Tíminn - 24.12.1943, Blaðsíða 25

T í M I N N
25
geti tekið mið. „Drumbur" er vandhitt mið,
hlíðarnar brattar og fiskur aðeins á mjóu
belti. Beri miðin þrjú ekki saman, fæst
ekki bein úr sjó, þótt mokfiski sé á réttu
miði.
Gamalli lifur er fleygt í sjóinn, ritur
koma fljúgandi. En það er byssa í bátnum,
og tvær ritur eru skotnar í einu skoti. Það
þykir gott að fá ritugarnir framan á öngl-
ana, ekki sízt af því, að þeir hafa ekki aðra
beitu en úldinn steinbit.
Nú er albjart orðið, og allir eru tilbúnir.
Þeir leggjast á miðið, og formaðurinn tek-
ur grunnmál, en ekki er færið fyrr komið
í botn, en tveir þorskar eru á. Flestir draga
þeir þrjá þorska og sumir lúðu í
fyrsta reki. Straumurinn er mikill, svo að
þá rekur strax af miðinu. Þá verða þeir að
kippa, en þeir sleppa færum sínum með
glöðu geði, því að eftir tíu áratog eru þeir
aftur á réttu miði. Fiskur er nógur og lítill
tími til þess að snæða, þótt einhver kunni
að vera svangur. Það er í hæsta lagi hægt
að leggja tvo—þrjá kjötbita á þóftuna og
narta í þá og drýlinn með aðra hendina á
færinu.
„Skyldu þeir ekki fara að koma að?“
segir lítill drengur við föður sinn í ljósa-
skiptunum. N
„Það fer að líða að því,“ svarar faðir
hans stillilega, en undir niðri er honum
órótt, því að vindur hefir aúkizt eftir því,
sem á daginn leið, svo að nú er fjörðinn
tekið að skafa og auk þess er byrjað að
bresta út.
Það dimmir óðum, og ekki koma sjó-
mennirnir að. En um það leyti, er aldimmt
er orðið, heyrist söngur úti á víkinni: —
„Það eru þeir, guði sé lof.“
Það er notalegt í reykstofunni, þegar
ljós hefir verið tendrað. Allir, sem úti hafa
stritað, eru komnir í þurr plögg, og kven-
fólkið hefir undið úr vosklæðunum og lagt
þau til þerris. TVeir útróðrarmannanna
eru farnir að dytta að veiðarfærum, er
þeir hafa hengt á stofubitann. En fing-
urnir eru ennþá stirðir eftir róðurinn, svo
að handtökin eru ekki eins nett og skyldi.
Úti við vegginn eru rokkar þeyttir. Nokkr-
ir húskarlar standa snöggklæddir við þá
og spinna. Aðrir kemba, en stálpaðir
krakkar taka ofan af. Yngstu börnin halda
í snældur fyrir öldunga, er vinda. Konur
sitja samán tvær og tvær og prjóna peys-
ur. Það er mannmargt í reykstofunni þetta
kvöld, því að hér í byggðinni er sá siður,
að fólk situr hvað hjá öðru á vökunni.
Kvenfólkið hefir prjónana með sér, en
karlmennirnir láta yfirleitt sér hægar,
— spuninn er aðeins ígripavinna, — því að
þeir hafa verið úti daglangt ogþykjast lúnir.
„Okkur voru sagðar fréttir á sjónum í
dag“, tekur einn maðurinn til orða — hann
er að hnýta öngultauma. „Við hittum
Koltursmenn úti á Drunni, og þeir sögðu
okkur, að orktur hefði verið þáttur um
fógetann í Höfn.“
„Heill þeim, sem orkti, eða hver skyldi
kveðið hafa?“ segir annar.
„Ekki vissu þeir það,“ svarar sá, er fyrst-
ur hóf máls á þessu, „en þeir höfðu ferjað
lækninn yfir fjörðinn í gær, og hann var
svo fokreiður við Sandeyinga fyrir fóget-
ans hönd, að við sjálft lá, að hann spark-
aði gat á bátinn. Hann sagði Koltursmönn-
um, að þátturinn hefði verið orktur í
Skálavík. Fógetinn lcvað vera örvita af
reiði og hafa heitið því, að höfundurinn
skuli sendur á Brimarhólm í járnum. En
hann heldur, að þátturinn sé ekki kveðinn
á Sandey, heldur muni viss maður fyrir
norðan fjörð hafa orkt hann“.
„Ætli það sé ekki sanni nær,“ sagði
hinn, „og kannske ekki vandgetið, hver
hann er, eða kunnið þið nokkurt erindi?“
„O-jú, ætli það ekki! Við lærðum þátt-
inn. Hann er ekki langur, en hann hittir
samt. Hann byrjar svona — kveðið þið
líka, sem við voruð:
,vGutti varð borin á Sværðalandi
niðri við tyska markið,
aldist upp hjá síni móður
bæði við lurk og sparki.““
Síðan var þátturinn allur kveðinn. Að
því búnu var kveðið Jómsvíkingakvæði, og
skipaði þá húsbóndinn hætti. Síðan eru
pottarnir teknir af hlóðunum og fært upp
úr þeim, og hverjum einum er skammt-
aður kvöldmaturinn og færður á hné sér.
