Tíminn - 24.12.1943, Blaðsíða 21

TÍMINN
21
JÓNAS BALDURSSON:
Hin norræna bæn
Gef oss land, gef oss land
hins eilífa frelsis!
Langt, langt á öldum frammi, fluttist
Óðinn konungur ásamt nokkrum hinum
goðbornu ásum austan úr Svíþjóð hinni
köldu yfir til Svíþjóðar minni og annarra
Norðurlanda. „Þeir hófu og kenndu íþrótt-
ir þær, er menn hafa lengi síðan með far-
ið,“ — segir 1 Heimskringlu.
Hvort sem leitað er frétta hjá heiðnum
sögnum um upphaf norræns atgjörfis eða
stuðzt við raunsærri rannsóknir á mann-
legri þróun, þá lifir jafnlengi orðstír þess
kynþáttar, sem byggt hefir Norðurlönd um
þúsundir ára, fyrir sakir líkamlegrar
hreysti og andlegrar snilli.
Það er þessi norræni kynþáttur, sem
ætíð hefir átt eina ósk, ætíð beðið guði
sína einnar bænar, og hún er sú, að mega
vera frjáls, ráða yfir lífi sínu og löndum.
Og til þess hefir hann ætíð beitt hreysti
sinni og snilli, að þessi ósk mætti rætast,
þessi bæn yrði heyrð. — Og þó, og þó hafa
það orðið norræn örlög að bera út sín eigin
börn, stýfa flugfjaðrirnar af svanavængj-
um frelsisins.
Þótt oft hafi orðið þáttaskipti í sögu
hinna norrænu þjóða, frá því hún fyrst
var skráð, þá má samt greina hana í þrjá
megin kafla, eftir því, hvort þeir veittust
að öðrum, vógust á innbyrðis, eða vörðust
utan að komandi hættum.
Þeir, sem heitast unna sjálfræðinu, eru
all-ómildir við þá, sem þeim eru minni-
máttar. Sú var raunin með vora fornu feð-
ur. Þeir bjuggu langskip sín og knerri að
mönnum, vopnum og vistum og lögðu í
víkingaferðir yfir djúpmyrk úthöfin, herj-
uðu fjarlæg lönd, hjuggu „mann og ann-
an“, brenndu byggðir og hnepptu fólk í
ánauð. Þeirra frelsi efldi sjálft sig með
því að brjóta aðra undir bölvun ófrelsisins.
Dvöl við konunglega hirð var takmark
æskuframans. Hljóta sæmd og auð fyrir
unnin hreystiverk, hvort sem þau kostuðu
líf og blóð saklausra manna, var hið eftir-
Ingólfshöfði (Framhald)
gáfumaður, Sigurður Nordal, kveðið skýrt
að orði um þetta mál, er hann segir:
„Það, sem gerir, að íslendingar eru ekki
í reyndinni sú kotþjóð, sem þeir eru að
höfðatölu, er einmitt landið, strjálbyggð-
in og víðáttan. Það væri óhugsandi, að
svo fámennur flokkur gæti myndað sér-
staka og sjálfstæða þjóð, ef hann væri
hnepptur saman á svolítilli frjósamri og
þaulræktaðri pönnuköku. Það er stærð
landsins, sem hefir gert þjóðina stórhuga,
erfiðleikar þess, sem hafa stappað í hana
stálinu, fjölbreytni þess, sem hefir glætt
hæfileika hennar.........
Ef vér hugsum til að eyða hásveitir ís-
lands að mönnum, þá er oss miklu nær að
leggja í eyði landið allt. Enn er rými nóg
i auðsælli löndum fyrir ekki tápminna
fólk en íslendingar eru. En ef þjóðin kemst
að þeirri niðurstöðu, að hér eigi hún að
standa, af því að hún geti ekki annað —
að hér sé sá hólmur, sem hún hafi verið
sett á, af því að hlutverk hennar í heim-
inum verði ekki annars staðar af hendi
sóknarverðasta. Framgirnin brann í blóð-
inu með óslökkvandi afli.
Þannig var hrynjandin í frelsisóði forn-
aldarinnar.
Frelsið er í senn eftirgefanlegt og strangt
Enginn er fyllilega frjáls nema hann hafi
fullt vald yfir sjálfum sér, takmarki, at-
hafnir sinar við það, að ganga aldrei á
rétt annarra. Þetta boðorð hafa hin nor-
rænu óskabörn frelsisins alltof oft brotið
á sjálfum sér, þess vegna hafa þau ekki
hlotið enn uppfyllingu sinna æðstu óska.
