Sveitarstjórnarmál - 01.12.2000, Qupperneq 37

MENNINGARMAL
Siv Friðleifsdóttir umhverfisráðherra opnaði Náttúrustofu Norðurlands vestra formlega
hinn 9. maí að viðstöddu fjölmenni. Á myndinni eru, talið frá vinstri, Þorsteinn Sæ-
mundsson forstöðumaður, Guðrún Sighvatsdóttir, fyrrverandi formaður stjórnar Nátt-
úrustofu Norðurlands vestra, Pétur Pétursson, núverandi formaður, og Siv Friðleifs-
dóttir umhverfisráðherra. Ljósm. Þórhallur Ásmundsson.
maður stofunnar sé endilega bund-
inn við að vera búsettur á Sauðár-
króki. Hann getur til dæmis átt
heima á Siglufirði, Blönduósi,
Hvammstanga eða hvar sem er inn-
an fjórðungsins. Með þessu er hægt
að veita öllum almenningi í íjórð-
ungnum auðveldari aðgang að nátt-
úrustofunni og gera hana sýnilegri.
Miklar vonir eru bundnar við að
rikið nýti fjárfestingu sína i náttúru-
stofúnum með því að fá þeim rann-
sóknarverkefni eða þjónustuverk-
efni. Slík verkefni eru mikil lyfti-
stöng fyrir viðkomandi stofur og
einn megingrundvöllur þess að auka
kjölfestu í starfseminni. Einnig er
það lyftistöng fyrir byggðarlögin
þar sem slíkt fjölgar störfúm á nátt-
úrustofunum og eykur atvinnu-
möguleika náttúrufræðinga á lands-
byggðinni. Þetta ætti þannig að falla
vel að hugmyndum rikisstjómarinn-
ar um flutning verkefna og starfa á
vegum ríkisins til landsbyggðarinn-
ar.
Á Náttúrustofu Norðurlands
vestra hefúr verið ákveðið að ráðast
í nokkur stærri rannsóknarverkefni
fljótlega. Þau eru til dæmis jarð-
fræðikortlagning á umhverfisbreyt-
ingum sem urðu í lok síðustu ísaldar
í Skagafirði. Það verkefhi er unnið í
samvinnu við Háskóla Islands.
Einnig er stefnt er að þvi að hefja
rannsókn á Orravatnsrústum á
Hofsafrétt næsta sumar og er verið
að leita fjármögnunarleiða i því
sambandi. Á döfínni em ýmis ofan-
flóðaverkefni sem unnin em í sam-
vinnu við Jarðfræðistofnun Noregs
(NGU), setur Náttúmffæðistoffiunar
Islands á Akureyri og aðra aðila.
Þessi verkefni em öll jarðfræðilegs
eðlis, en hugmyndir um margs kon-
ar önnur verkefni hafa vaknað.
Lokaorö
Eins og sést á upptalningunni hér
á undan þá er hlutverk náttúmstofa
fjölbreytt og að mörgu leyti opið
sem gefúr þeim mikla möguleika á
að byggja upp öfluga starfsemi effir
því sem hentar á hveijum stað. Það
er þó ljóst að hver stofa getur ekki
ráðið starfsfólk til að spanna sér-
fræðiþekkingu á öllum sviðum nátt-
úmvísindanna. Fram að þessu hefúr
starfsemi hverrar stofu mótast að
mestu leyti af sérmenntun forstöðu-
manns viðkomandi stofu. Þar sem
starfsmönnum hefur fjölgað hefur
verksvið stofanna víkkað nokkuð,
en óráðlegt er að byggja of fjöl-
breytta starfsemi á hverri stofu fyrir
sig. Því er mjög mikilvægt að stof-
umar starfi í nánu samstarfí sín á
milli og jafnframt hafí góð tengsl og
samstarf við aðrar stofnanir í land-
inu.
Mikilvægt er að tryggja núver-
andi rekstrarform stofanna sem
byggir á að bæði ríki og sveitarfélög
beri ábyrgð á náttúrustofunum. Það
er hlutverk ríkisins að stunda skipu-
lagðar gmnnrannsóknir á náttúm Is-
lands og á því sviði hefúr ríkisvald-
ið tækifæri til að styðja starfsemi
náttúrustofa og jafnframt þvi að
nýta fjárfestingu sína í þeim betur
og byggja upp opinber störf utan
höfuðborgarsvæðisins.
Styrkur náttúrustofanna er og
verður fyrst og fremst sá mannauður
sem þar starfar. Mikilvægt er að
stofurnar geti ráðið til sín hæft
starfsfólk en til þess þurfa þær bæði
að hafa tryggan fjárhagsgrundvöll
og spennandi verkefni.
Náttúmstofúmar em enn að stíga
sín fyrstu skref. Mikilvægt er að
hlúa vel að uppbyggingu þeirra og
að gera sér grein fyrir þeim miklu
möguleikum sem þær veita. Með
uppbyggingu á starfsemi af þessu
tagi á landsbyggðinni er verið að
stíga stórt skref í jákvæðri byggðar-
þróun. Mikilvægt er að hefta ekki
slíkan vaxtarsprota en sjá til þess að
hann hafí frelsi og svigrúm til að
dafna á sem flestum sviðum. Það
getur bæði skilað blómlegri visinda-
starfsemi til hinna dreifðu byggða
og aukinni fjölbreytni í náttúru-
fræðirannsóknir í landinu.
Þorsteinn Sœmundsson lauk doktorsnámi i is-
aldarjarðfrœói frá Háskólanum i Limdi í Svíþjóð
árið 1995. Hann starfaði á snjóflóðadeild Veó-
urstofu íslands frá 1995 þar til að hann tók við
starfi forstöðumanns Náttúrustofu Norðurlands
vestra.
29 1