Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.1997, Síða 41

ábyrgðina eða hvað hver og einn hefði leyfí til að gera. Hluti af
orsökinni lá hjá því seni nefnt var Umboðsstjórn eða hjá
Yfirumsjóninni, eitt heyrði undir herlæknana og annað
herforingjana. Yfir öllu þessu trónaði svo hermálaráðuneytið,
en það var í Lundúnum í þúsund rnílna fjarlægð.
Enginn áræddi að leggja til úrbætur eða koma fram með
nýjungar, það gat litið út sem gagnrýni á hemaðaruppbygging-
una, og sá sem gagnrýndi hlaut uppnefnið „framapotari“. Ef
einhver var staðinn að framapoti missti viðkomandi alla
möguleika á að hækka í tign innan hersins og framtíðarstaðan
gat verið að veði. Þess vegna völdu flestir þann kostinn að
þegja og aðhafast sem allra minnst. Taka má hér eitt dæmi af
ótal mörgum um skrifræðið:
Þegar hermaður átti að fara á vígvöllinn fékk hann afhent
einn gang af nærfötum, mataráhöld og drykkjarílát. Fyrir þessu
kvittaði hann og þessa hluti mátti hann síðan ekki skilja við sig
hvar sem hann var. Ef hann var svo óheppinn að glata þeini var
það verst fyrir hann sjálfan. í hinum mannskæðu orustum á
Krím gat verið ógerlegt að koma höndum yfir bakpokana sem
hver hermaður hafði undir þessa hluti og stundum komu
skipanir um að láta pokana frá sér vegna hættu á ofhleðslu
þegar verið var að stafla hermönnunum um borð í flutninga-
skipin. Þegar þeir voru síðan komnir til Skutari höfðu þeir
engin áhöld til að borða með eða ílát til að drekka úr. Birgða-
stjórinn þar neitaði alveg að afhenda, þeim sem svo var ástatt
um, önnur áhöld því til þess skorti hann heimild. Hermönn-
unum bar að halda til haga því sem þeir þegar höfðu fengið
afhent, um annað var tómt mál að tala! Síðan lágu þeir þá
þarna, uns þeir sáluðust úr hungri og þorsta af því að þeir
höfðu trassað að passa drykkjarkrúsina sína í miðjum
orustugnýnum á vígvellinum!
Flo kynntist mörgu álíka í KERFfNU og síðar skrifaði
hún eftirfarandi um þá sem þarna veittu forstöðu:
„Þeir eru svo heilaþvegnir af hernaðaraganum að þeir
verða að eilífu börn sem ekki þora að taka á sig ábyrgð, þora
aldrei að hugsa sjálfstœða hugsun ...“
Aður en Florence kom til Skutari var auðvitað búið að
gera læknum og liðsforingjum viðvart um að hún væri væntan-
leg með fylgdarlið. Allir sem einn litu á það sem mógðun af
hæstu gráðu að senda á þá „hástéttarfrauku“ og flokk af öðru
kvenfólki til að hlanda sér í málin og til að kenna ÞEfM! Af
öllu því fáránlega sem einni ríkisstjórn gat komið til hugar að
bjóða þegnum sfnum var þetta líklega það fáránlegasta!
Orðasveimur var um að sennilega væri Florence njósnari!
Utsendari ríkisstjómarinnar til að fylgjast með hvort liðsfor-
•ngjarnir í breska hernum stæðu f stöðu sinni og ætti að senda
leynilegar skýrslur heim.
En bœði sendiherrann ( Konstantínópel og herstjórnin áltu
ekki annars kost en taka formlega og kursteislega á méti okkur.
Ég hafði undir höndum skipun frá ríkisstjórninni um að fara til
Skutari, að baki mér lieima ( Bretlandi stóðu áhrifamenn og því
árceddi enginn að láta (Ijósi hvað þeim raunverulega bjó ( hug.
En það er til dálítið sem nefnist kalt stríð!
Yfirlæknir herspítalans, herra Hall, hafði komið því svo
fyrir að hann vœri fjarverandi þegar okkur bar að garði. Hann
hafði farið til Krím. En áður hafði hann skilið eftir skýr
fyrinnœli hjá sínu fólki: Hver sá sem hefði einhver afskipti af
ungfrú Nightingale og fylgdarliði hennar eða veitti viðtöku fé úr
>,Times“ sjóðnum skyldi komast að þvífullkeyptu ... Það átli sem
sagt að frysta okkur úti með það sama.
