Morgunblaðið - 15.01.1993, Blaðsíða 1

80 SIÐUR B/C
ll.tbl. 81.árg.
FOSTUDAGUR 15. JANUAR 1993
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Forsætisráðherra Danmerkur segir af sér vegna Tamílamálsins
Olíklegt þykir að hægri-
stjóm Schliiters haldi velli
Kaupmannahöfn. Frá Sigrúnu Davíðsdóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
POUL Schliiter, forsætisráðherra Danmerkur, tilkynnti í
gær að hann hygðist segja af sér eftir að gefin var út
skýrsla rannsóknardómara, sem sakaði ráðherrann um að
hafa veitt þinginu rangar upplýsingar um Tamílamálið
svokallaða. Schliiter kvaðst vilja að flokksbróðir sinn, Henn-
ing Dyremose fjármálaráðherra, tæki við embættinu. Hann
sagði að ekki yrði boðað til þingkosninga og mikilvægft
væri að hægrimaður yrði næsti forsætisráðherra. Talið er
ólíklegt að þingið fallist á þessa hugmynd, en stjórn borg-
araflokkanna hefur aðeins 59 þingsæti af 179.
Schliiter er 63 ára og hefur gegnt
embættinu í rúm 10 ár. Hann
kvaðst ætla að ganga á fund Mar-
grétar Danadrottningar í dag og
leggja fram afsagnarbeiðni sína.
Leggist þingið gegn því að hægri-
maður taki við embættinu ræðir
drottningin við forystumenn flokk-
anna og felur einhveijum þeirra að
mynda nýja stjóm.
Ólíklegt er talið að stjórn borg-
araflokkanna haldi velli þar sem
íhaldsflokkur Schliiters er sagður í
sárum eftir afsögnina. Framtíð
hennar ræðst af því hvort stjórnar-
flokkunum eða Jafnaðarmanna-
Sjóslys
í Eystrasalti
Ottast að
54 menn
hafi farist
Stralsund. Reuter.
PÓLSKRI lestaferju hvolfdi
I miklum stormi við Eystra-
saltsströnd Þýskalands í
gærmorgun. Ottast er að 54
menn hafi farist en 9 var
bjargað.
Feijan, Jan Heweliusz, var á
leiðinni til Svíþjóðar með 10
lestarvagna og 29 flutningabíla
þegar henni hvolfdi í grennd
við eyjuna Rugen. 63 menn
voru um borð, þeirra á meðal
bílstjórar frá Þýskalandi, Aust-
urríki, Ungveijalandi og Sví-
þjóð. 40 lík fundust í gær og
14 var saknað, en 9 var bjarg-
að upp í þyrlur. Leit var hætt
í gærkvöldi og henni verður
haldið áfram í dag þótt litlar
líkur séu á að nokkur finnist á
lífi.
Ekki var vitað um orsakir
slyssins en getgátur voru um
að lestarvagnar hefðu færst til
vegna stormsins. Vindhraðinn
var allt að 160 km á klukku-
stund.
Áður hafði feijan tvisvar
lagst á hliðina. Húri var smíðuð
árið 1977 og í eigu pólska fyrir-
tækisins Euroafrica, sem var
einkavætt nýlega.
flokknum tekst að tryggja sér
stuðning þriggja miðjuflokka. Sjón-
ir manna beinast einkum að einum
þeirra, Radikale venstre, sem hefur
gagnrýnt Schluter á undanförnum
mánuðum. Takist Poul Nyrup Ras-
mussen, leiðtoga Jafnaðarmanna-
flokksins, að vinna Radikale venstre
á 'sitt band er líklegt að hann myndi
næstu stjórn. Hann varð leiðtogi
jafnaðarmanna í fyrra og var áður
hagfræðingur danska alþýðusam-
bandsins.
Þingforsetinn segir af sér
Tamílamálið á rætur að rekja til
ársins 1987 þegar Erik Ninn-Han-
sen, þáverandi dómsmálaráðherra,
ákvað að meina ættingjum tam-
ílskra flóttamanna að flytjast til
landsins. Þessi ákvörðun braut í
bága við dönsk lög og nýr dóms-
málaráðherra hnekkti henni.