Innbyrðis átök norrænna þjóða, hafa
sorglega oft gefið sögu þeirra hinn myrka
svip harmleiksins. Hvernig er hægt að
biðja guð um frelsi, jafnframt því sem
hann e^ beðinn um kraft til þess að geta
kúgað, hvernig er hægt að vaxa að siðgæði,
samhliða því sem siðalögmálið er brotið,
hvernig er hægt að dýrka háleita hugsjón,
sem svo er ófrægð í reynd? Slíkt ósam-
ræmi launar bænina, hindrar vöxtinn,
blindar hugsýnina.
Allar tilraunir, sem Norðurlandaþjóðirn-
ar hafa gert til þess, að drottna hver yfir
annarri, og allt miskunarleysi, sem þær
hafa sýnt hver annarri með yfirdrottnun,
hefir verið hrópandi mótsögn við þeirra
innsta eðli og göfugustu þrár, enda aldrei
leitt til annars en sameiginlegs ófarpaðar.
í mikilli gleði og mikilli sorg mætast sál-
ir mannanna.
Aldrei hefir verið magnaður myrkari
galdur móti norrænum þjóðum en einmitt
nú.
Aldrei hafa ógnir ofríkisins sorfið fastar
að sumum þeirra en á síðustu árum.
En í sínum þyngstu þrautum hafa þær
reynzt stærstar. Og nú, þegar sameigin-
leg hætta ægir þeim öllum, þá finna þær
betur en nokkru sinni fyrr, að frelsið er
líf hvers m^ins."
Þær finna nánar til skildleika síns, virða
hver aðra af djúpri alvöru, sameinast í
anda af meiri skilningi en nokkurn tíma
áður, þar sem þær berjast allar sömu
leyst — þá verður hún að fylgja þeirri
trú eftir. Landvörn þjóðarinnar fer ekki
einungis fram úti á miðum og í pólitískum
ræðustólum. Nú er þörfin brýnust og bar-
áttan hörðust til dala og fjalla, þar sem
heiðabóndinn stendur gegn því að byggð-
in færist saman og landið. smækki — þar
sem Öræfingar hopa ekki á hæli, þó að
Skeiðará brjóti landið neðra og jökullinn
búi yfir ógnum sínum bak við fellin.“
(Vaka 1927 bls. 222 og 226).
Eitt er víst, Öræfingar unna sinni eigin
byggð, þótt einangruð sé. Þangað vilja þeir
færa það af þekkingu og tækni hins nýja
tíma, sem er undirstaða framfara og far-
sælla lífs, án þess að gleyma því, hvað ís-
lenzkt er. Á undanförnum árum hafa þeir
alveg á eigin spýtur breytt orku bæjar-
lækjanna í birtu og yl. Það er nokkur vott-
ur um viðleitni þeirra til þess að láta ekki
baslið smækka sig. Mitt í kyrrð en frelsi
Öræfanna fagna þeir nú sem fyrr boðskap
jólanna — fegursta boðskapnum, sem birt-
ur hefir verið á þessari jörð.
baráttunni, biðja allar sömu bænarinnar:
að eignast frelsi og sjálfræði yfir lífi sínu
og löndum.
í heiðni trúðu menn á Ragnarök — lok
heimsins. Trúðu því, að jörðin sykki í hin
miklu djúp, en stigi aftur upp ný og iðja-
græn, fögur og frjósöm.
Hafi no.kkru sinni verið horfur á alda-
hvörfum í Mannheimum, þá eru þau nú.
Geti siðleysi og spilling gengið svo langt
að þau sökkvi hinum gamla heimi ójafn-
aðarins í sortann, þá sekkur hann nú.
Hin norræna bæn um frelsi, frelsi þjóða
og landa, er og verður ekki aðeins borin
fram í hljóði við æðri völd, hún verður
heróp þess tíma, sem koma skal. Hún höfg-
ast í máttugan, norrænan vilja, vilja til
þess að reka allt hið illa og ósiðlega af
höndum sér, vilja ,sem þekkir lögmál hins
stranga frelsis •— virðir allra rétt.
Eignist allir norrænir menn þenna mátt-
uga vilja og beiti þeir allri sinni líkamlegu
hreysti og andlegu snilli í þjónustu hans,
þá munu gervöll Norðurlönd hefjast í heiði
hins eilífa frelsis.
Það er vort sameiginlega, mikilvæga
markmið. — Það er vort jólaljós.
GLEBILEG JÁL !
Ábur&arsala ríkisins
Grœnmetisverzlun
ríhisins
| GLEBILEG JÁL!
f
f tltvarpsviðfierðarstofa j
f Ottó B. Arttar j
!_________________________o_\

GLEÐILEG JÁL!
GEFJl/JV