Tíminn - 24.12.1943, Blaðsíða 32

32
T í M I N N
„Já, heimurinn er undarlégur, Wenche
litla, og lífið er ekki ávallt auðvelt. — En
nú heyri ég í sleðabjöllum niðri í trjágöng-
unum,“ sagði frænkan og strauk sér um
augun. „Það eru sennilega héraðsdómara-
hjónin. Þau eru vön að vera fyrst, eins og
þú veizt.“ Jetta frænka gekk hnarreist og
tíguleg niður stigann, og Wenche trítlaði
áhyggjufull á eftir henni.
Brátt fylltist hlaðið af sleðum og hest-
um, sem kröfsuðu hörzlið með skaflajárn-
uðum hófum, hnykktu upp höfðinu svo að
hljómur hins þunga bjöllukrans ofan á
makkanum blandaðist við klið lítillar silf-
urbjöllu undir kverkinni.
Hverjum sleðanum eftir annan var ekið
tómum yfir hlaðið að hesthúsdyrunum, þar
sem Óli gamli vinnumaður beið. Hann stóð
með stórt Ijósker í hendinni og tók á móti
hinum aðkomandi ökumönnum og hestum
þeirra, því að Óli var engu síður stoltur
af hesthúsinu sínu en Jetta frænka af
stofunum sínum, og hann var vanur að
segja:
„Hér á Úlfstöðum er ekki aðeins gesta-
rúm, heldur og hestarúm."
Svo voru hestarnir leiddir á bás og gef-
ið ríkulega. „Taktu bara dallinn og gáttu
í hafrabynginn,“ sagði Óli og var gestrisn-
in sjálf.
„Frúin hefir nefnilega sagt, að um jólin
þurfi ekki neitt að spara, hvorki við fólk
eða fénað, og það er líka mín skoðun. Ég
fyrir mitt leyti get nú unnað hestunum
að fá fylli sína, því að þeir strita mest. —
Það hefir víst verið erfitt fyrir þig, klár-
greyið, að draga héraðsdómarann^ upp
brekkuna í kvöld.“ Og svo breiddi Óli á-
breiðuna vel og vandlega yfir sveittan
hrygginn á þeim brúna.
í viðhafnarsalnum stóð frú Jetta, engu
síður virðuleg en Óli að sínu leyti, og tók
móti gestunum í blaktandi skini kertanna
í ljóskrónunni.
Hún tók móti öllum með vingjarnlegri
kveðju og ungu stúlkunum klappaði hún á
kinnarnar, um leið og þær gengu með rjóða
vanga fyrir húsfreyjuna og. hneigðu sig
fyrir henni.
En hvað þær höfðu bæði hlakkað til og
kviðið fyrir þessum fyrsta dansleik sínum,
— en við vinarhót húsfreyjunnar réttist
ósjálfrá.tt úr þeim og þær gengu öruggar
yfir gólfið til vinstúlkna sinna.
Og Jetta frænka sá allt og skildi með
hinum glöggu augum sínum.
Þarna kom litla prestskonan og strauk
vandræðalega slitna silkikjólinn sinn, sem
átti að heita svartur, en var orðinn græn-
leitur af elli.
„Hamingjan góða,“ hugsaði Jetta með
sjálfri sér, „ennþá kemur hún í sama
kjólnum. Það kemur sér betur, að Allída
hefir ekki hríðfitnað með ári hverju, eins
og eiginmaður hennar, þá væri kjóllinn
sprunginn utan af henni fyrir löngu.“ Og
svo gekk Jetta frænka á móti henni með
ástúðlegt bros á vör til að leysa hana af
öllum ótta, en hún leit ekki eins mildum
augum á gamla prestinn, sem gekk skraf-
andi um gólf með hendurnar á bakinu,
rjóður og feitur eins og uxi.
Yfir borðum, sem svignuðu undan kræs-
ingunum, varð glatt á hjalla. Ljósin frá
hinum sjöörmuðu silfurstjökum blikuðu á
kristalsglösum og silfurfötum, og það glitr-
aði á demantshnappa í hvítum skyrtu-
brjóstum, gullna axlaskúfa og skartgripi
kvenfólksins.
