-
uninni. Við brugðumst mjög
hart við þessu vegna þess að
stjórn stofnunar hefur ekkert
með það að gera hvaða upp-
lýsingar úr sjúkraskrám fara
út. Það er læknir sjúklings og
yfirlæknir sem ræður því, vel
að merkja með samþykki
sjúklings. Enda höfum við
ítrekað sagt: ef persónuvernd
er ekki tryggð, þá krefjumst
við mjög ítarlegs, upplýsts
samþykkis sjúklings og af-
gerandi neitunarréttar hans.
Mig óar einnig við því að
einkaleyfi verði gefið út til
eins aðila.
Fyrir 15-20 árum skrifaði
ég bréf til yfirlækna sjúkra-
húsa um örugga gæslu sjúkra-
skráa og staðreyndin er sú að
nú er mun betur fylgst með
sjúkraskrám en var. Þær eiga
að vera á læstum stað og síðan
á hvert sjúkrahús að hafa sínar
húsreglur. En auðvitð verða
slys og það eru margir sem
hugsanlega geta séð sjúkra-
skrána þína, enda greinist
læknisfræðin í fleiri og fleiri
sérgreinar. Allt þetta fólk er
þó bundið trúnaðarskyldu.“
- Það er eitt að eiga sér
sjúkraskrá á einhverjum spít-
ala, en annað að hafa allar
upplýsingar samtengdar og
ekki bara mínar persónulegu,
heldur með tengingarmögu-
leikum í nánustu og fjærstu
skyldmenni.
„Það er engin ættarfræði
inná sjúklingabókhaldi Land-
spítalans svo dæmi sé tekið.
Munurinn á sjúklingabókhaldi
spítalanna og miðlægum
gagnagrunni er sá að núver-
andi gagnagrunnar eru hvergi
tengdir, þeir eru dreifður og
aðgang að öllum gagnagrunn-
unum hefur enginn nema
landlæknir. Embættið hefur
leyfi til þess, til dæmis ef leita
þarf upplýsinga vegna kæru
sjúklings, eins getur barna-
verndarráð leitað upplýsinga
sem umboðsmaður barns, en
þar með er það upptalið. Það er
margt, margt fleira sem mælir
á móti miðlægum gagnagrunni,
til dæmis er auðveldara að
brjótast inn í hann.“
- Er ekki málið að allflestir
hugsa sem svo að það verði
engar sjúkraskýrslur sem máli
skipta til um þá, vegna þess að
meirihlutinn er nokkuð
hraustur, en það er minni-
hlutinn sem hefur viðkvæmar
heilsufarsupplýsingar sem
unnið verður með upplýsingar
frá, og skítt með hann?
„Get ekki annað en verið
sammála.“
- Segðu mér að lokum Ól-
afur, hvernig stendur á því að
hamningjusamasta þjóð í
heimi borðar mest allra af
þunglyndislyfjum?
„Er það ekki þess vegna
sem hún er svona hamingju-
söm! En Þórbergur sagði eitt-
hvað á þá leið, að það væri
margt í mannheimi sem eng-
inn vissi og ég held að það sé
afskaplega erfitt að skilgreina
hamingjuna eftir svörum á
spurningalista."
- Og hvað tekur nú við hjá
Ólafi Olafssyni?
„Eg ætla að freista þess að
slá ellinni á frest.“
Birna Þórðardóttir