Schluter og fleiri stjórnmálamenn
voru sakaðir um að hafa reynt að
þagga málið niður og hann fól
hæstaréttardómaranum Mogens
Hornslet að rannsaka málið. Hom-
slet gaf í gær út 6.000 blaðsíðna
skýrslu um rannsóknina og segir
þar að forsætisráðherrann hafi
„beinlínis farið með rangt mál“
þegar hann sagði þinginu árið 1989
að engu hefði verið „sópað undir
teppið“. í skýrslunni er mun harka-
legri gagnrýni á Schlúter en búist
var við og virtist hún koma forsæt-
isráðherranum á óvart. H.P. Claus-
en, þingforseti, sagði af sér í gær-
kvöldi vegna þessa máls en hann
tók við sem dómsmálaráðherra af
Ninn-Hansen þegar hann varð að
láta af embætti. Að auki segir í
skýrslunni að tveir þekktir þing-
menn íhaldsflokksins hafí farið með
rangt mál er þeir eiðsvamir báru
vitnL
„Ég á erfítt með að skilja niður-
stöðu skýrslunnar, ég tel enn að
ég hafi ekki látið hjá líða að skýra
frá öllum staðreyndum málsins,“
sagði Schltiter á stuttum blaða-
mannafundi í gær. Hann bætti við
að ásakanirnar væru svo alvarlegar
að hann gæti ekki gegnt embættinu
áfram. „Þetta em mjög mikilvægir
tímar fyrir Dani og miklir hagsmun-
ir í húfí,“ sagði hann og vísaði til
þess að Danir eru nú í forsæti ráð-
herraráðs Evrópubandalagsins og í
hönd fer þjóðaratkvæðagreiðsla um
Maastricht-sáttmálann um pólitísk-
an og efnahagslegan sammna að-
ildarríkjanna.
Sjá ennfremur miðopnu.
Reuter
Fór með rangt mál
Poul Schltiter, forsætisráðherra Danmerkur (t.h.), er hér umkringdur
blaðamönnum eftir að hafa tilkynnt að hann hygðist segja af sér. Ástæð-
an fyrir falli Schltiters er skýrsla rannsóknardómara sem sakar hann um
að hafa veitt danska þinginu rangar upplýsingar um Tamílamálið svokall-
aða árið 1989.
Japan
Krónprins-
inn dreymir
um trönur
Tókýó. The Daily Telegraph.
JAPANIR eru enn í sjöunda
himni yfir trúlofun krón-
prinsins þeirra en urðu fyrir
allmiklum vonbrigðum í gær
þegar þeir komust að því að
hann orti um trönur - ekki
unnustuna - fyrir árlega
ljóðaveislu Japanskeisara.
Prinsinn orti hæku, sem er
jaþanskur bragarháttur með
þremur línum. í ljóðinu sér
mælandinn trönuger fljúga upp
í bláan himininn og æsku-
drauminn rætast. Nokkrir
ljóðaskýrendur sögðu reyndar
að skáldið gæti hér verið að
líkja unnustunni við trönur,
sem tákna „hamingju" í hugum
margra Japana.
Japanskeisarar hafa haldið
ljóðaveislur árlega frá 1879.
Álmenningur getur sent keisar-
anum ljóð og þau bestu eru
lesin fyrir hann í veislunni. í
þetta sinn urðu níu Japanir
þessa heiðurs aðnjótandi og
alls bárust 20.652 ljóð í sam-
keppnina.
Loftárásir bandamanna á suðurhluta Iraks
Einungis helmingi
skotmarka grandað
Bush segir árásirnar hafa tekist vel
Washington. Reuter.
GEORGE Bush Bandaríkjaforseti, sem nú á aðeins nokkra daga
eftir í embætti, sagði í gær að loftárás flugvéla bandamanna á
Suður-írak á miðvikudag hefði tekist mjög vel. Á blaðamanna-
fundi var bent á að samkvæmt fyrstu könnunum virtist sem að-
eins hefði tekist að granda fjórum af átta skotmörkum.
„Og hvað með það?“ svaraði
forsetinn. „Þeir gerðu árás, það
er mikill varnarbúnaður á svæðinu
sein gat stefnt þeim í hættu og
nú er búið að draga mjög úr þess-
ari hættu. Þetta er það sem skipt-
ir máli.“ Forsetinn sagði þó of
snemmt að fullyrða að Saddam
Hussein íraksforseti myndi láta
sér þetta að kenningu verða.
Robert Gates, forstjóri
bandarísku leyniþjónustunnar,
CIA, og aðstoðaröryggismála-
ráðgjafi Bush um það leyti sem
Persaflóastríðið stóð yfir 1991,
segir að ákveðið hafi verið að
reyna ekki að steypa Saddam
af stóli með því að hernema
Bagdad. Talið hafi verið að nær
ókleift myndi reynast að leita
forsetann uppi í svo stóru landi.
Sjá frétt á bls. 21.
Matvæli hömstruð
írakar hamstra inatvæli á markaði
í Bagdad í gær eftir loftárásirnar.