Fátæklegur hlýtur slíkur málsverður að
vera,kann einhverjum að fljúga í hug.
Magnús Heinason*) gat þó ekki á það fall-
izt, er hann sat veizlu konungs forðum.
*) Magnús Heinason. einn djarfasti Færeyingur,
sem upp hefir verið, lifði á 16. öld. Faðir hans var
Norðmaður, Heini hafreki, er rak á báti frá Noregi
og náði landi í Færeyjum og settist þar að. Varð
Heini þessi prófastur í Færeyjum eftir að fyrsti
og eini lútherski biskupinn þar, Jens Ribers, hafði
flúið til Noregs undan ágangi sjóræningja. —
Magnús gerðist snemma sjómaður og hermaður.
Hánn fór á herskipi gegn sjóræningjum við eyj-
amar og stökkti þeim brott. Hélzt fTiður lengi
eftir það. Síðar' varð Magnús foringi í sjóliði
Spánverja og hertók þá enskt skip. Er hann köm
til Kaupmannahafnar var hann tekinn höndum og
hálshöggvinn sem sjóræningi. Böðullinn vildi binda
fyrir augu hans, en Magnús svaraði:
„Séð hefi ég margan brandinn nærri hnakkan-
um fyrr en í dag. En gættu þess, að hönd þín
titri ekki, er þú heggur saklausan mann." — Þýð.
Konungur spurði, hvort hann hefði nokk-
urn tíma setið að svo dýrðlegu borði.
„Það gera Færeyingar dag hvern,“ svar-
aði Magnús.
Konungur varð hvumsa við og starði
orðlaus á Magnús.
„Hversdagsborð Færeyinga er hné
þeirra,“ mælti þá Magnús, „og þau eru þó
dýrmætari en silfurbúnaður yðar, herra.“
Hinni erfiðu sókn á vormiðin hafði verið
haldið áfram langt fram í aprílmánuð.
Voryrkjurnar höfðu verið látnar sitja á
hakanum, en nú þó loks búið að aka út
haugnum og ávinnslunni lokið, svo að
ofurlítið hlé var á önnunum. En sú dýrð
stóð ekki lengi. Það þurfti að færa upp
mó og áríðandi, að það drægist ekki lengi,
svo að unnt væri að þurrka hann og
hreykja honum, áður en sláttur hæfist.
Eggjataka og lundadráttur fór einnig í
hönd. ^n þrátt fyrir allt þetta var þó
skotizt á sjó á kvöldin og dorgað fyrir
þyrskling á grunnmiðum.
Svo komu smalamennskurnar. Það varð
að rýja fé, áður en það týndi til muna, og
og marka lömbin.
Strax og sauðljóst er orðið um morgun-
inn leggja átta menn af stað í smala-
mennskuna. Þeir eru allir berfættir og
snöggklæddir. Hunda hafa þeir með sér.
Veðrið er frábærlega gott, og féð hátt til
fjalla. Fjármaðurinn skipar fyrir og skilur
ókunnugt fé frá heimafénu.
Svo hagfast er færeyskt fé, að það fer
mjög sjaldan af þeim slóðum, er það er
hagvant á, þótt hvorki séu garðar né girð-
ingar til trafala. Að þessu sinni sér þó
fjármaðurinn fáeinar kindur, sem slangr-
að hafa út fyrir hagamerkin, en jafnskjótt
og hann hóar, taka þær á rás á sínar
stöðvar.
Það er stór „hagi“ er smala skal, og
langt á milli mannanna í rekstrinum fyrst
í stað. En þegar ofan dregur af fjöllunum,
nálgast þeir hver annan æ meir. En þá fer
féð líka fyrst að gerast lúnskt og óþekkt,
og það er eins gott að smalarnir séu fráir
á fæti og eftirtektarsamir. Hvenær, sem
stygg ær tekur sig út úr hópnum og hugs-
ar sér að sleppa, er hundi sigað, og enda-
lyktirnar eru ávallt þær, að kindin verður
að láta sig. Það er mikils krafizt af hund-
unum þenna dag, eins og á þeim má sjá,
því að þeir tifa áfram með tunguna laf-
andi út úr kjaftvikinu.
Þegar fjárbreiðan nálgast réttina, týna
lömbin mæðrum sínum, og sum þeirra
tryllast og reyna að hlaupa brott. Ær og
lömb jarma og blaðra, og það er ekki lítill
Gamall bóndi aö rýja œrnar sínar.
Frá Miðvogi á Vogey. Grindin lilaupin á land.