Wenche sat í hálfgerðri leiðslu og horfði
með aðdáun á Jettu frænku sína, sem
stjórnaði öllu hófinu með myndarskap og
nærfærni. Hún gat hlustað með athygli á
héraðsdómarann og samtímis gefið fram-
reiðslustúlkunum merki um að bjóða próf-
astinum meiri kalkúnssteik. Og í sömu
andránni hóf hún glasið sitt með glettnis-
legu augnaráði og drakk skál yfirforingj-
ans. Út undan sér hafði hún séð, að yfir-
foringinn og prófasturinn voru að því
komnir að lenda í einni stjórnmálasenn-
unni, sem þeir áttu vanda fyrir og enzt
hefði allt kvöldið, ef hún væri ekki kæfð í
fæðingunni.
Meðan prófasturinn var að velja sér
feitasta stykkið af steikinni, notaði Jetta
tækifærið til að beina spurningu til yfir-
hershöfingjans um síðustu kappreiðarnar,
og þegar hann komst út í þá sálma að hæla
hestunum sínum, gleymdi hann alveg
svarinu, sem hann hafði ætlað sér að
bauna á prófastinn, svo að allt féll í ljúfa
löð.
„Svona, nú getum við haldið áfram. Ó-
friðurinn er um garð genginn,“ sagði hús-
freyjan brosandi við héraðsdómarann.
Wenche hugsaði með sér, hvað frænka
væri falleg og tíguleg. Það var eins og hún
hefði komizt í nánari kynni við Jettu
frænku í kvöld en nokkru sinni fyrr.
Móðir hennar hafði sagt henni það eitt,
að Jetta hefði á unga aldri allt í einu
gifzt stórefnuðum manni. Hún hefði ávalt
verið myndarleg húsmóðir, er laðaði fólk
að sér, og loks stjórnað hinu stóra ættar-
óðali með skörungskap, eftir að maður
hennar andaðist. Til hennar komu allir, er
þurftu á ráðleggingum eða hjálp að halda.
Wenche hafði alltaf hugsað sem svo, að
það hlyti að vera gaman að vera Jetta
frænka, sem allir báru virðingu fyrir og
treystu. í fyrsta skipti hafði hún í kvöld
rennt grun í innri mann frænku sinnar
og skilizt, að henni hafði ekki veitzt alls
kostar létt að gera það, sem skyldan bauð.
Hugsast .gat, að Jetta frænka hefði fært
meiri fórn, en nokkurn skyldi gruna, til
þess að halda ættaróðalinu, sem hún unni
afar mikið.
Wenche sá fyrir sér tvö dökk augu yfir
gljástrokið hestbak, og hjartað sló örara í
brjósti hennar.
Ef til vill hafði Jetta frænka reynt eitt-
hvað svipað.
Wenche hrökk upp úr hugleiðingum sín-
um við það, að frænka hennar stóð upp
frá borðinu.
„Ég sé nefnilega að fæturnir á únga
fólkinu eru farnir að ókyrrast undir borð-
inu,“ sagði hún brosandi, en unglingarnir
roðnuðu og drógu fæturna að sér hálf-
sneypulega.
Úr danssalnum bárust þegar dillandi
tónar frá spinettinu. Við það sat gamla
jómfrú Silbenstedt, sem fór bæ frá bæ og
spilaði í öllum jólaveizlum, og reyndi nót-
urnar með mögrum, b'einaberum fingrun-
um.
Og innan stundar var unga fólkið farið
að dansa með lífi og fjöri. Allt rann sam-
an í iðandi þvögu af alla vega litum silki-
kjólum og blikandi augum, brúnum eða
bláum.
„En hvað hún frænka þín litla er lík þér,
Jetta mín, sagði kona yfirhershöfðingjans,
og horfði aðdáunaraugum eftir Wenche,
sem dansaði framhjá í sömu svifum í örm-
um ritmeistarans. „Skyldu þau verða hjón,
ritmeistarinn og Wenche? Hann hefir
dregið sig ákaft eftir henni í meira en ár.
Víst er hann talsvert eldri, látum okkur
sjá,“ — og hún taldi á fingrum sér, — „lát-
um okkur sjá, þegar ég var ung stúlka,
dansaði ég við Hinrik sáluga bróður hans,
og það var víst 10 ára aldursmunur á
bræðrunum, svo að hann er nú farinn að
reskjast, en hann heldur sér ve'l.