Konurnar fundu fyrir þessu strax að kvöldi fyrsta dagsins
þegar rann upp fyrir þeim við hvers konar aðstæður þeim var
ætlað að búa að fyrirskipun Halls læknis. Fimm örlítil her-
bergi, eitt ætlað sem eldhús, vom lil umráða fyrir næstum
fimmtíu manns. Óþrifaleg svo vart orð fá lýst, morandi f lús og
dauðum rottum í öllum homum. Reyndar einnig lifandi ... og
komu regnhlífamar þar að góðunt notum til að kála þeim
aðsópsmestu.
Ég verð að játa að þetta var áfall. En ég bað alla að sýna
stillingu, umfram allt vera róleg og virðuleg og ekki láta á sér
heyra til eða frá. Ekki veita neinum þá ánœgju sem greinilega
var tilgangurinn - að geta sagt að við vœrum kjarklitlar og
veikburða. Hópur af kvenfólki sem betur hefði setið heima og
saumað út.
Fjórtán kvennanna var pakkað inn í eitt herbergið, þremur
nunnum í annað, nokkmm í eldhúsið og Flo og Selinu f eitt
sem var nánast skápur. Charles Bracebridge, maður Selinu, og
blaðamaðurinn frá „Times“ hírðust hak við teppi sem þeir
hengdu upp í einu horni. Átta kvennanna fengu smáherbergi á
næstu hæð fyrir ofan. Reyndar komu þær aftur hlaupandi niður
í dauðans ofboði því á gólfinu þar lá steindauður rússneskur
„generáll“ ...
Ég náði ípoka og Charles aðstoðaði mig við að koma
líkinu ( hann og bera það út fyrir. Því miður fannst enginn
sópur til að sópa upp hárinu af „generálnum“ sáluga sem lá (
lufsum á gólfinu.
Bekkir voru reistir meðfram veggjunum en engar rúm-
dýnur fyrirfundust hvorki þá né síðar.
Verstur var þó vatnsskorturinn og biðin eflir að ná (þann
litla leka sem okkur var œtlaður. Við fengum afhent lítið
blikkílát og tilkynnt var að dagsskammtur af vatni á mann vœri
hálfur líler. Það átti að duga bœði til þvotta og íte, og litla
blikkdósin sem drykkjarílát og þvottaskál.
Nokkrir í hópnum sögðu að þeir vildu fara aftur heim með
það sama. En ekki varð neitt af því, í það minnsta ekki þá.
Nauðsynlegt var að við gœtum komið saman allur
hópurinn sem fyrst til að rœða málin. Ég var með te sem ég kom
með að heiman og hitaði vatn á einum ofnanna sem við höfðum
verið svo forsjál að kaupa ( Marseille. Síðan sálum við þarna öll
að tedrykkju ( kolniðamyrkri, því lampa var ekki að fá og
rœddum það sem við hafði borið fyrsta daginn ( Skutari.
Blaðamaðurinn frá „Times“ sendi frásögn til blaðsins af
fyrsta kveldinu og hvernig Florence skírskotaði með áhrifa-
ríkum hætti til samstarfsfólksins: „Þama stóð hún, smávaxin og
fíngerð í dökkum einkennisbúningnum og útskýrði hvers vegna
þau væm komin þangað og hvaða verkefni hiði þeirra. Hún
hækkaði ekki róminn í eitt einasta skipti og lét ekki sjá á sér
hvað henni væri í liuga. Allir viðstaddir hlýddu á og þeim varð
ljóst á þeirri stundu að ræðumaður hjó yfir styrk langt umfram
það sem fólk átti að venjast.“
Ég varð að halda klárri hugsun, mér hafði verið fengin
forystan og ég vissi hvað ég vildi.
Málin vom oft erfið viðureignar. í reglugerðinni sem gilti
fyrir herspítala stóð: „Ekkert hjúkrunarfólk má fara inn til
sjúklinga fyrr en læknir eða aðrir stjórnendur fara þess á leit.“
Þetta virti égfullkomlega. Fyrir enga muni máttum við
ryðjast fram eða ganga í berhögg við gildandi reglugerðir.
Minnstu mistök af okkar hálfu yrðu notuð gegn okkur.
L
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 1. tbl. 73. árg. 1997