„Já, ég hefi sagt það við Wenche, að hann
væri álitlegur eiginmaður, en unga fólkið
nú á tímum er einráðara en við vorúm.
Við hlýddum eldra fólkinu, en guð einn
veit, hvað réttast er í því efni,“ sagði
Jetta frænka og stundi við.
Hershöfðingjafrúin leit stórum augum á
æskuvinkonu sína, og í huga hennar brá
fyrir endurminningu um ungan, dökk-
hærðan lautinant, sem Jetta hafði dansað
mikið við á öllum dansleikjum einn vetur-
inn. Skyldi það hafa verið svona alvar-
legt. O, jæja, allar höfum við börnin verið,
hugsaði frúin með sér.
En Jetta leit upp til myndanna af for-
feðrum sínum og hugsaði með sér: „Ég get
horfzt í augu við ykkur, svo að vera má,
að vegur skyldunnar hafi verið mér fyrir
beztu.“ Svo gekk hún brosandi frá einum
gestahópnum til annars.
í einu horninu sat allt elzta fólkið og
rifjaði upp bernskuminningar sínar. Roði
færðist í fölar og hrukkóttar kinnar kvenn-
anna, er einhver úr hópi hinna rosknu fyr-
irmanna lagði frá sér spilin og bauð þeim
að dansa.
Jafnvel prestskonan varð eins og ung í
annað sinn, er héraðsdómarinn hafði dreg-
ið hana út á gólfið eftir miklar fortölur.
Meðan þau voru að dansa, hvíslaði hann:
„Sem ég er lifandi maður, dansar þú eins
vel ennþá, Allída, og fyrir 40 árum,“ enda
þótt þú hafir ekki alltaf dansað á rósum,
bætti hann við með sjálfum sér.
Og Jetta frænka hélt áfram göngu sinnir
unz hana bar að hljóðfærinu í því, er jóm-
frú Siltrenstedt lét hendur falla kjöltu
sér. •
„Wenche litla,“ kallaði Jetta frænka.
„Nú getur þú spilað einn vals, meðan við
jómfrú Silhenstedt fáum okkur hress-
ingu.“
„Já, ef ég finn eitthvað, sem ég get spil-
að,“ sagði Wenche og beygði sig yfir nót-
urnar.
Enginn gat gert sér grein fyrir því eftir
á, hvernig það vildi til, en skyndilega kvað
við óp. Wenche varð þess vör, að kviknað
hafði í kjólkappanum hennar út frá kerta-
ljósinu, sem stóð á spínettinu. Allt varð í
uppnámi í salnum.
„Vatn, komið með vatn,“ æpti Jetta
frænka og stökk. í ofboði til Wenche, sem
stóð þar, sem hún var komin eins og flökt-
andi kyndill. Þá kvað við brestur. Hurðin
út að svölunum var mölvuð í einni svipan
og inn ruddist hávaxinn, dökkhærður
maður. Hann snaraðist úr jakkanum,
sveipaði honum utan um stúlkuna, þreif
hana í fang sér, stökk með hana út og
velti henni upp úr snjónum.
Gestirnir þyrptust saman, veinandi og
viti sínu fjær af hræðslu.
„Wenche litla, Wenche mín —- —“.
„Nú er hættan liðin hjá, frú,“ sagði dökk-
hærði pilturinn, sem stakk svo mjög í stúf
við hinn veizluklædda gestahóp. Hann hélt
náfölu andliti stúlkunnar að brjósti sér og
bar hana gegnum danssalinn, út í ganginn.
„Elskan mín,“ heyrði Jetta frænka hann
hvísla, þegar hún kom inn í herbergið, þar
sem hann kraup á kné framan við legu-
bekkinn og hafði lagt döfekan koll sinn að
hinum ljósu lokkum systurdóttur hennar.
Frænkan greip höndinni í hjartastað.
Hvað var það, sem rifjaðist upp fyrir henni,
er hún sá Wenche strjúka hendinni blíð-
lega um hinn dökka hnakka piltsins?
Þannig hafði hún eitt sinn strokið sjálf
um dökkhærðan hnakka.